Ukraine vỡ nợ trái phiếu 2,6 tỷ USD: Cú sốc tài chính giữa tâm bão xung đột

Quảng trường Độc lập ở Kiev, Ukraine. Ảnh: REUTERS/TTXVN

Ukraine vừa chính thức tuyên bố vỡ nợ khoản trái phiếu bảo đảm bằng GDP trị giá 2,6 tỷ USD, một động thái gây bất ngờ nhưng cũng phản ánh sâu sắc những thách thức kinh tế mà nước này đang đối mặt trong bối cảnh xung đột với. Quyết định không thực hiện các khoản thanh toán đến hạn ngày 2/6 vừa qua đã làm lộ rõ căng thẳng giữa nhu cầu tài chính khẩn cấp của quốc gia và cam kết với các nhà đầu tư quốc tế.

Theo tờ Wall Street Journal, Bộ Tài chính Ukraine đã xác nhận tình trạng vỡ nợ đối với các công cụ bảo đảm liên kết với GDP. Đây là những công cụ tài chính được phát hành vào năm 2015 trong quá trình tái cấu trúc nợ trước đó, với điều khoản thanh toán cho các nhà đầu tư nếu tăng trưởng tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của Ukraine vượt 3% hàng năm. Điều đáng nói là các lệnh bảo đảm này đã bị loại khỏi quá trình tái cấu trúc trái phiếu chính phủ năm 2023 của Ukraine.

Quyết định này đánh dấu vụ vỡ nợ tín dụng chính thức, gây ra những lo ngại về uy tín tài chính của Ukraine. Tuy nhiên, Bộ Tài chính Ukraine đã đưa ra lý do rõ ràng: cần ưu tiên ổn định và phục hồi kinh tế rộng lớn hơn. "Bước đi này là một phần của chiến lược rộng lớn hơn nhằm đảm bảo tính bền vững của nợ dài hạn mà không đe dọa đến phục hồi và tái thiết của Ukraine", Bộ Tài chính Ukraine cho biết trong một tuyên bố.

Năm 2023, GDP của Ukraine đã tăng 5,3%, một con số tưởng chừng tích cực nhưng lại kích hoạt các khoản thanh toán theo điều khoản bảo đảm. Tuy nhiên, Bộ trưởng Tài chính Ukraine Sergii Marchenko đã bác bỏ con số này là gây hiểu lầm, mô tả đó là sự phục hồi mong manh từ mức suy thoái gần 30% do cuộc xung đột với Nga gây ra. Ông Marchenko nhấn mạnh vào tháng 4 vừa qua rằng: “Những điều khoản này được thiết kế trong một điều kiện khác”, đồng thời kêu gọi các chủ nợ xem xét lại tính phù hợp của văn bản này trong bối cảnh điều kiện thời chiến.

Bất chấp nhiều tháng đàm phán, Kiev vẫn chưa đạt được thỏa thuận với một nhóm các nhà đầu tư và tổ chức tài chính nước ngoài đang nắm giữ các điều khoản bảo đảm trên. Nhóm nhà đầu tư đã bày tỏ sự thất vọng khi Ukraine không thanh toán nhưng vẫn khẳng định mong muốn nối lại các cuộc đàm phán nhằm tìm ra một giải pháp có thể chấp nhận được cho cả hai bên. Sự bế tắc này cho thấy những thách thức phức tạp trong cân bằng lợi ích của quốc gia với cam kết tài chính quốc tế trong thời điểm khủng hoảng.

Việc không tái cấu trúc các trái phiếu liên kết với GDP đã gây ra những cảnh báo nghiêm trọng từ Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF). IMF đã cảnh báo rằng điều này sẽ gây ra rủi ro đáng kể cho khung hỗ trợ tài chính của Ukraine, bao gồm chương trình trị giá 15,5 tỷ USD của IMF và thỏa thuận trị giá 20 tỷ USD với các chủ nợ trái phiếu có chủ quyền khác. Đây là những nguồn tài chính cực kỳ quan trọng giúp Ukraine ổn định nền kinh tế thời chiến và tài trợ cho cơ sở hạ tầng thiết yếu cùng chi tiêu quốc phòng.

Tình trạng vỡ nợ xảy ra đúng vào thời điểm Ukraine vẫn đang phụ thuộc rất lớn vào viện trợ nước ngoài và tài trợ ưu đãi để duy trì hoạt động của các cơ quan nhà nước. Ukraine từ lâu đã bị nghi ngờ về khả năng vỡ nợ quốc tế. Quyết định lần này đã chứng tỏ một phần những lo ngại đó, đặt ra những câu hỏi về tương lai tài chính của Ukraine và khả năng tiếp cận các nguồn vốn quốc tế cần thiết cho quá trình tái thiết hậu xung đột.

Vũ Thanh/Báo Tin tức và Dân tộc