Vì sao nhiều loài động vật chọn sống về đêm, ngủ ban ngày?

Chiến lược tránh kẻ thù và cạnh tranh sinh tồn

Nhiều loài động vật yếu thế đã học cách tránh đối đầu bằng cách xuất hiện khi những kẻ săn mồi chủ lực đã chìm vào giấc ngủ. Đó là lý do những con chuột, thỏ rừng hay tê tê thường chỉ rời khỏi nơi ẩn náu vào ban đêm. Nhưng cũng có những kẻ săn mồi tận dụng bóng tối để hành động — điển hình là cú mèo, mèo rừng hay cáo, vốn là những "chiến binh của bóng đêm" với kỹ năng săn mồi siêu hạng.

Ảnh minh họa.

Bóng tối – lớp áo giáp chống nắng tự nhiên

Ở những vùng đất khô nóng như sa mạc hay rừng nhiệt đới, cái nắng ban ngày có thể đốt cháy sự sống. Thay vì phơi mình dưới ánh mặt trời gay gắt, nhiều loài như lạc đà, cáo sa mạc hay cầy mangut đã chọn ban đêm để di chuyển và kiếm ăn, bảo toàn năng lượng và tránh mất nước.

Đôi mắt và giác quan được sinh ra cho bóng đêm

Một số loài sở hữu đôi mắt nhạy sáng đến kinh ngạc, thậm chí còn hơn cả máy ảnh hiện đại. Đôi mắt to tròn của cú mèo có thể hấp thụ ánh sáng yếu nhất, còn dơi thì sử dụng sóng siêu âm để “nhìn bằng tai”. Chính khả năng cảm nhận đặc biệt này khiến chúng gần như “vô hình” trong đêm tối.

Tập tính hình thành từ tiến hóa hàng triệu năm

Không chỉ là lựa chọn cá nhân, thói quen sống về đêm đã được di truyền và duy trì qua hàng chục thế hệ. Những cá thể thích nghi tốt với bóng tối sống sót và truyền lại gen cho đời sau, hình thành nên những loài “chính hiệu” sống về đêm.

Thức ăn – yếu tố quyết định thời điểm ra ngoài

Đối với dơi ăn côn trùng, đêm tối là thời điểm lý tưởng để săn mồi, khi các loài muỗi, bướm đêm hay côn trùng bay ra khỏi tổ. Với bướm đêm hay các loài bọ thụ phấn, đêm không chỉ là thời điểm tìm thức ăn mà còn là lúc thực hiện nhiệm vụ duy trì giống loài — thụ phấn cho những loài hoa chỉ nở khi trăng lên.

Tóm lại, trong khi ánh sáng mặt trời là biểu tượng của sự sống đối với nhiều loài, thì bóng tối lại là “ngôi nhà an toàn” cho vô số sinh vật khác. Trong thế giới tự nhiên, không phải ban ngày hay ban đêm tốt hơn — mà là sự phù hợp tuyệt đối với nhịp sống, bản năng và cách thích nghi của từng loài.

Bảo Ngọc (t/h)