Ứng dụng AI trong chẩn đoán sớm bệnh thoái hóa thần kinh

Trình bày giải pháp kết hợp thiết bị EEG đeo được và trí tuệ nhân tạo tại K-Medi Forum 2025. Ảnh: VKIST

Tại Diễn đàn K-Medi Forum 2025, các nhà khoa học từ Viện Khoa học và Công nghệ Việt Nam – Hàn Quốc (VKIST) đã giới thiệu một hướng đi đầy hứa hẹn trong việc chẩn đoán sớm các bệnh lý thoái hóa thần kinh ngay từ giai đoạn tiền lâm sàng. Nghiên cứu này sử dụng giải pháp kết hợp thiết bị EEG đeo được và trí tuệ nhân tạo (AI) để phát hiện sớm các dấu hiệu của bệnh thoái hóa thần kinh, nhằm can thiệp kịp thời và cải thiện chất lượng cuộc sống cho người bệnh.

Chẩn đoán sớm bệnh thoái hóa thần kinh và giải pháp của VKIST

Các bệnh thoái hóa thần kinh như Alzheimer hay Parkinson khiến người bệnh dần mất trí nhớ, mất khả năng vận động và phụ thuộc hoàn toàn vào người khác. Hiện nay, phần lớn các phương pháp chẩn đoán như chụp cắt lớp vi tính (CT) hay cộng hưởng từ (MRI) chỉ được thực hiện khi triệu chứng đã biểu hiện rõ ràng.

Các thiết bị này cồng kềnh, tốn kém, đòi hỏi chuyên môn cao để sử dụng và thường chỉ được thực hiện trong bệnh viện khi cần thiết. Hậu quả là "giai đoạn vàng" để can thiệp sớm, làm chậm tiến trình bệnh thường bị bỏ lỡ. Đó là lý do việc phát triển giải pháp chẩn đoán sớm các bệnh thoái hóa thần kinh một cách hiệu quả là vô cùng cấp thiết.

Để giải quyết thách thức này, các nhà nghiên cứu tại VKIST đã phát triển một giải pháp đột phá, kết hợp việc sử dụng tín hiệu điện não đồ (EEG) và trí tuệ nhân tạo (AI). EEG là một phương pháp không xâm lấn, chi phí thấp, có thể theo dõi tại nhà nếu thiết bị được thiết kế dạng đeo. Việc tích hợp AI giúp hệ thống nhận diện được những thay đổi rất nhỏ trong tín hiệu điện não mà mắt thường khó có thể phát hiện.

Điểm đặc biệt trong nghiên cứu của VKIST là quá trình đo điện não được thực hiện thông qua một thiết bị đeo trên đầu. Thiết bị này có khả năng ghi nhận sóng não trong các giai đoạn giấc ngủ khác nhau. Những sóng điện não đặc trưng ở từng giai đoạn sau đó được thuật toán học máy phân tích để phát hiện các biểu hiện bất thường liên quan đến quá trình thoái hóa thần kinh.

Mô hình này không chỉ dừng lại ở việc phát hiện bệnh mà còn hướng tới đánh giá chất lượng giấc ngủ và khả năng chú ý – hai yếu tố thường bị ảnh hưởng sớm ở bệnh nhân nhưng dễ bị bỏ qua. VKIST cũng đang phát triển một hệ thống cá nhân hóa, cung cấp nội dung thư giãn tinh thần phù hợp với đặc điểm sóng não của người Việt.

Xu hướng chăm sóc y tế chủ động tại cộng đồng

Khác với các hệ thống EEG truyền thống cồng kềnh và đắt đỏ chỉ sử dụng trong bệnh viện, thiết bị đeo mà VKIST đang phát triển có thiết kế nhỏ gọn, dễ sử dụng, đặc biệt phù hợp cho việc theo dõi dài hạn tại nhà. Đây cũng là xu hướng chung mà nhiều trung tâm y sinh học quốc tế đang theo đuổi, nhằm chuyển đổi y tế từ điều trị tại trung tâm sang chăm sóc chủ động tại cộng đồng.

VKIST cho biết họ đang mở rộng hợp tác nghiên cứu, chuyển giao công nghệ và tìm kiếm đối tác công nghiệp để thương mại hóa các giải pháp EEG thông minh này. Mục tiêu cuối cùng là cung cấp công cụ chẩn đoán sớm hiệu quả, chi phí thấp cho hệ thống y tế Việt Nam, đặc biệt trong bối cảnh tỷ lệ người cao tuổi ngày càng tăng.

Nghiên cứu của VKIST mang lại hy vọng lớn cho việc chẩn đoán sớm và điều trị hiệu quả các bệnh thoái hóa thần kinh tại Việt Nam. Đây cũng là bước tiến quan trọng, khẳng định vai trò của AI trong việc phát triển các giải pháp công nghệ hiện đại, góp phần nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe cộng đồng.

>> Công nghệ AI chẩn đoán bệnh tự kỷ ở trẻ dưới 2 tuổi chính xác đến 98,5%

>> Tương lai của AI: Tính khả thi của "ý thức nhân tạo" qua lăng kính khoa học thần kinh

Văn Mã