VASEP: Vướng thủ tục hoàn thuế, doanh nghiệp thủy sản áp lực về dòng tiền
Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), việc tồn đọng số lượng thuế giá trị gia tăng đầu vào chưa được hoàn do vướng trong diễn giải, vận dụng luật chưa được thống nhất giữa các hệ thống pháp luật, các cơ quan thuế địa phương đã và đang gây áp lực lớn về dòng tiền, tạo gánh nặng lãi suất cho doanh nghiệp.
Mới đây, Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) gửi công văn số tới Tổ công tác Cải cách thủ tục hành chính của Thủ tướng Chính phủ, Hội đồng Tư vấn Cải cách Thủ tục hành chính để báo cáo tình hình sản xuất – xuất khẩu và các bất cập, khó khăn về cơ chế, chính sách, thủ tục hành chính của doanh nghiệp (DN) thủy sản 11 tháng đầu năm 2024. Trong đó, có đề cập đến vướng mắc về thủ tục hoàn thuế gây khó khăn cho DN trong ngành.
Về thuế VAT đầu vào của hoạt động đầu tư dự án mới chưa được hoàn thuế, theo VASEP, văn bản pháp luật ra sau chưa rõ ràng so với văn bản hướng dẫn khác và chưa phù hợp với thực tế của hoạt động hoàn thuế, dẫn đến tồn đọng thuế giá trị gia tăng của mua sắm tài sản cố định của dự án đầu tư mới không được hoàn.
Quy định về hoàn thuế VAT đối với dự án đầu tư đã được thực hiện từ năm 1999 đến nay. Việc quy định về hoàn thuế VAT đối với dự án đầu tư đã được quy định tại Luật Thuế giá trị gia tăng số 106/2016/QH13.
Tuy nhiên, theo VASEP, một số cục thuế đang ngưng hoàn thuế giá trị gia tăng đầu vào của hoạt động đầu tư do dựa vào định nghĩa “dự án mới” theo Luật Đầu tư. Cụ thể tại Khoản 6 Điều 3 Luật Đầu tư quy định: "Dự án đầu tư mới là dự án đầu tư thực hiện lần đầu hoặc dự án đầu tư độc lập với dự án đầu tư đang hoạt động".
Dựa vào định nghĩa trên, một số cục thuế địa phương khẳng định không thể thực hiện hoàn thuế cho những dự án đã đi vào hoạt động và có đầu tư mới thêm vào. Ngoài ra, doanh nghiệp chấp nhận hoàn theo tỷ lệ và theo kỳ của hoạt động xuất khẩu nhưng vẫn không được giải quyết.
Vì vướng mắc do cách diễn giải luật mâu thuẫn giữa pháp luật về thuế và đầu tư nêu trên, một số doanh nghiệp thủy sản tồn đọng nhiều chục tỷ đồng thuế GTGT đầu vào của các dự án đầu tư.
Do đó, các doanh nghiệp đã kiến nghị với cơ quan thuế địa phương được hoàn theo tỷ lệ doanh thu xuất khẩu và theo kỳ quyết toán thuế.
"Với phương thức hoàn này, các doanh nghiệp sẽ thiệt thòi vì khoản hoàn sẽ được tính theo tỷ trọng của xuất khẩu trên tổng doanh thu, nhưng vì khoản tồn đọng quá lâu nên doanh nghiệp cũng chấp nhận để có thể giải phóng dòng tiền cho sản xuất kinh doanh.
Tuy nhiên, cơ quan thuế địa phương vẫn không chấp nhận hoàn thuế vì khi khai thuế VAT đầu vào, doanh nghiệp đã chọn hoàn thuế vào hạng mục đầu tư. Khoản thuế VAT đầu vào đúng luật, hợp lý và chính đáng từ chính hoạt động đầu tư, tạo ra doanh thu và lợi nhuận hợp pháp của doanh nghiệp tiếp tục bị dừng hoàn mà chưa có giải pháp từ cơ quan thuế", VASEP nêu.
Liên quan đến thuế VAT đầu vào của hoạt động đầu tư dự án mới bị dừng hoàn thuế, VASEP phản ánh, một số cơ quan thuế địa phương vừa qua đã dừng hoàn thuế cho dự án mới đầu tư chỉ vì lý do doanh nghiệp bắt đầu có phát sinh doanh thu với diễn giải là dự án đã hoàn tất, doanh nghiệp đã đi vào hoạt động.
VASEP cho biết, theo tìm hiểu của hiệp hội và doanh nghiệp thành viên, hiện nay, không có quy định pháp luật nào định nghĩa khi phát sinh doanh thu nghĩa là dự án đã hoàn tất. Theo thực tiễn và quy định của pháp luật thuế, một dự án đầu tư, đặc biệt là những dự án mới hoàn toàn, đều có giai đoạn cân chỉnh, hoàn thiện máy móc thiết bị, hoạt động sản xuất cho đến khi đi vào ổn định.
"Việc tồn đọng số lượng thuế VAT đầu vào chưa được giải quyết hoàn do vướng trong diễn giải, vận dụng luật chưa được thống nhất giữa các hệ thống pháp luật và giữa các cơ quan thuế địa phương khác nhau đã và đang gây áp lực lớn về dòng tiền và gánh nặng lãi suất cho các doanh nghiệp", VASEP phân tích.
Vì vậy, hiệp hội này kiến nghị Bộ Tài chính sớm xem xét, ban hành văn bản hướng dẫn thống nhất về hoàn thuế GTGT cho 2 trường hợp trên để các cục thuế địa phương nhanh chóng thực hiện hoàn thuế GTGT đầu vào của dự án đầu tư đang còn tồn đọng.