Vì sao tái diễn vi phạm đê điều?

Nhiều vi phạm kéo dài

Những năm gần đây, UBND tỉnh đã quyết liệt chỉ đạo các sở, ngành, địa phương tập trung xử lý vi phạm pháp luật về đê điều, công trình thủy lợi, phòng, chống thiên tai nhưng đến nay, nhiều vi phạm vẫn tồn tại.

Cán bộ xã Khám Lạng và Hạt Quản lý đê Lục Nam tuyên truyền người dân không xây dựng công trình xâm lấn vào hành lang đê điều.

Trên dọc tuyến đê tả Cầu qua thị xã Việt Yên thời điểm này vẫn còn hơn chục bến bãi hoạt động trái quy định, vật liệu xây dựng chất ngổn ngang. Công ty trách nhiệm hữu hạn Hạnh Thủy, tổ dân phố Quang Biểu, phường Quang Châu (thị xã Việt Yên) hoạt động kinh doanh cát, sỏi trên hành lang đê hơn 10 năm nay dù chưa được cấp phép. Tháng 8/2024, Chủ tịch UBND thị xã Việt Yên đã xử phạt doanh nghiệp này 15 triệu đồng, buộc trong vòng 10 ngày phải di chuyển toàn bộ cát, sỏi ra khỏi khu vực vi phạm, khôi phục hiện trạng như ban đầu. Tuy vậy đến ngày 4/3/2025, doanh nghiệp vẫn chưa chấp hành việc di dời máy móc, cát, sỏi.

Tại địa bàn phường Quang Châu hiện có 23 bến, bãi tập kết vật liệu xây dựng trên hành lang đê nhưng chỉ có 13 bến, bãi nằm trong quy hoạch, số còn lại không được cấp phép hoạt động. Ông Ngô Cao Thắng, Phó Chủ tịch UBND phường cho biết: “Hằng năm, phường đều ra quân xử lý vi phạm đê điều và thực hiện nhiều biện pháp như: Lấp dốc cắt đường lên xuống đê, cắm biển thông báo dừng hoạt động, yêu cầu di chuyển vật liệu ra khỏi bến, bãi; phối hợp với cơ quan chức năng xử phạt vi phạm... Nhưng chỉ được một thời gian vi phạm lại tái diễn”.

Cũng theo ông Thắng, trước vi phạm của Công ty trách nhiệm hữu hạn Hạnh Thủy, vừa qua phường Quang Châu đã thành lập tổ công tác đến doanh nghiệp yêu cầu di dời toàn bộ thiết bị, vật liệu xây dựng ra khỏi bến bãi; đồng thời đề nghị các cơ quan chức năng kiến nghị Chủ tịch UBND thị xã xem xét có hình thức xử lý nghiêm theo quy định.

Tại các huyện Lục Nam, Tân Yên, Hiệp Hòa, thị xã Chũ, thành phố Bắc Giang cũng còn hàng chục trường hợp vi phạm đê điều, công trình thủy lợi chưa được xử lý triệt để. Các lỗi vi phạm phổ biến là trồng cây, xây dựng công trình cầu, lều, quán, khu chăn nuôi; tập kết vật liệu xây dựng để kinh doanh...

Vi phạm tồn tại, kéo dài ngoài một số nguyên nhân khách quan (ví như thay đổi quy hoạch sử dụng đất), còn lại chủ yếu là do nhu cầu sử dụng cát, sỏi, vật liệu xây dựng lớn, cho lợi nhuận cao khiến nhiều doanh nghiệp, hộ kinh doanh dù bị xử phạt vi phạm vẫn cố tình tái phạm. Trong khi đó, mức xử lý vi phạm ở lĩnh vực này thấp (phổ biến từ 7,5 -15 triệu đồng/trường hợp) nên chưa đủ sức răn đe. Ngoài ra, còn do chính quyền, cơ quan chức năng một số nơi chưa sát sao, quyết liệt, còn tình trạng nể nang.

Tăng cường kiểm tra, rà soát

Năm 2024, toàn tỉnh đã lập biên bản xử lý 240 trường hợp vi phạm đê điều, thủy lợi; xử phạt hành chính 36 trường hợp, thu nộp ngân sách hơn 900 triệu đồng. Để ngăn chặn vi phạm trong lĩnh vực này, năm nay, tỉnh chỉ đạo các địa phương tập trung xử lý quyết liệt, dứt điểm 178 trường hợp vi phạm (gồm 60 vi phạm đê điều, phòng, chống thiên tai và 118 vi phạm công trình thủy lợi). Tăng cường kiểm tra nhằm phát hiện, xử lý sớm các vi phạm ngay từ khi mới phát sinh. Chủ tịch UBND các huyện, thị xã, thành phố chịu trách nhiệm trước Chủ tịch UBND tỉnh nếu để phát sinh vi phạm và không kiên quyết xử lý.

Năm 2025, trên địa bàn tỉnh có 178 trường hợp vi phạm đê điều, thủy lợi cần phải xử lý; trong số này có không ít vi phạm kéo dài nhiều năm chưa được xử lý dứt điểm.

Thực tế tại một số địa phương cho thấy, nơi nào cấp ủy, chính quyền có thái độ kiên quyết thì nơi ấy vi phạm giảm hẳn. Kinh nghiệm tại Hiệp Hòa - địa phương từng là địa bàn “nóng” về vi phạm đê điều song 5 năm gần đây, tình trạng này đang dần hạ nhiệt đó là chính quyền xây dựng kế hoạch, thông báo đến từng hộ vi phạm, yêu cầu tự tháo dỡ, giải tỏa khu vực lấn chiếm.

Ông Nguyễn Xuân Thảo, Phó Chủ tịch UBND huyện cho biết: “Địa phương mở đợt cao điểm huy động cả hệ thống chính trị vào cuộc, kết hợp giữa giải pháp tuyên truyền, vận động với xử lý đồng loạt, dứt điểm theo từng tuyến đê, từng địa bàn thôn, xã”. Được biết, với cách làm đó, năm 2024, huyện đã xử lý xong 33/37 hộ vi phạm đê điều. Hiện nay, 4 trường hợp còn lại tái phạm đang được chính quyền yêu cầu dừng hoạt động để tiếp tục hoàn thiện hồ sơ theo quy định.

Tại huyện Lục Nam, để ngăn ngừa vi phạm, huyện chỉ đạo cơ quan chức năng, chính quyền địa phương thường xuyên kiểm tra bám nắm địa bàn, bảo đảm phát hiện sớm các vi phạm từ khi mới manh nha để kịp thời có biện pháp ngăn chặn. Với giải pháp này, một số trường hợp xâm lấn công trình thủy lợi, hành lang đê tại xã Bảo Đài và xã Khám Lạng đã được phát hiện, xử lý dứt điểm.

Để hoàn thành mục tiêu xử lý triệt để các vi phạm trong năm nay, ông Nguyễn Văn Dĩnh, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường thông tin, đơn vị yêu cầu hạt quản lý đê các địa phương tăng cường kiểm tra, rà soát, kịp thời có biện pháp ngăn ngừa vi phạm trên các tuyến đê. Tới đây, Sở thành lập các tổ công tác thường xuyên đôn đốc, kiểm tra, hướng dẫn việc triển khai thực hiện của các cơ quan, đơn vị, địa phương; tổng hợp báo cáo kết quả xử lý với Chủ tịch UBND tỉnh theo quy định. Trường hợp vượt thẩm quyền thì kiến nghị giải quyết dứt điểm, không để vi phạm kéo dài.

Bài, ảnh: Hải Vân