Văn Miếu - Quốc Tử Giám tiếp nhận tranh gỗ 'Vinh quy bái tổ'

Tham dự buổi lễ có Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy, Trưởng đoàn ĐBQH TP. Hà Nội Bùi Thị Minh Hoài.

Lễ trao tặng tác phẩm "Vinh quy bái tổ" tại Nhà Tiền Đường, Khu Thái học, Văn Miếu - Quốc Tử Giám

Đây là tác phẩm có quy mô độc bản, đạt hai kỷ lục Việt Nam: Tác phẩm tranh điêu khắc thủ công Vinh quy bái tổ trên gỗ liền khối lớn nhất Việt Nam; và Tranh gỗ Vinh quy bái tổ có số lượng người nhiều nhất Việt Nam, đánh dấu nỗ lực sáng tạo và khát vọng tôn vinh truyền thống hiếu học của dân tộc Việt Nam.

Tác phẩm Vinh quy bái tổ được chế tác từ gỗ cẩm lai, với kích thước dài 8m33, rộng 1m70, dày 16cm. Bức tranh tái hiện sinh động hành trình khoa bảng, từ thuở nhỏ học với thầy đồ, đến lều chõng đi thi Hương rồi trẩy kinh thi Hội, thi Đình, đề tên Bảng vàng và được vua ban Ân Tứ trở về làng trong lễ Vinh quy.

Bố cục bức tranh tuân thủ nguyên tắc mỹ thuật “Khí vận sinh động”, khiến đoàn rước như hình ảnh rồng uốn lượn, biểu tượng gắn liền với tên gọi Thăng Long - Hà Nội. Cảnh sắc và nhân vật được khắc họa công phu dựa theo tiểu thuyết Lều chõng của nhà văn Ngô Tất Tố, với sự xuất hiện đủ tầng lớp xã hội xưa: sĩ, nông, công, thương - ngư, tiều, canh, mục.

Hình ảnh Ngọ Môn, Điện Thái Hòa, Văn Miếu - Quốc Tử Giám, Khuê Văn Các, cổng làng, cây đa, giếng nước, sân đình… hòa quyện trong không khí lễ hội rộn ràng, tạo nên một trường đoạn sử thi bằng gỗ sống động.

Các đại biểu trước tác phẩm "Vinh quy bái tổ"

Không chỉ là niềm vinh dự của cá nhân đỗ đạt, lễ vinh quy bái tổ còn là biểu tượng của đạo lý Việt Nam: tôn sư trọng đạo, hiếu lễ, đoàn kết làng xã, khát vọng phụng sự đất nước, tôn vinh sự học, khuyến khích hiền tài đem sức mình cống hiến cho quốc gia… Trong dân gian, hình ảnh vinh quy bái tổ cũng được coi là tấm gương sáng để tôn quý sự học và trân quý người học.

Phát biểu về ý nghĩa tác phẩm, nghệ nhân Bùi Trọng Lăng, xưởng tranh gỗ Bùi Gia, xã Kiều Phú, Hà Nội, đại diện nhóm tác giả, chia sẻ: “Bức tranh Vinh quy bái tổ là tiếng nói rõ ràng và thiết tha nhất cho khát vọng làm nghề của chúng tôi. Thông qua tác phẩm truyền tải, tôn vinh văn hóa nước nhà, các danh nhân văn hóa, các vị Thần, vị Thánh và những dấu son trong dòng chảy lịch sử nước Việt ta”.

Nghệ nhân Bùi Trọng Lăng cho biết thêm, sau 5 năm, với sự giúp đỡ của ban cố vấn và công sức hàng chục thợ lành nghề, hôm nay, với sự quan tâm của lãnh đạo TP. Hà Nội, sự giúp đỡ của các tổ chức, cá nhân, tác phẩm Vinh quy bái tổ này đã được đặt trang trọng trong Nhà Tiền Đường, Khu Thái học.

“Đây cũng là tiền đề để chúng tôi tiếp tục đầu tư, nghiên cứu, chọn lọc và sáng tạo ra những tác phẩm tôn vinh dòng chảy văn hóa dân tộc”.

Đại diện Văn Miếu - Quốc Tử Giám đón nhận nhận biểu trưng tác phẩm từ Thành ủy, HĐND, UBND, Ủy ban MTTQ Việt Nam thành phố Hà Nội

Theo Giám đốc Trung tâm Hoạt động Văn hóa Khoa học Văn Miếu - Quốc Tử Giám Lê Xuân Kiêu, việc đặt tác phẩm tranh gỗ Vinh quy bái tổ tại Nhà Tiền Đường, mang ý nghĩa đặc biệt sâu sắc. Đây là không gian giáo dục, văn hóa của Thăng Long - Hà Nội, nơi tôn vinh hiền tài, đề cao sự học và lưu giữ truyền thống của đạo học Việt Nam. Tác phẩm trở thành điểm nhấn trong không gian Tiền Đường, giúp công chúng, đặc biệt là thế hệ trẻ hiểu rõ hơn đạo lý hiếu học, tôn sư trọng đạo và khát vọng phụng sự đất nước.

"Sự hiện diện của bức tranh, vì vậy, là lời nhắc nhở thiết tha về giá trị của trí tuệ Việt Nam. Đồng thời khẳng định sứ mệnh của Văn Miếu - Quốc Tử Giám trong việc gìn giữ, phát huy di sản văn hóa, khuyến khích học tập, khơi dậy tinh thần hiếu học, hun đúc nhân tài cho quốc gia”, ông Lê Xuân Kiêu nói.

H.Sen