VCCI đề xuất doanh nghiệp xăng dầu tự quyết mua bán

Về cơ chế giá bán xăng dầu, dự thảo đưa ra cơ chế mới nhằm quản lý giá bán xăng dầu. Theo đó, quy định doanh nghiệp được quyết định giá xăng dầu nhưng không cao hơn mức trần theo quy định.

Mức trần theo quy định được tính nguyên tắc chi phí cộng tới, bao gồm chi phí tạo nguồn, chi phí kinh doanh định mức, lợi nhuận định mức và thuế. Theo cơ chế được đề xuất, cơ quan nhà nước sẽ công bố các chi phí thành phần, thay vì như hiện nay là cơ quan nhà nước công bố giá trần.

Theo VCCI, cơ chế này chỉ thay đổi về hình thức, chứ không thay đổi về bản chất việc quản lý giá xăng dầu. Nếu thực hiện theo cơ chế này, giá trần sẽ rất sát với giá thành toàn bộ của việc cung ứng xăng dầu. Vì thế đại đa số doanh nghiệp vẫn sẽ phải bán theo giá trần, tức là không có khác biệt trên thực tế so với hiện hành.

VCCI cho rằng, thủ tục kê khai giá bán xăng dầu với cơ quan nhà nước sẽ không còn cần thiết. Do đó đề nghị cơ quan soạn thảo cân nhắc theo hai phương án: Một là, cho phép DN tự quyết định giá bán (không có giá trần), đi kèm với các quy định về công khai, minh bạch giá để người tiêu dùng lựa chọn. Hai là, bỏ thủ tục kê khai giá, hoặc miễn thủ tục này khi DN bán hàng đúng bằng giá trần theo quy định tại Dự thảo.

Bên cạnh đó, Dự thảo Nghị định cũng quy định về quyền và nghĩa vụ của thương nhân phân phối xăng dầu, trong đó không cho phép các thương nhân phân phối mua bán xăng dầu với nhau. Cơ quan soạn thảo lý giải, nếu cho phép thương nhân phân phối mua bán lẫn nhau sẽ dẫn đến mua bán lòng vòng, qua nhiều tầng nấc trung gian, đẩy giá xăng dầu lên cao.

Tuy nhiên, theo VCCI, lập luận này đi ngược lại quy luật thị trường. Các bên trên thị trường buôn bán xăng dầu có xu hướng ưu tiên mua của những thương nhân phân phối có giá thấp hơn.

Từ đó, VCCI nêu quan điểm, giả sử có một nguồn hàng giá rẻ nhưng do bị mua bán qua nhiều trung gian đẩy giá bán tăng lên, người mua sẽ tìm đến tận gốc nguồn hàng để mua rẻ hơn. Thương nhân phân phối nào bán giá cao sẽ bị đào thải khỏi thị trường. Do không thể cạnh tranh với các thương nhân đầu mối và thương nhân phân phối khác có giá rẻ hơn.

Theo VCCI, trước đây, Nghị định 83 và Nghị định 95 quy định hệ thống phân phối 1:1, tức là thương nhân bán lẻ buộc phải phụ thuộc vào thương nhân phân phối. Trong trường hợp đó, nếu thương nhân phân phối tăng giá bán, thương nhân bán lẻ không thể đổi sang nhà cung cấp khác, buộc phải chịu giá cao.

Từ Nghị định 80/2023 đã cho phép thương nhân bán lẻ được nhập hàng từ nhiều nguồn. Tính cạnh tranh trên thị trường bán buôn tăng lên nên tình trạng trên không còn. Ngoài ra, một số ý kiến cho rằng việc cho phép các thương nhân phân phối mua bán lẫn nhau có thể khiến số liệu báo cáo về tình hình dự trữ xăng dầu không chính xác. Tuy nhiên, theo dự thảo, nghĩa vụ dự trữ lưu thông chỉ áp dụng cho thương nhân đầu mối, không áp dụng cho các thương nhân phân phối. Thêm vào đó, dự thảo đã bổ sung quy định về việc thương nhân đầu mối phải kết nối mạng với Bộ Công thương báo cáo dữ liệu về kho chứa xăng dầu, tồn kho xăng dầu. Do đó, vấn đề dữ liệu tình hình dự trữ xăng dầu đã được xử lý.

Từ đó, VCCI đề nghị cơ quan soạn thảo sửa đổi dự thảo theo hướng cho phép các thương nhân phân phối mua bán xăng dầu với nhau.

Hải Long