Văn minh khi sử dụng vỉa hè

Chẳng phải ở đâu xa, ngay như ở Hà Nội thì tình trạng vỉa hè bị chiếm dụng diễn ra phổ biến tại nhiều tuyến phố. Những hình ảnh quen thuộc như hàng quán bày tràn ra vỉa hè, xe máy dựng kín lối đi, người bán hàng rong chen chúc mời chào, hay những thùng rác tập kết ngổn ngang... đã trở nên quá đỗi quen thuộc. Không gian lẽ ra dành cho người đi bộ nay bị thu hẹp, buộc họ phải đi xuống lòng đường, vừa mất an toàn giao thông, vừa tạo nên cảnh tượng lộn xộn, nhếch nhác.

Cần quyết liệt lập lại trật tự vỉa hè. Ảnh: Dương Giang

Điều đáng nói là, dù các chiến dịch “lấy lại vỉa hè” được phát động liên tục, trật tự chỉ được lập lại trong một thời gian ngắn, sau đó tình trạng lấn chiếm lại tái diễn. Nguyên nhân sâu xa không chỉ nằm ở sự thiếu kiên trì trong quản lý của chính quyền cơ sở, mà còn ở ý thức người dân chưa coi trọng không gian công cộng. Nhiều người vẫn xem phần vỉa hè trước cửa nhà như “tài sản riêng”, tự ý sử dụng để kinh doanh hoặc sinh hoạt.

Vâng, xây dựng đô thị văn minh không thể chỉ trông chờ vào những cuộc ra quân dọn dẹp, mà quan trọng hơn là xây dựng ý thức tự giác của mỗi người dân. Mỗi mét vuông vỉa hè đều thuộc về cộng đồng. Việc giữ gìn sạch sẽ, thông thoáng là biểu hiện của tinh thần tôn trọng tập thể và trách nhiệm công dân.

Đáng nhẽ, ở những đô thị văn minh thì việc quản lý và sử dụng vỉa hè phải được làm tốt. Bởi đó còn là bộ mặt của đô thị. Và nhẽ ra, vỉa hè là phần không gian sinh hoạt công cộng, được quy hoạch rõ ràng với khu vực cho người đi bộ, khu giải trí, chỗ nghỉ chân, thậm chí là không gian sáng tạo nghệ thuật đường phố. Ở đó, mọi người đều hiểu và tuân thủ quy định vì lợi ích chung. Nhưng thực tế thì lại đang phát triển theo hướng khác. Phải chăng do việc thiếu quy hoạch đồng bộ, cộng thêm thói quen “biến của công thành của ông” đã khiến vỉa hè trở thành nơi bị khai thác tùy tiện.

Chính quyền cần tăng cường tuyên truyền, đồng thời phải kiên quyết, nhất quán trong quản lý. Việc xử lý vi phạm không thể làm theo chiến dịch, mà phải gắn với quy hoạch tổng thể, có giải pháp hỗ trợ người buôn bán nhỏ lẻ, đảm bảo sinh kế để họ không phải tái chiếm vỉa hè.

Một đô thị văn minh trước hết phải dành chỗ cho người đi bộ, cho những bước chân thong dong, cho không gian xanh, cho sự ngăn nắp và sạch đẹp. Khi vỉa hè được trả lại đúng chức năng, thành phố không chỉ đẹp hơn mà còn thân thiện hơn, dễ sống hơn.

Văn minh đô thị không phải đâu xa mà nó bắt đầu từ những điều đơn giản như không đỗ xe bừa bãi, không bày hàng tràn lan, không xả rác nơi công cộng… Nếu mỗi người đều có ý thức đó, không cần khẩu hiệu, không cần ra quân xử phạt thì thành phố tự khắc sẽ gọn gàng và trở thành một đô thị hiện đại, văn minh. Khi người dân hiểu rằng, vỉa hè không chỉ là nơi để đi, mà còn là “gương mặt” của thành phố, thì đó mới là lúc đô thị thật sự là đô thị văn minh.

P. Sỹ