Vạn thọ - Hoa Tết đậm hồn quê
Với ý nghĩa tốt lành trong tên gọi, sắc vàng tươi thắm biểu trưng cho sự may mắn, hoa vạn thọ được người miền Nam gọi 'rặt' là bông vạn thọ, thường chọn để trang trí, thờ cúng trong ngày Tết. Loài hoa bình dị này đem lại giá trị tinh thần lẫn giá trị kinh tế cho đông đảo người dân, nhất là ở vùng nông thôn.
Nghe nhiều người kể lại, ngày xưa, một phần vì các loại hoa hiện đại xa xỉ chưa bán phổ biến, một phần do điều kiện kinh tế, nên bông vạn thọ được chọn để trưng Tết nhiều hơn. Dịp cuối năm, nông dân sẽ trồng bông vạn thọ gieo cách khoảng nhiều đợt để bán vào ngày rằm, bông trưng trong chậu, cây bán lẻ và thêm một đợt cao điểm vào rằm tháng Giêng. Thời điểm này, vạn thọ đã chớm nở và có hàng ngàn cây xuất bán phục vụ nhu cầu cúng bái cuối năm. Người ta cũng nghe “hương Xuân” theo đó phảng phất vào đất trời.
Mùa hoa Tết năm Ất Tỵ gần kề với nhiều tín hiệu khả quan. Tại các vùng trồng hoa, nông dân tập trung chăm sóc để kịp cung cấp những chậu hoa đẹp cho người mua. Bà Lê Thị Điều, hộ trồng hoa ở ấp Gò Ba Gia (xã Phú Thạnh, huyện Phú Tân) chia sẻ: “Tôi trồng 200 chậu, chủ yếu bán cho bà con trong gò để tiện lợi không phải di chuyển xa. Nhiều năm ở đây cô bác đều mua bông ủng hộ đem về trang trí nhà cửa cho tươi mới đón Tết”.
Ngụ cùng xã, ông Trần Văn Hấu ở ấp Phú Đức A, đã gắn bó hơn 10 năm trồng vạn thọ. Canh ngay vụ Tết, ông trồng hơn 900 chậu, quan sát thời tiết mát lạnh rất thuận lợi cho bông phát triển đạt yêu cầu nở ngay dịp Tết. Ở các điểm lân cận, tuy không tập trung, nhưng số hộ trồng vạn thọ đều đầu tư số lượng lớn trong vườn, từ 1.000 - 5.000 cây trong chậu. Vạn thọ có màu vàng tươi, vàng chanh hoặc màu cam, lúc này đều trổ nụ chi chít, no tròn, có nơi bà con đã được ăn Tết sớm nhờ bạn hàng đến chốt giá.
Ngoài những hộ trồng làm kinh tế, theo sở thích, nhiều người ở vùng quê sẽ tự trồng bông thọ để đón Tết. Canh nhà vườn xuống giống, họ cũng dành vài chậu nhỏ trước sân trồng vài cặp, nâng niu chăm sóc từng ngày. Những hộ có kinh nghiệm và chuộng hoa truyền thống có thể trồng cả hàng dài để tạo điểm nhấn cho không gian nhà. Nếu khéo chăm sóc và bón phân, hoa có thể nở kéo dài đến hết tháng Giêng, tháng 2 âm lịch. Chỉ riêng đặc điểm này đã khiến nhiều người rất ưng ý!
Nhưng điều giúp bông vạn thọ luôn được định vị trong lòng mọi người mỗi dịp Xuân về là ở tên gọi mang ý nghĩa trường tồn. “Trong cái tên bông vạn thọ, người dân ở quê lược bớt chữ “vạn” chỉ còn “bông thọ”, ý nghĩa trường tồn lâu dài. Mà ngày Tết, ai chẳng thích chúc nhau sống lâu trăm tuổi. Bông thọ có mùi hắc, với những người yêu thích, họ vẫn khen đó là mùi thơm đặc trưng, mùi chân quê và hồn hậu” - ông Nguyễn Văn Đức (ở xã Mỹ Hòa Hưng, TP. Long Xuyên) cắt nghĩa. Đó là chưa kể hình hài của bông vạn thọ khi nở căng tròn, đều đặn, hàm ý sự sung túc, viên mãn. Hàng chục, hàng trăm cánh hoa mềm mại xếp chồng lên nhau như ngọn lửa ấm tỏa năng lượng sống mạnh mẽ. Loại hoa bình dân, mộc mạc nhưng có giá trị tinh thần, giá trị tâm linh đã phổ biến và làm nên hương sắc mùa Xuân từ vùng nông thôn đến thành thị.
Bông vạn thọ gắn với người dân quê, cũng là dấu hiệu đặc trưng của Tết Nam Bộ, bên cạnh hoa mai, hoa cúc. Vạn thọ là giống hoa được gieo trồng cuối cùng, vì thời gian sinh trưởng ngắn. Cây nhạy cảm với môi trường, cần độ ẩm cao, vốn đầu tư ít, chăm sóc dễ, mà lợi nhuận khá cao. Những người trồng hoa năm nay đều phấn khởi vì thời tiết thuận lợi, tiết kiệm thời gian chăm sóc, hạn chế sâu bệnh, giảm chi phí… Với ý nghĩa sâu sắc kèm theo giá trị kinh tế, bông thọ ra chợ bán theo giá tùy loại, loại cây hoặc vào chậu, vạn thọ lùn, vạn thọ cao, chậu lớn, chậu nhỏ...
Nhiều nhà vườn nhờ loại hoa bình dân này mà có nguồn thu nhập khá trong dịp Tết. “Tính sơ sơ dịp rằm tháng Chạp, tôi đã “bỏ túi” được 15 triệu đồng từ đợt bán bông đầu tiên. Hiện nay, vườn của tôi còn 400 cặp vạn thọ trong chậu, đã được bạn hàng đặt cọc giao ngày 23 Tết. Hàng năm, tôi trồng 4 loại chính, gồm: Cúc tiger, mào gà, vạn thọ và hướng dương. Trong đó, vạn thọ chiếm số lượng nhiều nhất, vì ở quê người dân rất chuộng mua, giá rẻ hơn các loại khác, trưng lâu tàn…” - anh Minh Được, hộ trồng hoa xã Long Kiến (huyện Chợ Mới) cho hay.
Những ngày giữa tháng Chạp, lang thang đến đâu cũng thấy không khí Tết, hiện hữu rõ nhất là muôn ngàn sắc hoa tươi thắm. Không khí ngoài chợ càng thêm tất bật, ai cũng không quên mang về những chậu hoa đẹp và chắc chắn không thể thiếu bông vạn thọ - loài hoa lặng lẽ giữ cho phong vị ngày Tết đậm hồn quê.