Văn minh đô thị: Hành trình từ nền móng đến tương lai - Kỳ 3: Xây dựng đô thị xanh, sạch, đẹp, đáng sống

Các đại biểu tham quan mô hình đô thị văn minh tại thị trấn Đu (Phú Lương).

Đô thị xanh - Không gian sống hài hòa

Tại tỉnh Thái Nguyên, những nỗ lực trong việc phát triển đô thị xanh đã và đang mang lại nhiều kết quả tích cực, góp phần vào sự phát triển bền vững của địa phương. Phát triển “thành phố xanh” không chỉ là trồng thêm cây mà còn là quy hoạch hợp lý, hài hòa giữa hạ tầng và thiên nhiên. Trong những năm gần đây, Thái Nguyên đã triển khai nhiều chương trình quy hoạch và chỉnh trang đô thị theo hướng tăng tỷ lệ cây xanh và diện tích mặt nước.

Ngay sau khi Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án “Trồng 1 tỷ cây xanh giai đoạn 2021-2025”, Thái Nguyên đã sớm ban hành kế hoạch hưởng ứng với mục tiêu trồng mới 7 triệu cây xanh (gồm 5 triệu cây phân tán và 2 triệu cây tập trung). Cụ thể, theo Chỉ thị số 13/CT-UBND năm 2023, UBND tỉnh Thái Nguyên yêu cầu các địa phương xây dựng kế hoạch phát triển cây xanh theo hướng đồng bộ, bền vững.

Chỉ tính riêng TP. Thái Nguyên, hơn 10.000 cây xanh đô thị đã được trồng trong 2 năm gần đây, nâng tổng số diện tích phủ xanh khu trung tâm lên trên 35%. Nhiều tuyến đường như Bắc Sơn, Lương Ngọc Quyến, Hoàng Văn Thụ… đã được cải tạo, mở rộng, kèm theo là dải cây xanh, thảm cỏ và hệ thống chiếu sáng hiện đại. Đáng chú ý là hệ thống cây xanh được quản lý thông qua phần mềm “Thai Nguyen SmartTrees” giúp theo dõi quá trình sinh trưởng, phát triển; phát hiện sớm các vấn đề về cây xanh để kịp thời xử lý…

Diện mạo đô thị ở TP. Phổ Yên ngày càng được hoàn thiện theo hướng đồng bộ, hiện đại.

Một trong những công trình tiêu biểu thể hiện rõ quyết tâm phát triển không gian công cộng xanh của Thái Nguyên là cảnh quan phía sau Quảng trường Võ Nguyên Giáp - công trình được TP. Thái Nguyên đầu tư hơn 200 tỷ đồng. Không gian này không chỉ tạo nên điểm nhấn kiến trúc cho trung tâm thành phố mà còn là địa điểm sinh hoạt, tập luyện thể dục thể thao, tổ chức sự kiện văn hóa của hàng vạn người dân mỗi ngày.

Ngoài ra, các khu đô thị mới như Kosy, Danko City, TBCO Riverside hay khu dân cư xung quanh đường Bắc Sơn kéo dài… đều được quy hoạch bài bản với mật độ cây xanh, hồ điều hòa, đường dạo bộ và tiện ích cộng đồng cao. Những yếu tố này tạo nên sự chuyển biến tích cực trong tư duy quy hoạch: từ phát triển “đô thị nén” sang “đô thị sống chất lượng”.

Ở các địa phương như TP. Phổ Yên, TP. Sông Công, huyện Đại Từ hay Phú Bình, các khu trung tâm hành chính cũng được bố trí kết hợp với công viên, quảng trường cây xanh, mở ra các không gian mở phục vụ nhân dân. Đây là xu hướng quy hoạch lấy con người làm trung tâm, khác biệt so với mô hình đô thị khô cứng trước đây.

Đô thị sạch - Giải quyết căn cơ về môi trường

Ông Trịnh Quản Công, Phó Chủ tịch UBND thị trấn Quân Chu (Đại Từ), bày tỏ quan điểm: Môi trường sống trong lành là nền tảng cho một đô thị phát triển bền vững. Thái Nguyên xác định rõ điều này trong các chiến lược quản lý chất lượng không khí, xử lý rác thải và nước thải sinh hoạt.

Khu đô thị xã Vạn Phú (Đại Từ) được đầu tư đồng bộ, xanh, sạch, đẹp.

Theo thống kê sơ bộ của đơn vị chức năng, mỗi ngày trên địa bàn tỉnh phát sinh từ 900-1.000 tấn rác thải sinh hoạt; tỷ lệ thu gom đạt trên 92% tại khu vực đô thị. Các địa phương như TP. Thái Nguyên, TP. Sông Công, TP. Phổ Yên, thị trấn Hùng Sơn (Đại Từ)… đã triển khai mô hình “Phân loại rác tại nguồn”, vừa nâng cao ý thức cộng đồng, vừa giảm áp lực cho các nhà máy xử lý.

Đặc biệt, Khu xử lý chất thải rắn xã Tân Cương đang được đầu tư mở rộng, sử dụng công nghệ đốt rác phát điện góp phần giảm lượng chôn lấp, hạn chế mùi và ô nhiễm thứ cấp. Song song với đó, Thái Nguyên cũng vận hành hệ thống quan trắc môi trường không khí tại các điểm nóng như Khu công nghiệp Điềm Thụy, khu vực Nhà máy Gang thép, trung tâm TP. Thái Nguyên… nhằm kịp thời xử lý và minh bạch hóa dữ liệu môi trường với người dân.

Công tác quản lý chất thải cũng được tỉnh chú trọng. Hiện nay, trên địa bàn tỉnh có 13 cơ sở xử lý chất thải rắn sinh hoạt, trong đó có 3 nhà máy xử lý chất thải có hạng mục lò đốt chất thải. Chất thải sinh hoạt được thu gom và xử lý đạt trên 85%, góp phần giảm thiểu ô nhiễm môi trường .

Đô thị đẹp - Đồng bộ kiến trúc, giao thông, cảnh quan

Một thành phố “đẹp” không chỉ là khang trang mà còn cần sự hài hòa về kiến trúc, quy hoạch và cảnh quan tổng thể. Nhận thức rõ điều này, tỉnh Thái Nguyên đã đẩy mạnh chỉnh trang đô thị, nâng cấp hạ tầng và quy hoạch lại các không gian công cộng.

Trong năm 2024, TP. Thái Nguyên khởi công xây dựng 7 tuyến phố văn minh mới tại các phường Phan Đình Phùng, Quang Trung, Trưng Vương, với tiêu chí đồng bộ về vỉa hè, hệ thống thoát nước, điện chiếu sáng, cây xanh, biển hiệu, và mỹ quan đô thị. Cùng với đó, các công trình biểu tượng như Đài phun nước trung tâm, Quảng trường Võ Nguyên Giáp và các trục đi bộ đang góp phần tạo dựng bản sắc cho đô thị Thái Nguyên.

Nhân dân thị trấn Quân Chu (Đại Từ) thu gom, phân loại rác thải, giữ gìn môi trường sạch, đẹp.

Việc khuyến khích xây dựng theo mẫu kiến trúc xanh, thân thiện với môi trường cũng đang được chính quyền khuyến khích, đặc biệt là tại các khu đô thị mới như Đồng Bẩm, Bắc Sơn (TP. Thái Nguyên) hay Khu đô thị phía Nam TP. Phổ Yên… Đặc biệt, các mô hình cộng đồng tự quản, “tuyến phố không rác”, “tuyến phố văn minh”, “khu dân cư kiểu mẫu”, “tổ dân phố văn minh”... đã và đang được nhân rộng. Điều này không chỉ làm đẹp thành phố, mà còn tăng tính kết nối cộng đồng - yếu tố nền tảng cho một thành phố nhân văn và đáng sống.

Hệ thống bệnh viện tuyến tỉnh và tuyến huyện ngày càng được đầu tư hiện đại; các trung tâm thể dục thể thao cộng đồng, sân chơi thiếu nhi, thư viện xanh… được mở rộng trên toàn tỉnh. Thái Nguyên phấn đấu năm 2030, tỉnh Thái Nguyên đặt mục tiêu duy trì Chỉ số phát triển con người (HDI) trên mức 0,75 và đưa Thái Nguyên vào nhóm 10 tỉnh, thành phố có HDI cao nhất cả nước.

Các hội viên phụ nữ xã Quyết Thắng (TP. Thái Nguyên) chăm sóc đường hoa, xây dựng môi trường sống sạch, đẹp.

Ông Nguyễn Văn Đô, tổ 6, phường Tân Thịnh (TP. Thái Nguyên) cho rằng: Một thành phố chỉ thật sự “đáng sống” khi người dân cảm thấy an toàn, gắn bó và tự hào về nơi mình đang sống. Hướng tới đô thị xanh, thông minh và bền vững là con đường tất yếu để xây dựng một môi trường sống tốt đẹp cho thế hệ hiện tại và tương lai. Đây không chỉ là nhiệm vụ của chính quyền mà còn là trách nhiệm của mỗi người dân. Chỉ khi tất cả cùng chung tay, chúng ta mới có thể xây dựng được những đô thị phát triển bền vững, hài hòa với thiên nhiên và nâng cao chất lượng cuộc sống cho cộng đồng.

Xây dựng đô thị xanh, sạch, đẹp không chỉ là việc trồng thêm nhiều cây, dọn sạch từng con phố, mà còn là hành trình nuôi dưỡng ý thức, trách nhiệm trong mỗi người dân. Đó là khi ta không xả rác bừa bãi, không lấn chiếm vỉa hè, biết nhường nhịn trong giao thông và sống chan hòa với thiên nhiên. Một đô thị văn minh bắt đầu từ những hành động nhỏ: Giữ sạch từ trước cửa nhà, trồng xanh từ góc ban công, ứng xử đẹp trong từng lời nói. Khi mỗi người cùng góp sức, đô thị sẽ thực sự trở thành nơi đáng sống.

(Hết, xem từ bài báo ra ngày 23-6)

Nhóm P.V