Vật liệu xây dựng cho các dự án trọng điểm Đông Nam Bộ: Cần mở rộng khai thác và tìm nguồn thay thế

Hiện nay, trên địa bàn Đồng Nai đang triển khai thi công 12 công trình, dự án trọng điểm dẫn đến thiếu hụt VLXD cho các dự án.

Trong buổi làm việc ngày 14/3 tại Đồng Nai, Phó Thủ tướng Chính phủ Hồ Đức Phớc cho rằng chưa có tỉnh nào phải giải phóng mặt bằng cho các dự án nhiều như Đồng Nai. Vì vậy, Đồng Nai cần phối hợp chặt chẽ với Bộ NN&MT để xử lý dứt điểm các khó khăn, vướng mắc về VLXD phục vụ các dự án.

Trước đó, ngày 11/3 Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai Nguyễn Thị Hoàng làm việc với các chủ đầu tư đã được cấp phép tự khai thác VLXD theo Thông tư mới về khai thác khoáng sản nhóm IV. Tuy nhiên, quá trình cung ứng đá vẫn gặp nhiều khó khăn do vướng mắc pháp lý liên quan đất đai, đầu tư và cấp phép khai thác. Theo UBND tỉnh, trong năm nay, 12 mỏ đá trên địa bàn đặt mục tiêu khai thác 22 triệu m³, nhưng thực tế chỉ có thể đạt 30 - 50% công suất do các trở ngại kể trên. Dù vậy, Đồng Nai vẫn cam kết phân bổ hơn 7,1 triệu m³ đá cho các dự án quan trọng nhằm đáp ứng tiến độ thi công.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai đã chỉ đạo các sở, ngành liên quan khẩn trương tháo gỡ khó khăn. Cụ thể, Văn phòng Đăng ký đất đai tỉnh được yêu cầu áp dụng quy định mới của Luật Đất đai 2024 và các văn bản hướng dẫn để đẩy nhanh quá trình cấp, gia hạn giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Sở NN&MT có nhiệm vụ rà soát và xử lý các vi phạm nhằm đáp ứng hoạt động khai thác diễn ra đúng quy định, không bị gián đoạn.

Đồng thời, các chủ mỏ được yêu cầu nhanh chóng hoàn thiện hồ sơ pháp lý về đất đai, chủ trương đầu tư và thủ tục chuyển nhượng dự án, sau đó nộp về cơ quan quản lý để được xem xét giải quyết. Đối với các trường hợp vi phạm, DN phải nghiêm túc tuân thủ các quy định xử phạt, bảo đảm tính minh bạch và công khai trong hoạt động khai thác khoáng sản.

UBND Đồng Nai đã cấp phép phân bổ 7,1 triệu m³ đá từ 12 mỏ cho các dự án quốc gia nhằm đáp ứng tiến độ thi công. (Ảnh trong bài: Duy Khương)

Tại TP HCM, dự án Đường vành đai 3 thiếu hơn 4 triệu m³ cát và hàng triệu m³ đất, đá. Các dự án tại TP HCM phụ thuộc vào nguồn vật liệu từ các tỉnh lân cận, tuy nhiên việc huy động các nguồn cung đang gặp trở ngại.

Theo Thứ trưởng Bộ Xây dựng Lê Anh Tuấn, khu vực Đông Nam Bộ có tổng nhu cầu đá xây dựng gần 22 triệu m³, nhưng hiện mới cung ứng được 5 triệu m³. Việc huy động 17 triệu m³ còn lại đang gây áp lực lớn cho các dự án.

Nhằm đáp ứng nguồn cung VLXD, Chính phủ và các Bộ, ngành đã có nhiều chỉ đạo quan trọng. Ngày 6/3, Thứ trưởng Bộ NN&MT Trần Quý Kiên thông báo việc áp dụng Thông tư giải quyết vướng mắc về khai thác khoáng sản nhóm IV. Ngày 9/3, Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu Bộ NN&MT khảo sát thực tế, hướng dẫn các địa phương giải quyết vướng mắc. Ngày 10/3, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà yêu cầu các tỉnh xử lý ngay vướng mắc về cấp phép, gia hạn, nâng công suất khai thác các mỏ.

Bên cạnh đó, các tỉnh miền Tây như Long An, Tiền Giang đang tìm phương án khai thác cát bồi từ lòng sông, giảm phụ thuộc vào các nguồn cung truyền thống. Một số DN cũng đầu tư công nghệ tái chế bê tông cũ nhằm giảm tải áp lực lên nguồn tài nguyên thiên nhiên.

Để đáp ứng nguồn VLXD lâu dài, nhiều chuyên gia cho rằng cần thúc đẩy khai thác khoáng sản có trách nhiệm, bảo vệ môi trường và đầu tư vào VLXD thay thế. Việc sử dụng tro bay, xỉ lò cao từ các nhà máy nhiệt điện, xi măng cốt liệu nhẹ, gạch không nung... sẽ góp phần giảm áp lực lên nguồn tài nguyên thiên nhiên, hướng đến phát triển bền vững.

Với các giải pháp quyết liệt từ Trung ương đến địa phương, kỳ vọng “bài toán” VLXD tại Đông Nam Bộ sẽ sớm được tháo gỡ, giúp các dự án hạ tầng trọng điểm về đích đúng tiến độ.

Duy Khương