Ứng dụng AI để điều tiết trật tự an toàn giao thông

Vận hành Hệ thống cảm biến đo đếm bằng công nghệ AI góp phần cải thiện tình trạng ùn ứ giao thông thành phố.

Từ tháng 1/2025 đến nay, gần một trăm cảm biến đo đếm lưu lượng phương tiện lưu thông được lắp đặt tại các đại lộ lớn trên địa bàn thành phố như: Võ Văn Kiệt, Mai Chí Thọ, Phạm Văn Đồng. Đây là những đại lộ chính nằm trong nội đô, có phương tiện và mật độ lưu thông đông đúc, nhất là vào các khung giờ cao điểm trong ngày. Những cảm biến này sẽ truyền hình ảnh về Trung tâm, sau đó được công nghệ AI xử lý và đưa ra dự đoán các điểm có nguy cơ ùn tắc, phân tích xu hướng giao thông. Trên cơ sở đó, giúp Trung tâm xác định các yếu tố có thể dẫn đến ùn tắc, kịp thời thiết lập hệ thống đèn tín hiệu một cách chuẩn xác theo tình hình thực tế tại các khu vực “nóng”.

Ông Nguyễn Kỳ Nam, phụ trách Đội vận hành và giám sát giao thông của Trung tâm cho biết, hệ thống máy chủ AI thế hệ mới, có khả năng tính toán lên đến 100 nghìn tỷ phép tính trong một giây. Nhờ có công nghệ AI, hệ thống sẽ phân tích trong khung giờ đó có bao nhiêu phương tiện lưu thông cùng một lúc. Hệ thống này còn thực hiện mô phỏng dữ liệu thực tế để lên kịch bản tín hiệu đèn, từ đó thiết lập chế độ đèn tín hiệu khoa học, hợp lý. Kết quả mô phỏng tín hiệu đèn được truyền dữ liệu đến Trung tâm chỉ huy của Cảnh sát giao thông thành phố. Nhờ đó, lực lượng Cảnh sát giao thông có thể điều khiển và lập trình đèn tín hiệu giao thông từ xa mà không cần điều chỉnh trực tiếp tại các tủ điều khiển giao thông.

Đánh giá của Trung tâm Quản lý điều hành giao thông đô thị thành phố cho thấy, trong ba tháng đầu năm 2025, khi hệ thống cảm biến đo đếm bằng công nghệ AI đi vào vận hành đã góp phần giảm tình trạng ùn tắc giao thông tại các khu vực nêu trên, nhất là vào các khung giờ cao điểm.

Ngoài ứng dụng AI trong công tác điều hành và quản lý giao thông đô thị, việc truy xuất hình ảnh và dữ liệu ghi nhận phiếu cân từ các trạm cân đặt tại một số Trạm kiểm tra tải trọng xe do Trung tâm thực hiện đã mang lại hiệu quả cao đối với công tác xử lý phạt nguội xe quá tải. Có thể nói đây là mô hình xử phạt ứng dụng công nghệ AI đầu tiên trên cả nước được Trung tâm áp dụng.

Ông Phạm Ngọc Dũng, Chánh Thanh tra Sở Giao thông Công chánh thành phố đánh giá: Nhờ quản lý giao thông và xử lý phương tiện vi phạm bằng công nghệ nên lực lượng thanh tra không cần bố trí lực lượng kiểm tra tại trạm. Mô hình này vừa giảm hình thức xử lý thủ công vừa bảo đảm tính khách quan, minh bạch, công bằng trong xử lý vi phạm hành chính, mà còn tạo sự răn đe mạnh đối với tài xế. Kết quả sau một năm triển khai thí điểm phạt nguội xe quá tải (từ tháng 10/2023 đến tháng 10/2024), thành phố đã ban hành hơn hai nghìn quyết định xử phạt vi phạm hành chính, với số tiền gần 48 tỷ đồng. So với cùng kỳ khi chưa triển khai thí điểm, số trường hợp vi phạm được Trung tâm Quản lý điều hành giao thông đô thị sử dụng Hệ thống thiết bị kiểm tra tải trọng phát hiện và ghi nhận thông qua thiết bị cân giảm từ 61.302 trường hợp chỉ còn 4.347 trường hợp (giảm 92,91%).

Theo Sở Giao thông Công chánh thành phố, từ đầu năm 2025 đến nay, thẩm quyền phạt nguội xe quá tải đã chuyển về cho Công an Thành phố. Tuy nhiên, quy trình trích xuất phiếu cân do Trung tâm Quản lý điều hành giao thông đô thị thực hiện vẫn được duy trì, phối kết hợp với lực lượng Cảnh sát giao thông nhằm phát huy hiệu quả xử phạt xe quá tải trọng trên địa bàn thành phố.

Phó Giám đốc Trung tâm Quản lý điều hành giao thông đô thị thành phố Nguyễn Văn Thành cho biết, với hệ thống cảm biến đo đếm lưu lượng giao thông bằng công nghệ AI, Trung tâm đang tiếp tục nghiên cứu mở rộng việc tối ưu hóa chu kỳ đèn tín hiệu, quản lý lưu lượng theo mạng lưới trên một số khu vực trọng điểm như sân bay Tân Sơn Nhất và trung tâm thành phố… Ngoài ra, trong năm 2025, sẽ thay thế 200 tủ tín hiệu giao thông kết nối về Trung tâm, bổ sung 300 camera đo đếm lưu lượng phương tiện; lắp đặt mới 200 camera AI phục vụ công tác giám sát giao thông, phát hiện sự cố tự động (tai nạn, ùn tắc, vi phạm giao thông). Với hệ thống trạm cân “phạt nguội”, Trung tâm đề xuất thành phố nhân rộng quy trình xử phạt vi phạm hành chính thông qua việc sử dụng thiết bị cân tải trọng tự động đối với các trạm cân còn lại. Đồng thời, đẩy mạnh sử dụng công nghệ mới để điều khiển tại Trung tâm theo thời gian thực ở các khu vực, nút giao thông quan trọng; tiếp tục phối hợp Công an thành phố triển khai ứng dụng khoa học công nghệ hiệu quả trong điều tiết trật tự an toàn giao thông.

Bài và ảnh: QUÝ HIỀN