Ươm mầm sáng tạo robot nơi miền núi Điện Biên

Khẳng định “hạt giống” tiềm năng

Trong hai ngày 26 - 27/7, tên gọi Điện Biên Phủ vang lên đầy tự hào tại Giải đấu Robocon ORC toàn quốc 2025 - một sân chơi STEM Robot quy mô được tổ chức bởi chương trình ORC và Trường Đại học Bách khoa - Đại học Quốc gia TP. HCM. Đây là lần đầu tiên Câu lạc bộ (CLB) Robotechtory Điện Biên Phủ tham gia một giải đấu trực tiếp, quy mô toàn quốc, đối đầu với gần 170 đội thi trên cả nước.

Thành viên CLB điều khiển robot thực hiện nhiệm vụ trong giải đấu.

Lần đầu tiên tham gia giải đấu, CLB Robotechtory Điện Biên Phủ đã gây bất ngờ lớn khi cả 3 đội thi đều vượt qua vòng loại để trở thành đội hạt giống vào vòng 1/16 ở cả 3 bảng đấu: Tiểu học (Junior), THCS (Explorer) và THPT + Đại học (Master). Đặc biệt, đội thi bảng Master là học sinh THCS thi vượt cấp, đã xuất sắc chiến thắng nhiều đối thủ mạnh để giành giải Nhì chung cuộc. Đây là một thành tích đáng tự hào, bởi bảng Master có những yêu cầu cao về lập trình và điều khiển robot bắn chính xác trong thời gian rất ngắn.

Em Điêu Thanh Tùng, học sinh lớp 9 Trường THPT Lương Thế Vinh, thành viên đội thi bảng Master, xúc động chia sẻ: “Đăng ký thi đấu bảng Master, em và các bạn đều trên tinh thần giao lưu, học hỏi, không đặt áp lực đạt giải. Tuy nhiên trước khi thi đấu em khá căng thẳng và lo lắng, được gia đình, thầy giáo động viên, chúng em đã quyết tâm, nỗ lực hết mình. Vào vòng trong và đạt giải Nhì, khi tên Điện Biên Phủ vang lên, em cảm thấy rất vui và tự hào”.

Sau nhiều giải online, đây là giải offline đầu tiên mà thầy và trò Điện Biên tham gia, gặt hái kết quả bất ngờ.

Đánh giá về thành công của học trò, thầy Đào Xuân Quỳnh, người dẫn dắt CLB, cho biết: “Mặc dù đối thủ mạnh, thời gian thi đấu rất ngắn, gấp rút, nhưng các em đã thực hiện tốt việc điều khiển robot hoàn thành nhiệm vụ. Khi xảy ra lỗi, các em đã rất bình tĩnh làm lại. Tham gia thi đấu quan trọng hơn cả là tính sáng tạo, chiến thuật và tâm lý vững vàng”.

Thành tích này chính là “trái ngọt” đầu mùa từ những “hạt giống” công nghệ được ươm mầm, tiếp thêm động lực to lớn để thầy và trò tiếp tục hành trình lan tỏa đam mê STEM Robotics.

Gieo mầm đam mê công nghệ

Thành công trên không phải là ngẫu nhiên, mà là kết quả của một quá trình dài ươm mầm và nuôi dưỡng đam mê do thầy Đào Xuân Quỳnh, giáo viên môn Khoa học tự nhiên, Trường THCS Tân Bình, khởi xướng. Thầy Quỳnh là một trong những người đầu tiên đưa bộ môn STEM robotics đến với học sinh Điện Biên. Xuất phát từ yêu cầu công việc và niềm say mê nghiên cứu, năm 2020 thầy đã tự tìm tòi, học hỏi và bắt đầu chia sẻ kiến thức về robotics tới học sinh.

Năm 2023, ngọn lửa đam mê được lan tỏa mạnh mẽ hơn khi thầy Quỳnh cùng một số giáo viên mở lớp học, giải thi đấu nhỏ và thành lập CLB robotics tại Trường THPT Lương Thế Vinh với gần 20 thành viên. CLB Robotechtory Điện Biên Phủ cũng chính thức thành lập năm 2023, quy tụ những học sinh có cùng chung sở thích. Từ đây, các em bắt đầu được làm quen với một số giải đấu online để cọ xát, học hỏi.

Các thành viên CLB kiểm tra robot trước khi thi đấu.

Em Bùi Hữu Đông, học sinh lớp 9 Trường THCS Him Lam, một trong những thành viên đầu tiên của CLB, tâm sự: “Từ năm học lớp 6 em biết đến bộ môn này. Em thấy nó rất thú vị, mới lạ, nhiều điều để khám phá nên đã tìm hiểu sâu hơn, tham gia câu lạc bộ và hoạt động giao lưu, thi đấu do thầy hướng dẫn. Mặc dù phần lập trình khó nhưng càng tìm hiểu em càng yêu thích và sẽ tiếp tục nuôi dưỡng đam mê này”.

Không chỉ dừng lại ở quy mô CLB, thầy Quỳnh cùng đồng nghiệp còn nỗ lực tạo ra sân chơi lớn hơn về robot để học sinh giao lưu, học hỏi. Nhân kỷ niệm 71 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ (7/5/2025), thầy cô đã phối hợp cùng Trường THCS Tân Bình tổ chức thành công cuộc thi “Robocon Tân Bình mở rộng lần thứ I” với chủ đề “Robot và Trí tuệ trẻ – Tự hào chiến thắng Điện Biên Phủ”. 16 đội thi đã lập trình robot mô phỏng các nhiệm vụ lịch sử như đào giao thông hào, kích nổ bộc phá, cắm cờ trên đồi A1, một cách làm sáng tạo để kết nối công nghệ với giáo dục lịch sử.

Tuy nhiên, hành trình gieo mầm đam mê tại Điện Biên vẫn còn nhiều thử thách. Thầy Quỳnh trăn trở: “Đây là bộ môn mới tại tỉnh ta. Địa bàn còn xa xôi, khó khăn, nhiều khi chế tạo, nâng cấp robot cần linh kiện nhưng thiếu, phải chờ đặt từ nơi khác vận chuyển về. Hơn nữa để trang bị đảm bảo đồ dùng thiết bị STEM robotics cũng khá tốn kém. Vì vậy dù gần đây bộ môn được biết đến nhiều hơn, nhưng vẫn chỉ tập trung ở khu vực thành phố”.

Thầy Quỳnh hướng dẫn học sinh chế tạo robot.

Vượt qua những khó khăn đó, thầy Quỳnh và 10 học sinh nòng cốt của CLB vẫn bền bỉ, miệt mài hăng say tìm tòi, khám phá từng ngày. Thầy không chỉ tự học hỏi, nghiên cứu kỹ thuật, tiếp cận công nghệ mới để truyền đạt cho học sinh mà còn luôn động viên các em cân bằng việc học trên lớp và dành thời gian hợp lý cho robotics, coi đây vừa là môn học vừa là môn giải trí. Sắp tới, CLB sẽ tham gia một giải đấu online để các em tiếp tục trải nghiệm. Xa hơn, thầy và trò đều mong muốn có một sân chơi robotics cấp tỉnh, lan tỏa đến đông đảo các trường, các cấp học trong tỉnh. Thầy Quỳnh đang phối hợp cùng Trung tâm Bồi dưỡng giáo dục Nhân Kiệt mở các lớp học robotics cho trẻ từ 7 tuổi, đưa công nghệ đến gần hơn với thế hệ trẻ.

Từ những “hạt giống” ấy, Câu lạc bộ Robotechtory đang từng bước bồi dưỡng và phát triển tài năng trẻ. Đây không chỉ là nơi khơi nguồn đam mê, mà còn là bệ phóng để các em hướng tới tương lai trong lĩnh vực robot và tự động hóa đầy triển vọng.

Nguyễn Hiền