Ukraine sa thải tư lệnh không quân sau vụ rơi F-16

Máy bay F-16 trên bầu trời Ukraine ngày 4/8/2024. Ảnh: AP

Theo hãng tin AP, lệnh sa thải Trung tướng Mykola Oleshchuk được công bố trên trang web của Tổng thống Ukraine ngày 30/8. Trước mắt, Bộ tham mưu quân đội Ukraine cho biết Trung tướng Anatolii Kryvonozhko đã được bổ nhiệm làm quyền chỉ huy không quân.

Vài phút sau khi thông báo này được công bố, ông Zelensky đã thực hiện một bài phát biểu, trong đó ông nhấn mạnh rằng Ukraine cần củng cố quân đội ở cấp chỉ huy. Ông cũng nhấn mạnh rằng: "Chúng ta cần bảo vệ mọi người, bảo vệ nhân sự và chăm sóc tất cả binh lính của chúng ta”.

Thông báo sa thải được đưa ra cùng ngày ông Oleshchuk đưa ra các chỉ trích gay gắt tới nhà lập pháp Mariana Bezuhka - phó chủ tịch ủy ban quốc phòng của quốc hội Ukraine vì tuyên bố của bà rằng máy bay F-16 đã bị hệ thống phòng không Patriot bắn hạ. Ông cáo buộc bà Bezuhla phỉ báng lực lượng không quân và làm mất uy tín của các nhà sản xuất vũ khí Mỹ, đồng thời tuyên bố bà sẽ phải đối mặt với hậu quả pháp lý cho những tuyên bố của mình.

Trong bài đăng trên X trước khi bị sa thải, ông cho biết: "Chúng ta phải hiểu rõ những gì đã xảy ra, hoàn cảnh là gì và trách nhiệm thuộc về ai”. Ngay sau khi lệnh sa thải ông Oleshchuk được công bố, bà Bezuhla đăng tải trên mạng xã hội X rằng: “Sự thật sẽ chiến thắng”.

Ngày 29/8, Bộ Tổng tham mưu Ukraine xác nhận một trong những máy bay chiến đấu F-16 mới được phương Tây chuyển giao cho Ukraine đã bị rơi khi đang đẩy lùi một cuộc tấn công ồ ạt của Nga.

“Trong quá trình tiếp cận mục tiêu tiếp theo, liên lạc với một trong những máy bay chiến đấu đã bị mất. Sau đó, máy bay đã bị rơi và phi công đã tử nạn,” cơ quan này cho biết, nhưng không tiết lộ về địa điểm máy bay rơi.

Bộ Quốc phòng Ukraine đã thành lập một ủy ban đặc biệt để điều tra về nguyên nhân của vụ tai nạn F-16. Tại cuộc họp báo ngày 29/8, khi được hỏi "liệu chiếc máy bay F-16 có khả năng bị bắn hạ bởi hỏa lực từ một trong những tên lửa Patriot của Ukraine hay không", Phó Thư ký báo chí Lầu Năm Góc Sabrina Singh cho biết: “Đó thực sự là vấn đề mà phía Ukraine cần giải quyết”.

Vào tháng 7/2023, “Liên minh F-16” đã được thành lập với sự tham gia của hàng chục quốc gia phương Tây, nhằm mục tiêu giúp huấn luyện phi công Ukraine sử dụng máy bay F-16 do Mỹ sản xuất và tìm cách chuyển giao khí tài này cho Kiev.

Ukraine đã nhận được lời hứa sẽ chuyển giao ít nhất 79 máy bay F-16 từ Hà Lan, Đan Mạch, Na Uy và Bỉ. Tờ Times ngày 1/8 đưa tin, Kiev đã mới nhận được lô đầu tiên gồm 6 chiếc do Hà Lan cung cấp; trong khi tờ Economist ngày 4/8 đưa tin rằng Ukraine đã nhận được 10 máy bay F-16 vào cuối tháng 7. Số máy bay còn lại sẽ được phương Tây chuyển đến theo từng đợt trong năm 2025.

Trong khi đó, Nga đã nhiều lần cảnh báo rằng các máy bay chiến đấu do Mỹ sản xuất sẽ không tạo ra sự khác biệt trên chiến trường tại Ukraine và sẽ bị Moscow phá hủy giống như các thiết bị quân sự khác mà phương Tây cung cấp cho Kiev kể từ khi cuộc xung đột bắt đầu. Một công ty của Nga đã treo giải thưởng 15 triệu Ruble (170.000 USD) cho bất kỳ ai bắn hạ được chiếc máy bay chiến F-16 đầu tiên trên chiến trường. Tuy nhiên vẫn chưa có ai nhận được giải thưởng này.

Ngân Hà