Vì sao bị khởi tố khi trộm 2 trái mít?

Đối tượng Lê Hoàng Lợi. Ảnh CACC

Trộm 2 trái mít trị giá 387.000 đồng

Ngày 28/10, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Đồng Tháp đã ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can đối với Lê Hoàng Lợi (SN 1991, trú xã Mỹ Thiện) để điều tra về tội Trộm cắp tài sản. Trước đó, lúc 9h20 ngày 23/10, ông N.V.P (SN 1973) phát hiện Lợi điều khiển mô tô chở theo 2 trái mít vừa cắt trộm tại vườn của ông N.V.H. (SN 1964, ngụ ấp Mỹ Tường, xã Mỹ Đức Tây). Khi bị phát hiện, Lợi đã xin ông P. bỏ qua nhưng không được chấp nhận. Ông P. trình báo sự việc với Công an xã Mỹ Đức Tây. Sau đó, Lợi bỏ lại xe máy cùng tang vật tại hiện trường rồi bỏ trốn.

Nhận được tin báo, Công an xã Mỹ Đức Tây đã nhanh chóng xác minh, mời Lợi đến làm việc. Qua xét hỏi, Lợi thừa nhận hành vi cắt trộm 2 trái mít trên cùng một cây mít với mục đích bán lấy tiền tiêu xài. Hội đồng định giá tài sản trong tố tụng hình sự xã xác định tổng giá trị tài sản bị trộm là 387.000 đồng.

Qua xác minh nhân thân, Lợi từng có tiền án về tội Trộm cắp tài sản và hiện chưa được xóa án tích. Ở vụ án trên, nhiều bạn đọc thắc mắc, tại sao chỉ trộm 2 trái mít trị giá 387.000 đồng nhưng đối tượng Lê Hoàng Lợi ở Đồng Tháp vẫn bị khởi tố?

Người phạm tội tái phạm

Về vấn đề này, luật sư Nguyễn Tiến Hùng, Đoàn Luật sư TP Hà Nội cho biết, người bị kết án về hành vi phạm tội theo quy định của Bộ luật Hình sự, sau khi chấp hành xong hình phạt tù và trải qua thời gian thử thách thì được xóa án tích. Theo khoản 1 Điều 69 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017, người được xóa án tích thì coi như chưa bị kết án. Cũng theo quy định của bộ Luật này, có 3 trường hợp được xóa án tích gồm: đương nhiên được xóa án tích; xóa án tích theo quyết định của Tòa án; xóa án tích trong trường hợp đặc biệt.

Cụ thể, theo Điều 70, các trường hợp đủ điều kiện đương nhiên được xóa án tích gồm: người bị kết án không phải về các tội quy định khi họ đã chấp hành xong hình phạt chính, thời gian thử thách án treo hoặc hết thời hiệu thi hành bản án và đáp ứng các điều kiện quy định.

Người bị kết án được xóa án tích trong trường hợp từ khi chấp hành xong hình phạt chính hoặc hết thời gian thử thách án treo, người đó đã chấp hành xong hình phạt bổ sung, các quyết định khác của bản án và không thực hiện hành vi phạm tội mới trong thời hạn sau đây 1 năm trong trường hợp bị phạt cảnh cáo, phạt tiền, cải tạo không giam giữ, phạt tù nhưng được hưởng án treo; 2 năm trong trong trường hợp bị phạt tù đến 5 năm; 3 năm trong trường hợp bị phạt tù từ trên 5 năm đến 15 năm; 5 năm trong trường hợp bị phạt tù từ trên 15 năm, tù chung thân hoặc tử hình nhưng đã được giảm án.

Trường hợp người bị kết án đang chấp hành hình phạt bổ sung là quản chế, cấm cư trú, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định, tước một số quyền công dân mà thời hạn phải chấp hành dài hơn thời hạn quy định thì thời hạn đương nhiên được xóa án tích sẽ hết vào thời điểm người đó chấp hành xong hình phạt bổ sung.

Người bị kết án được xóa án tích, trong trường hợp từ khi hết thời hiệu thi hành bản án, người đó không thực hiện hành vi phạm tội mới trong thời hạn quy định. Điều 71 quy định, xóa án tích theo quyết định của Tòa án được áp dụng đối với người bị kết án về một trong các tội quy định. Tòa án quyết định việc xóa án tích đối với người bị kết án căn cứ vào tính chất của tội phạm đã thực hiện, thái độ chấp hành pháp luật, thái độ lao động của người bị kết án và các điều kiện quy định.

Người bị kết án được Tòa án quyết định việc xóa án tích, nếu từ khi chấp hành xong hình phạt chính hoặc hết thời gian thử thách án treo, người đó đã chấp hành xong hình phạt bổ sung, các quyết định khác của bản án và không thực hiện hành vi phạm tội mới trong thời hạn 1 năm trong trường hợp bị phạt cảnh cáo, phạt cải tạo không giam giữ, phạt tù nhưng được hưởng án treo; 3 năm trong trường hợp bị phạt tù đến 5 năm; 5 năm trong trường hợp bị phạt tù từ trên 5 năm đến 15 năm; 7 năm trong trường hợp bị phạt tù trên 15 năm, tù chung thân hoặc tử hình nhưng đã được giảm án.

Trường hợp người bị kết án đang chấp hành hình phạt bổ sung là quản chế, cấm cư trú, tước một số quyền công dân mà thời hạn phải chấp hành dài hơn thời hạn quy định thì Tòa án quyết định việc xóa án tích từ khi người đó chấp hành xong hình phạt bổ sung.

Người bị Tòa án bác đơn xin xóa án tích lần đầu, thì sau 01 năm kể từ ngày bị Tòa án bác đơn mới được xin xóa án tích; nếu bị bác đơn lần thứ hai trở đi, thì sau 2 năm kể từ ngày bị Tòa án bác đơn mới được xin xóa án tích. Điều 72 quy định xóa án tích trong trường hợp đặc biệt: trong trường hợp người bị kết án có những biểu hiện tiến bộ rõ rệt và đã lập công, được cơ quan, tổ chức nơi người đó công tác hoặc chính quyền địa phương nơi người đó cư trú đề nghị, thì Tòa án quyết định việc xóa án tích nếu người đó đã bảo đảm được ít nhất một phần ba thời hạn quy định Trong vụ án trên, qua Lợi từng có tiền án về tội trộm cắp tài sản và chưa được xóa án tích.

Theo quy định tại Điều 173 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi, bổ sung 2017, người trộm tài sản có giá trị dưới 2 triệu đồng vẫn có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự nếu thuộc một trong các trường hợp đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi chiếm đoạt tài sản mà còn vi phạm; đã bị kết án về tội trộm cắp hoặc một trong các tội quy định chưa được xóa án tích mà tiếp tục vi phạm; hành vi gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội…

Trong vụ này, Lê Hoàng Lợi từng có tiền án về tội "Trộm cắp tài sản" và chưa được xóa án tích, nên dù tài sản trộm chỉ là 2 trái mít trị giá 387.000 đồng, hành vi vẫn đủ căn cứ bị khởi tố hình sự. Như vậy, giá trị tài sản chỉ là một yếu tố xem xét. Nếu người phạm tội tái phạm hoặc chưa được xóa án tích, cơ quan điều tra vẫn có quyền khởi tố vụ án hình sự, đảm bảo tính răn đe và phòng ngừa chung trong xã hội.

Luật sư Nguyễn Tiến Hùng, Đoàn Luật sư TP Hà Nội

Minh Dương