Vì sao Bộ GTVT chọn làm đường sắt tốc độ cao 350km/h thay vì 250km/h?

Sáng 1/10, Bộ GTVT cho biết, sau nhiều năm triển khai nghiên cứu dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam, với sự hỗ trợ của các tổ chức và tư vấn quốc tế, đến nay hồ sơ dự án cơ bản đã hoàn thiện.

Năm 2010, Chính phủ lần đầu tiên trình Quốc hội báo cáo nghiên cứu tiền khả thi dự án đường sắt cao tốc. Tuy nhiên, thời điểm đó, quy mô nền kinh tế còn thấp (GDP đạt 147 tỉ USD) và nợ công ở mức cao, lên tới 56,6% GDP, nên chưa được cấp có thẩm quyền thông qua.

Với yêu cầu hiện đại hóa giao thông trên trục Bắc – Nam, Bộ GTVT đã tái khởi động việc nghiên cứu dự án này dưới tên gọi "đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam".

Theo Bộ GTVT, Việt Nam có hành lang kinh tế Bắc – Nam kết nối 3/6 vùng kinh tế của cả nước, khoảng 54% dân số đô thị, và 67% khu kinh tế biển, đóng góp 51% GDP của quốc gia. Vì vậy, việc xây dựng đường sắt tốc độ cao sẽ rút ngắn khoảng cách giữa các tỉnh, phân bổ lại đô thị dân cư và mở ra không gian phát triển cho các tỉnh.

Vì sao Bộ GTVT chọn làm đường sắt tốc độ cao 350km/h thay vì 250km/h. Ảnh minh họa.

"Nghiên cứu cho thấy nếu được chuyển giao công nghệ và có chính sách thích hợp, Việt Nam có thể tự chủ hoàn toàn.

Các công nghệ mà nước ta có thể làm chủ bao gồm: công nghiệp xây dựng; nội địa hóa về chế tạo, hệ thống cấp điện động lực và thông tin tín hiệu; công tác vận hành, duy tu, bảo trì và sản xuất một số linh kiện thay thế cho đường sắt tốc độ cao.

Vì vậy, đầu tư đường sắt tốc độ cao là tiền đề để phát triển công nghiệp đường sắt, công nghiệp hỗ trợ, góp phần thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước", Bộ GTVT cho hay.

Theo Bộ GTVT về tốc độ, trước năm 2010, hầu hết các tàu cao tốc hoạt động với vận tốc 300km/h, nhưng hiện nay, chủ yếu các dự án đều thiết kế tốc độ từ 300km/h trở lên. Đáng chú ý, gần đây, một số dự án đã lựa chọn tốc độ thiết kế trên 350 km/h.

Theo kinh nghiệm quốc tế, các tuyến đường sắt tốc độ cao thường được thiết kế với tốc độ 350km/h trở lên do tính hiệu quả cao. Tốc độ chạy tàu này cũng có khả năng thu hút khách đi tàu tốt hơn so với tốc độ 250km/h.

“Cụ thể, qua nghiên cứu trên chặng Hà Nội – TP HCM, tốc độ 350 km/h có khả năng thu hút khách cao hơn khoảng 12,5% so với tốc độ 250 km/h.

Tương tự, trên chặng Hà Nội - Đà Nẵng và Hà Nội – Nha Trang, khả năng thu hút khách cao hơn lần lượt là 26,5% và 23,8%”, Bộ GTVT dẫn chứng.

Về chi phí, Bộ GTVT khẳng định tổng mức đầu tư cho dự án với tốc độ 350km/h cao hơn khoảng 8-9% so với dự án có tốc độ chạy tàu 250km/h. Tuy nhiên, việc nâng cấp một dự án tốc độ 250km/h lên 350km/h sẽ gặp nhiều khó khăn và không hiệu quả.

Về vận tải hàng hóa, Bộ GTVT nhận thấy các quốc gia có mạng lưới đường sắt phát triển đều dùng đường sắt hiện hữu để vận chuyển hàng hóa, đường sắt tốc độ cao chủ yếu chở khách.

Lê Khánh