Vạch rõ loạt sai phạm trong việc quản lý, khai thác khoáng sản tại Gia Lai

Tỉnh Gia Lai phê duyệt bổ sung quy hoạch thăm dò, khai thác 53 mỏ sai quy định

Thanh tra Chính phủ vừa ban hành kết luận thanh tra về việc thanh tra trách nhiệm của UBND tỉnh Gia Lai trong quản lý, sử dụng đất đai, đất có nguồn gốc từ các nông, lâm trường, hoạt động khai thác cát, đất, đá, sỏi và quản lý đầu tư xây dựng trên địa bàn tỉnh.

Thanh tra Chính phủ nêu rõ, UBND tỉnh Gia Lai có sai phạm khi cấp chủ trương đầu tư dự án và cấp giấy phép khai thác khoảng sản (cát, đá) không thông qua đấu giá.

Theo báo cáo của Sở TN&MT tỉnh Gia Lai, giai đoạn 2016-2020, UBND tỉnh đã tổ chức đấu giá quyền khai thác khoáng sản đối với 74 khu vực mỏ (trong đó có 65 mỏ đá, cát xây dựng; 8 mỏ đất san lấp; 9 mỏ đất sét làm gạch; 2 mỏ than bùn) và 49 giấy phép khai thác khoáng sản đất, đá, cát và khoáng sản phân tán nhỏ lẻ.

Toàn tỉnh còn 206 mỏ có trong quy hoạch nhưng chưa được cấp phép, qua kiểm tra, xác minh thấy, giai đoạn 2010-2016, UBND tỉnh Gia Lai phê duyệt bổ sung quy hoạch thăm dò, khai thác khoáng sản, với 53 mỏ nhưng không lấy ý kiến của Bộ TN&MT, các bộ ngành có liên quan là vi phạm quy định.

Một vụ khai thác đá trái phép quy mô lớn trên địa bàn xã Ia Yok, huyện Ia Grai (Gia Lai)

Theo Thanh tra Chính phủ, việc chấp hành chế độ thông tin báo cáo về kết quả hoạt động khoáng sản của UBND tỉnh (năm 2019 và năm 2020) với Bộ TN&MT còn chưa đúng quy định. Báo cáo về tình hình bảo vệ khoáng sản chưa khai thác tại địa phương của UBND huyện với UBND tỉnh, UBND xã với UBND huyện còn chưa đúng quy định, vi phạm Nghị định của Chính phủ.

Theo báo cáo của Cục Thuế tỉnh Gia Lai, tính đến ngày 30/6/2021, trên địa bàn tỉnh Gia Lai có 7 đơn vị còn nợ tiền cấp quyền khai thác khoáng sản hơn 15 tỷ đồng nhưng các cơ quan chức năng chưa có biện pháp đôn đốc, thu nộp về ngân sách Nhà nước.

Kiểm tra 8 dự án thăm dò, khai thác khoáng sản, Thanh tra Chính phủ phát hiện tỉnh Gia Lai có một số vi phạm như: UBND tỉnh tự ý chia cắt mỏ lớn thành 2 mỏ nhỏ để cấp cho Công ty TNHH MTV Trang Đức và Công ty kinh doanh hàng xuất khẩu Quang Đức; cấp 2 chủ trương đầu tư dự án khai thác mỏ cát và mỏ đá cho Công ty Quang Đức; cấp Giấy phép khai thác mỏ cát cho Công ty Trang Đức không thể hiện mục đích để phục vụ xây dựng đường Hồ Chí Minh đoạn tránh TP Pleiku, không thông qua đấu giá.

Tuyến tránh TP Pleiku xuất hiện nhiều điểm hư hỏng vào cuối năm 2022, đoạn do Công ty kinh doanh hàng xuất khẩu Quang Đức thi công

Tỉnh Gia Lai cho thuê đất nhưng không yêu cầu chủ đầu tư ký quỹ đảm bảo thực hiện dự án; doanh nghiệp bổ nhiệm Giám đốc điều hành mỏ không đúng quy định; không thực hiện lập số sách và biểu thống kê để theo dõi xác định sản lượng khoáng sản khai thác thực tế; không lắp đặt trạm cân; không thực hiện thuê đất nhưng vẫn tự ý sử dụng là hành vi chiếm đất và sử dụng đất không đúng mục đích bị nghiêm cấm, vi phạm Điều 12 Luật Đất đai 2013; sử dụng mỏ kinh doanh cát không đúng mục đích theo chủ trương, Giấy phép được cấp.

Buông lỏng quản lý trong việc quản lý khoáng sản

Thanh tra Chính phủ chỉ rõ, sai phạm trong hoạt động khai thác khoáng sản gần 1 tỷ đồng cần phải thu hồi về ngân sách Nhà nước. Điển hình vi phạm tại một số dự án như: Tại khu đất (ở xã Ia Sao, thị xã Ayun Pa) nằm sát mỏ đất sét của Công ty CP Phú Bồn thấy có khoảng 3,3 ha đất sét (chưa được UBND cấp phép) đã có hiện tượng khai thác trái phép.

Trong đó, phần diện tích đất hơn 9.000 m² đã bị Công ty TNHH MTV Hoàng Khánh khai thác; khoảng 2,4 ha còn lại, bị khai thác từ nhiều năm trước để phục vụ thi công công trình xây dựng trên địa bàn.

Thanh tra Chính phủ cho rằng, việc khai thác khoáng sản trái phép đã diễn ra từ nhiều năm qua trên địa bàn nhưng UBND thị xã Ayun Pa đã buông lỏng quản lý, không thực hiện báo cáo tình hình quản lý, bảo vệ khoáng sản chưa được phép khai thác trên địa bàn theo quy định.

Hoạt động khai thác đất trái phép trên địa bàn tỉnh Gia Lai

Hay tại dự án mỏ cát của một công ty có trụ sở ở Gia Lai, sau khi được cấp phép đã không bán cát phục vụ xây dựng tuyến đường Hồ Chí Minh, đoạn đường tránh qua TP Pleiku như chủ trương đầu tư đã được cấp, mà bán cho các công trình xây dựng khác.

Giấy phép được cấp gây lãng phí nguồn tài nguyên khoáng sản, số tiền công ty này bán cát cho các đơn vị khác là hơn 611 triệu đồng cần phải thu hồi về tài khoản tạm giữ của Thanh tra Chính phủ.

Thanh tra Chính phủ cũng yêu cầu UBND tỉnh Gia Lai thực hiện nghiêm, chỉ đạo khắc phục hậu quả, hủy bỏ, thu hồi Giấy phép khai thác khoáng sản đã cấp. Trường hợp sai phạm không được khắc phục thì đề nghị UBND tỉnh xử lý nghiêm theo quy định.

Thanh tra Chính phủ xác định, trách nhiệm để xảy ra những tồn tại, thiếu sót trên thuộc về Trưởng phòng Khoáng sản và Tài nguyên nước (thuộc Sở TN&MT); Chủ tịch UBND tỉnh; Phó Chủ tịch UBND tỉnh phụ trách và các tổ chức, cá nhân có liên quan qua các thời kỳ.

Trần Hiền