Vì sao Lầu Bảo Đại ở Nha Trang đến giờ mới xếp hạng di tích?

Ngày 27-6, lãnh đạo Sở Văn hóa, Thể thao (VH-TT) tỉnh Khánh Hòa cho biết UBND tỉnh Khánh Hòa đã có quyết định xếp hạng Biệt thự Lầu Bảo Đại là di tích kiến trúc nghệ thuật cấp tỉnh; đồng thời giao Sở Văn hóa và Thể thao, UBND thành phố Nha Trang và các đơn vị liên quan thực hiện việc quản lý nhà nước đối với di tích biệt thự Cầu Đá (biệt thự Lầu Bảo Đại) theo quy định của pháp luật về di sản văn hóa, cũng như các quy định liên quan khác.

Trước đó, từ năm 1995, Biệt thự Lầu Bảo Đại chỉ được UBND tỉnh Khánh Hòa đưa vào danh sách di tích cấp tỉnh với tên gọi là Danh lam thắng cảnh biệt điện Cầu Đá chứ chưa có quyết định chính thức. Trong khi đó, các tỉnh khác có biệt thự của vua Bảo Đại đều đã được xếp hạng di tích cấp quốc gia.

Theo sở VH-TT tỉnh Khánh Hòa, sở dĩ di tích này chưa được xếp hạng do thiếu đơn đề nghị của đơn vị quản lý, di tích chưa được lập hồ sơ, thất lạc bản vẽ thiết kế 5 biệt thự nói trên… Lý do, khu Biệt thự Lầu Bảo Đại này trước đây được giao cho doanh nghiệp quản lý, sử dụng. Sau đó, UBND tỉnh mới thu hồi 5 căn biệt thự tại Biệt thự Lầu Bảo Đại và giao cho Trung tâm Quản lý di tích (thuộc Sở VH-TT) quản lý thì mới lập hồ sơ công nhận di tích được.

5 căn biệt thự tại Khu Biệt thự Lầu Bảo Đại nằm vị trí đẹp, hướng ra vịnh Nha Trang bị "bỏ hoang" hơn 10 năm nay

"Hiện nay, sau khi đã được xếp hạng, Sở mới đủ điều kiện để lập hồ sơ, thủ tục để trình cấp trên thông qua việc chủ trương cải tạo, trùng tu di tích. Qua đó, sớm đưa di tích Biệt thự Lầu Bảo Đại vào phục vụ người dân, du khách. Dự kiến quý IV năm nay sẽ thông qua chủ trương và đến năm 2025 sẽ đưa khu Biệt thự Bảo Đại vào hoạt động"- lãnh đạo Sở VH-TT thông tin.

Trước đó, năm 2011, theo chủ trương của UBND tỉnh Khánh Hòa, Tổng Công ty Khánh Việt (Khatoco - đơn vị quản lý Lầu Bảo Đại) liên kết với Công ty CP Tập đoàn Hà Đô thành lập Công ty CP Đầu tư Khánh Hà (gọi tắt là Công ty Khánh Hà) thực hiện Dự án khu biệt thự cao cấp Bảo Đại.

Theo giấy chứng nhận đầu tư do UBND tỉnh Khánh Hòa cấp vào năm 2013, Công ty Khánh Hà được sử dụng trên 8,9 ha đất và 4,7 ha mặt nước ở khu vực đồi Cảnh Long để xây dựng mới 45 biệt thự và khách sạn 5 sao, 108 phòng.

Theo lãnh đạo Sở Văn hóa, Thể thao, qua khảo sát về kiến trúc bên ngoài 5 biệt thự tại khu Biệt thự Lầu Bảo Đại vẫn đảm bảo, tuy nhiên bên trong nhiều hạng mục đã xuống cấp.

Hơn 10 năm qua, Dự án Khu biết thự cao cấp Bảo Đại được nhiều lần điều chỉnh, nhưng vẫn "dậm chân tại chỗ". Việc xuống cấp 5 biệt thự là điều không thể tránh khỏi.

Đến năm 2023, UBND tỉnh Khánh Hòa mới có Quyết định 1125/QĐ-UBND về việc thu hồi 5 căn biệt thự tại Dự án Khu nghỉ dưỡng cao cấp Bảo Đại.

Tuy nhiên, việc tiếp cận 5 Khu biệt thự Lầu Bảo Đại hiện nay rất khó khăn vì nằm trong khuôn viên dự án của của doanh nghiệp. Chúng tôi đã nhiều lần liên hệ để tiếp cận ghi nhận hình ảnh nhưng bất thành.

Kỳ Nam