Vì sao quỹ phòng, chống thiên tai vẫn tồn hơn 2.000 tỷ đồng?

Trao đổi với Báo Giao thông, ông Phạm Đức Luận, Cục trưởng Cục Quản lý đê điều và Phòng chống thiên tai (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) cho biết, quỹ phòng chống thiên tai là quỹ ngoài ngân sách Nhà nước, tiền thân của quỹ này là quỹ phòng chống lụt bão được thành lập từ năm 1997.

Ông Phạm Đức Luận, Cục trưởng Cục Quản lý đê điều và Phòng chống thiên tai. Ảnh: NVCC.

Nguồn thu quỹ phòng chống thiên tai là thu của người dân và doanh nghiệp ở trên địa bàn các tỉnh để thực hiện hỗ trợ công tác phòng ngừa, ứng phó và khắc phục hậu quả thiên tai tại chính địa phương đó.

Tổng số tiền quỹ mà các địa phương thu được đến nay khoảng 5.760 tỷ đồng, các tỉnh, thành phố đã chi hơn 3.600 tỷ đồng, tồn quỹ khoảng 2.160 tỷ đồng (tính đến tháng 7/2024). Quỹ còn tồn này có thể chuyển sang năm và những năm tiếp theo nếu như các địa phương không chi hết.

Theo ông Luận, các tỉnh, thành phố triển khai thực hiện quỹ này hết sức hiệu quả cho công tác phòng ngừa, ứng phó và khắc phục hậu quả thiên tai.

Ví dụ như Hải Phòng trước bão số 3 trong quỹ tồn 70 tỷ đồng, trong và sau bão, Hải Phòng quyết định chi hơn 50 tỷ đồng cho công tác ứng phó và khắc phục hậu quả bão. Hay như Lào Cai còn tồn trên 5 tỷ đồng thì tỉnh đã quyết định hòa cùng với nguồn của Mặt trận Tổ quốc để cứu trợ ngay người dân ở vùng bị thiên tai...

Tiền quỹ tồn 2.160 tỷ đồng phần lớn tập trung tình thành đông dân cư, doanh nghiệp như TP.HCM, Bình Dương, TP Hà Nội… Các tỉnh vùng núi, vùng sâu, vùng xa mà thường xuyên chịu ảnh hưởng thiên tai thì thu được rất ít hoặc còn tồn quỹ rất ít.

Trước thắc mắc về điều chuyển 2.160 tỷ đồng này cho các địa phương bị thiệt hại do mưa lũ, ông Luân cho biết: Việc chuyển quỹ phòng chống thiên tai từ tỉnh này sang tỉnh khác thuộc thẩm quyền của chủ tịch UBND cấp tỉnh vì các tỉnh thu để phục vụ trực tiếp cho người dân, doanh nghiệp trên địa bàn. Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cũng không có thẩm quyền điều chuyển quỹ này.

Nghị định 78/2021 có quy định thành lập quỹ phòng chống thiên tai Trung ương với mục đích xem xét điều chuyển một quỹ còn tồn nhiều ở các tỉnh, thành phố về quỹ Trung ương và căn cứ trên tình hình thiên tai thực tế thì Thủ tướng xem xét quyết định điều chuyển.

Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (cơ quan Chính phủ được giao) đã thành lập Quỹ phòng, chống thiên tai Trung ương, tuy nhiên do vướng mắc về mô hình hoạt động quỹ Trung ương nên đến nay vẫn chưa hoạt động được. Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã báo cáo và được Chính phủ cho phép sửa đổi nghị định 78/2021. Bộ đang xây dựng dự thảo và trình Chính phủ vào quý IV năm nay.

Nguyễn Hùng