Về quê hương cách mạng Hoằng Châu

Khu Di tích lịch sử cách mạng Cồn Ba Cây - “địa chỉ đỏ” giáo dục truyền thống yêu nước cho thế hệ trẻ.

Về Khu Di tích Cồn Ba Cây, thôn Hồng Nhuệ, chúng tôi được gặp cựu chiến binh Hoàng Khắc Vang, thôn Thành Trì - người am hiểu sâu sắc lịch sử của nơi đây. Chỉ tay về bức phù điêu mô tả trận chiến đấu của các chiến sĩ tự vệ bắt sống tri phủ Phạm Trung Bảo cùng 12 tên lính bảo an bị quân Việt Minh vây bắt, ông Vang kể rành rọt, tại đây 80 năm về trước, thực hiện chỉ thị “Nhật - Pháp bắn nhau và hành động của chúng ta” ngày 12/3/1945 của Ban Thường vụ Trung ương Đảng và Chỉ thị của Tỉnh ủy Thanh Hóa, chi bộ Đảng và Ban Việt Minh Hoằng Hóa đã chớp thời cơ, kêu gọi các tầng lớp Nhân dân nhất tề đứng dậy khởi nghĩa giành chính quyền. Từ lời kêu gọi đó, nhiều cuộc mít tinh, biểu tình, tuần hành lớn đã diễn ra ở các làng, tổng khiến cho bọn địch vô cùng hoang mang, lo lắng.

Trước khí thế cách mạng lên cao ở Hoằng Hóa, ngày 23/7/1945, Tỉnh trưởng Thanh Hóa đã phái lực lượng bảo an gồm 34 tên lính do Quản Hiến dẫn đầu kéo về phủ lỵ cùng tri phủ Hoằng Hóa phối hợp khủng bố phong trào cách mạng ở Đằng Trung (xã Hoằng Đạo cũ) và Liên Châu - Hóa Lộc (xã Hoằng Châu cũ), nơi mà chúng cho là “cái nôi” cách mạng.

Nắm được âm mưu khủng bố của địch, dưới sự chỉ đạo của chi bộ Đảng và Ban Việt Minh huyện, kế hoạch tác chiến của tự vệ huyện được triển khai trong đêm 23/7. Tại Đằng Trung, một lực lượng gồm 12 chiến sĩ phục kích ở cồn Mã Nhón; tại Liên Châu - Hóa Lộc tự vệ các thôn Hóa Lộc, Hải Châu, Hoàng Chung, Ngọc Long và các làng lân cận thuộc tổng Bái Trạch bố trí lực lượng chiến đấu tại các ngã ba đường, sẵn sàng đánh giặc.

Sáng 24/7/1945, dưới sự chỉ huy của Quản Hiến, 22 tên lính bảo an được trang bị đầy đủ vũ khí từ phủ lỵ kéo qua chợ Quăng rồi thẳng đường Hà Đồ đến Liên Châu - Hóa Lộc (Hoằng Châu). Khoảng 10 giờ sáng, khi đến đình Hoàng Chung, chúng tập trung củng cố đội hình nhằm tiến công vào Liên Châu - Hóa Lộc. Lúc này, tự vệ ta đã bao vây bắc loa kêu gọi địch đầu hàng và xung phong vào đình, dùng mã tấu đánh giáp lá cà bắt sống tri phủ Phạm Trung Bảo và 12 tên lính bảo an.

Buổi trưa cùng ngày, chi bộ Đảng và Ban Việt Minh Hoằng Hóa đã tổ chức cuộc mít tinh quy mô lớn với gần một vạn quần chúng và tự vệ cứu quốc tham gia tại Cồn Ba Cây để mừng chiến thắng. Không khí của buổi mít tinh vô cùng sôi động, lá cờ đỏ sao vàng lần đầu tiên được công khai kéo lên tung bay trên mảnh đất Cồn Ba Cây.

Bằng giọng kể hào hùng, sâu lắng, câu chuyện của ông Vang trở nên hấp dẫn hơn với các bạn trẻ. Em Nguyễn Thị Hương Giang, học sinh lớp 12A4, Trường THPT Hoằng Hóa 4, cho biết: “Em rất tự hào khi được sinh ra và lớn lên trên quê hương cách mạng Hoằng Châu, nơi ghi dấu sự kiện quan trọng trong cuộc khởi nghĩa tháng 8 năm 1945 tại huyện Hoằng Hóa cũ. Tiếp nối truyền thống ông cha, em hứa sẽ cố gắng học tập tốt và trở thành người công dân có ích cho xã hội”.

Còn đối với địa danh Di tích lịch sử cách mạng đình Liên Châu, nơi đã diễn ra nhiều sự kiện quan trọng, đó là ngày 27/7/1945 cán bộ Việt Minh họp, tuyên bố thành lập Ủy ban dân tộc giải phóng tổng và các thôn trong toàn tổng; hủy bỏ chế độ thuế khóa của Nhật - Pháp đề ra. Ngày 15/8/1945, Ủy ban dân tộc giải phóng huyện lập Tòa án dân sự, xét xử những tên Việt gian, chỉ điểm cho giặc cùng những tên lưu manh ở trong và ngoài xã. Để bảo tồn và phát huy giá trị di tích, ngày 11/6/1992 đình Liên Châu được công nhận di tích lịch sử cấp quốc gia và đến nay đã được tôn tạo khang trang, trở thành địa chỉ đỏ của thế hệ trẻ.

80 năm trôi qua, tên đất, tên làng của một số địa phương đã có sự thay đổi. Dẫu thay đổi cách gọi nhưng mạch nguồn cách mạng vẫn chất chứa, thấm đẫm vào đất và con người nơi đây. Đến với các “địa chỉ đỏ” trên quê hương xã Hoằng Châu trong những ngày này, được gặp gỡ, trò chuyện với những người dân hiền hậu, mến khách, chúng tôi hiểu hơn về lịch sử hào hùng của dân tộc, cảm nhận sâu sắc hơn lòng yêu nước, sự hy sinh anh dũng và ý chí cách mạng của các thế hệ đi trước.

Ông Lê Ngọc Hạnh, Trưởng Phòng Văn hóa - Xã hội xã Hoằng Châu, cho biết: “Xã Hoằng Châu tự hào là địa phương có 8 di tích lịch sử văn hóa cách mạng, trong đó 3 di tích được xếp hạng cấp quốc gia, 5 di tích cấp tỉnh. Thời gian qua, công tác quản lý, bảo tồn và phát huy giá trị các di tích lịch sử luôn được cấp ủy đảng, chính quyền xã quan tâm, đặc biệt là công tác bảo quản, khai thác và tu bổ, chống xuống cấp các di tích lịch sử văn hóa đã được xếp hạng. Bên cạnh đó, xã Hoằng Châu đã phối hợp với các đoàn thể, đơn vị tổ chức nhiều hoạt động giáo dục truyền thống, tham quan và các hoạt động trải nghiệm thực tế cho học sinh, thanh, thiếu niên. Qua đó, giúp các em hiểu rõ hơn về cội nguồn, từ đó nâng cao trách nhiệm trong việc bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa, lịch sử cách mạng của địa phương”.

Bài và ảnh: Trung Hiếu