Vì sao siêu bão mạnh như Yagi có thể xuất hiện ngày càng nhiều?

Ảnh minh họa một cơn bão lớn nhìn từ vệ tinh. Ảnh: Earth.org.

Cơ chế hình thành bão

Các cơn bão, lốc xoáy hay siêu bão đều bắt đầu từ những rối loạn khí quyển, ví dụ như sóng nhiệt đới hoặc khu vực áp suất thấp, nơi mây và giông bão phát triển. Khi không khí ẩm ấm bốc lên từ bề mặt đại dương, gió trong đám mây bão bắt đầu xoáy. Quá trình này có liên quan đến sự xoay của Trái đất, ảnh hưởng đến gió ở các vùng nhiệt đới gần xích đạo.

Để một cơn bão phát triển, bề mặt biển cần đạt ít nhất 27 độ C để cung cấp đủ năng lượng. Đồng thời, gió không thay đổi nhiều theo độ cao. Khi các yếu tố này hội tụ, một cơn bão mạnh có thể hình thành, mặc dù nguyên nhân cụ thể của từng cơn bão rất phức tạp.

Để một cơn bão duy trì sức mạnh lâu dài, cần có những điều kiện như nước biển ấm và gió nhẹ trong khí quyển. Nếu có quá nhiều gió xoáy mạnh, nó có thể làm yếu hoặc tiêu diệt các đám mây giông trong bão, khiến cơn bão suy yếu trước khi nó có thể phát triển hoàn toàn. Do đó, cơn bão cần duy trì sự cân bằng về năng lượng và điều kiện môi trường.

Tại sao siêu bão Yagi lại nguy hiểm?

Siêu bão Yagi hình thành trên vùng biển Tây Thái Bình Dương, nơi có điều kiện thuận lợi cho các cơn bão nhiệt đới mạnh mẽ. Với sức gió lên đến 250 km/giờ, Yagi được xếp loại bão cấp 4 , một trong những loại bão mạnh nhất theo thang dự báo 5 cấp độ của Mỹ. Trước khi thành siêu bão, Yagi đã tàn phá Philippines với lũ lụt và sạt lở đất, khiến ít nhất 13 người thiệt mạng. Hiện tại bão đã mạnh hơn rất nhiều nên mức độ nguy hiểm cũng cao hơn nhiều.

Trong vài thập kỷ qua, khu vực Tây Thái Bình Dương đã chứng kiến nhiều cơn bão lớn hơn so với Đại Tây Dương. Điều này chủ yếu do các yếu tố tự nhiên và điều kiện địa lý, khi khu vực này hiếm khi gặp phải những yếu tố ngăn cản sự phát triển của bão lớn, chẳng hạn như gió mạnh và khối không khí khô.

Điều kiện nào khiến Tây Thái Bình Dương dễ hình thành bão lớn?

Bão nhiệt đới, bao gồm siêu bão, cần có các yếu tố như nước biển ấm, không khí ẩm và gió ổn định để phát triển. Ở Tây Thái Bình Dương và Biển Đông, điều kiện này tồn tại quanh năm, giúp các cơn bão phát triển mạnh mẽ hơn. Trong năm 2024, nhiệt độ nước biển ở đây đã vượt ngưỡng 31 độ C, cung cấp nguồn năng lượng lớn cho bão Yagi.

Ngoài ra, khí hậu ở Đông Nam Á ít bị ảnh hưởng bởi các yếu tố ngăn cản bão như gió lớn hoặc không khí khô từ sa mạc. Điều này khác biệt so với khu vực Đại Tây Dương, nơi những yếu tố này đã cản trở sự phát triển của bão.

Biến đổi khí hậu có tác động như thế nào đến siêu bão?

Biến đổi khí hậu đã làm gia tăng nhiệt độ nước biển, dẫn đến việc các cơn bão trở nên mạnh mẽ và nguy hiểm hơn. Khí hậu nóng lên cũng khiến không khí giữ nhiều hơi nước hơn, làm tăng lượng mưa mà các cơn bão mang lại, gây ra lũ lụt nghiêm trọng.

Một nghiên cứu của IPCC chỉ ra rằng số lượng bão không tăng nhiều, nhưng tỷ lệ các cơn bão đạt đến cấp độ 4 và 5 - các cấp độ mạnh nhất - sẽ tăng lên. Điều này có nghĩa là trong tương lai, thế giới có thể sẽ phải đối mặt với những cơn bão lớn và nguy hiểm hơn, đặc biệt là ở khu vực Tây Thái Bình Dương.

Tương lai của những cơn bão nhiệt đới sẽ ra sao?

Theo các nhà khoa học, tần suất bão nhiệt đới có thể không tăng nhưng cường độ của các cơn bão sẽ ngày càng mạnh hơn. Nếu nhiệt độ toàn cầu tăng 1.5 độ C, tỷ lệ bão đạt cấp 4 và 5 sẽ tăng thêm 10%. Nếu nhiệt độ tăng 2 độ C, con số này sẽ là 13%, và nếu tăng 4 độ C, con số có thể lên đến 20%.

Điều này đặt ra thách thức lớn đối với các quốc gia nằm trong khu vực dễ bị ảnh hưởng bởi bão, khi họ phải tăng cường các biện pháp phòng chống và ứng phó với các cơn bão ngày càng lớn và nguy hiểm.

Nhật Minh - Wired, BBC