Ukraine muốn nhiều hơn một lệnh ngừng bắn tạm thời

Từ 0h ngày 8/5 theo giờ Moscow (sáng sớm cùng ngày giờ Việt Nam), lệnh ngừng bắn ba ngày với Ukraine của Tổng thống Nga Vladimir Putin bắt đầu có hiệu lực. Sáng kiến được công bố nhân thời gian Nga kỷ niệm 80 năm Ngày Chiến thắng trong Chiến tranh Vệ quốc vĩ đại (9/5/1945-9/5/2025).

Trong một tuyên bố, Điện Kremlin cho biết, lực lượng Nga sẽ tôn trọng lệnh của Tổng thống Putin trong suốt đợt lễ, nhưng sẽ đáp trả "ngay lập tức" nếu Ukraine nổ súng. Theo thông báo, lệnh ngừng bắn sẽ có hiệu lực đến 0h ngày 11/5. Trước đó, Điện Kremlin cũng thông tin rằng sáng kiến này nằm trong nỗ lực đảm bảo lễ kỷ niệm chiến thắng vĩ đại sẽ diễn ra trong bầu không khí bình tĩnh, ổn định và hòa bình, đồng thời nhằm kiểm tra mức độ sẵn sàng hướng đến hòa bình của Kiev. Lễ kỷ niệm Ngày Chiến thắng của Nga dự kiến diễn ra ngày 9/5 với cuộc duyệt binh lớn tại Quảng trường Đỏ với sự tham gia của hàng chục nhà lãnh đạo thế giới.

Tổng thống Nga Vladimir Putin và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky. Ảnh Getty Images.

Sau khi lệnh ngừng bắn ba ngày do Nga tuyên bố có hiệu lực, bầu trời các thành phố lớn của Ukraine đã trở nên yên tĩnh, thay đổi hoàn toàn so với những đêm liên tiếp bị máy bay không người lái và tên lửa đạn đạo tấn công dữ dội, Reuters đưa tin. Tuy nhiên, Viktor Trehubov, phát ngôn viên quân sự của mặt trận phía Đông Ukraine, cáo buộc quân đội Nga vẫn tiếp tục tấn công binh lính Ukraine ở phía Đông sau khi lệnh ngừng bắn có hiệu lực. Không quân Ukraine thông báo máy bay Nga đã ném bom dẫn đường vào khu vực Sumy ở miền Bắc Ukraine ba lần.

Bộ Tổng tham mưu Ukraine trong bản thông báo về tình hình chiến sự cập nhật rằng đã có 139 cuộc đụng độ trên toàn bộ mặt trận tính đến 10 giờ tối 7/5 theo giờ Ukraine, nâng tổng số cuộc đụng độ trong ngày cuối cùng tính đến 8 giờ sáng 8/5 lên 196. Dù vậy, phía Ukraine cũng thông tin rằng không có tên lửa hoặc máy bay không người lái nào của Nga trong không phận Ukraine kể từ khi lệnh ngừng bắn do Điện Kremlin bảo trợ có hiệu lực. Ukraine không cam kết tuân thủ lệnh ngừng bắn của Điện Kremlin, coi đó là một kế của Tổng thống Nga Vldimir Putin nhằm tạo ấn tượng rằng ông muốn chấm dứt chiến tranh.

Liên quan đến vấn đề này, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova đã bày tỏ sự ngạc nhiên trước những phát biểu của đặc phái viên Mỹ và phía Kiev rằng ông Putin có thể đang cản trở một lệnh ngừng bắn toàn diện. "Rào cản duy nhất đối với lệnh ngừng bắn là Kiev vì họ không muốn thảo luận nghiêm túc về các điều khoản của lệnh ngừng bắn dài hạn", bà Zakharova nhấn mạnh. Ukraine đã liên tiếp tiến hành các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái vào Moscow trong tuần này, khiến các sân bay ở thủ đô Nga phải đóng cửa và các chuyến bay chở khách phải ngừng hoạt động.

Trước đó, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky vẫn khẳng định rằng đất nước ông vẫn giữ nguyên lời đề nghị ngừng bắn trong 30 ngày trong cuộc chiến với Nga. "Chúng tôi không rút lại đề xuất này, điều có thể tạo cơ hội cho ngoại giao", ông Zelensky nhấn mạnh trong bài phát biểu qua video.

Ông vẫn tuyên bố rằng Nga không có phản hồi nào đối với lời đề nghị ngừng bắn kéo dài 30 ngày này ngoại trừ các cuộc không kích mới. Mỹ đã đề xuất lệnh ngừng bắn 30 ngày vào tháng 3 và phía Ukraine đã đồng ý. Nga cho biết biện pháp như vậy chỉ có thể được hiện thực hóa sau khi các cơ chế thực thi và duy trì lệnh ngừng bắn được đưa ra. Cả hai nước đều chịu áp lực từ Tổng thống Mỹ Donald Trump để nhanh chóng chấm dứt chiến tranh.

Liên quan đến vấn đề này, Tổng thống Mỹ mới đây cho rằng thời điểm đưa ra quyết định về tiến trình hòa giải với Ukraine đang ngày càng cận kề. Xuất hiện trước báo giới tại Nhà Trắng, ông Trump nhấn mạnh rằng những lựa chọn quan trọng sẽ sớm phải được đưa ra, dù ông "không cảm thấy hài lòng về điều đó".

Phát biểu được đưa ra trong bối cảnh căng thẳng ngoại giao tiếp tục gia tăng, đặc biệt sau khi Phó Tổng thống Mỹ JD Vance cảnh báo rằng Nga có thể đang đòi hỏi quá nhiều trong các cuộc thảo luận về hòa bình. Khi được hỏi về ý kiến này, ông Trump đáp: "Có thể ông ấy đúng. Có thể ông ấy biết một số điều mà chúng ta chưa biết".

Trong một diễn biến đáng chú ý khác, Ukraine đã thảo luận về các cách gây sức ép buộc Nga đồng ý ngừng bắn trong 30 ngày với các quan chức cấp cao từ Mỹ, Pháp, Anh và Đức, trợ lý hàng đầu của Tổng thống Volodymyr Zelensky, ông Andriy Yermak cho biết ngày 8/5. Đây là một phần trong loạt hoạt động ngoại giao nhằm cố gắng chấm dứt cuộc chiến.

Ông Andriy Yermak, Chánh văn phòng của Tổng thống Ukraine, thông báo rằng các quan chức Kiev đã có cuộc đàm phán trực tuyến với đặc phái viên Mỹ Steve Witkoff và Keith Kellogg, cố vấn ngoại giao hàng đầu của Pháp Emmanuel Bonne, cố vấn an ninh quốc gia Anh Jonathan Powell và Guenter Sautter, cố vấn hàng đầu của nhà lãnh đạo Đức. Tuy nhiên, ông này không nói rõ thời điểm diễn ra cuộc đàm phán.

Theo ông Yermak, các bên "nhấn mạnh rằng một lệnh ngừng bắn hoàn toàn và vô điều kiện phải là bước đầu tiên hướng tới một nền hòa bình công bằng và bền vững", đồng thời, thảo luận về các công cụ gây sức ép trong trường hợp Nga từ chối sáng kiến hoặc vi phạm các thỏa thuận. Bên cạnh đó, quan chức này nhấn mạnh rằng "đề xuất của Điện Kremlin về lệnh ngừng bắn trong ba ngày không phải là về hòa bình, mà là về việc tổ chức an toàn cuộc diễu hành ở Moscow".

Tiến Minh