Ukraine: Hòa bình càng lúc càng xa

Sau cuộc điện đàm với Tổng thống Nga Vladimir Putin ngày 4/6, Tổng thống Mỹ Trump đã thông báo trên truyền thông rằng ông Putin “rất giận dữ” đối với chiến dịch tấn công bằng drone ngày 1/6. Đồng thời, ông cũng tỏ ra thất vọng với hành động tấn công của Ukraine.

Sau vòng đàm phán thứ hai, Nga và Ukraine tiếp tục trao trả thêm 1.000 tù binh.

Được mệnh danh là chiến dịch “Mạng nhện” (Spiderweb), cuộc tấn công bằng máy bay không người lái táo bạo của Ukraine tại 4 căn cứ không quân của Nga, một trong số đó nằm sâu tận vùng Siberia, đã gây thiệt hại đáng kể cho Nga. Các báo cáo khác nhau về mức độ thiệt hại do máy bay không người lái gây ra, ước tính thiệt hại đối với Điện Kremlin là 7 tỷ USD. Nga nói rất ít về các cuộc tấn công, mặc dù Bộ Quốc phòng nước này thừa nhận trong một tuyên bố rằng một số máy bay đã bốc cháy (tình báo Mỹ đưa ra con số 20 máy bay chiến đấu).

Nga thề sẽ đáp trả hoạt động máy bay không người lái táo bạo của Ukraine "bằng cách nào và khi nào" mà họ thấy phù hợp, Điện Kremlin cảnh báo, xác nhận lời Tổng thống Putin đã nói với Tổng thống Trump. Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov nói: “Quân đội của chúng tôi cho rằng phản ứng đó là phù hợp khi nào và như thế nào”.

Sớm ngày 6/6, Nga đã chính thức bắt đầu loạt tấn công trả đũa như đã tuyên bố. Tên lửa đạn đạo đã được sử dụng trong cuộc tấn công Kiev đang diễn ra. Ít nhất 3 người đã bị thương. Theo hãng tin Associated Press, một quan chức địa phương đã kêu gọi người dân tìm nơi trú ẩn. Các nhà chức trách đã báo cáo thiệt hại ở một số quận và lực lượng cứu hộ đã phản ứng tại nhiều địa điểm.

Đại sứ quán Mỹ tại Ukraine đã cảnh báo về nguy cơ tiếp tục xảy ra "các cuộc không kích đáng kể" và khuyên công dân của mình nên thận trọng.

Sau khi Ukraine thực hiện chiến dịch tấn công bằng máy bay không người lái, các blogger chiến tranh ủng hộ Nga và các nhà bình luận nổi tiếng đã đăng bài trên phương tiện truyền thông Nga để yêu cầu trả đũa, một số người kêu gọi trả đũa bằng vũ khí hạt nhân. Mặc dù các quan chức Nga trước đây đã bày tỏ ý định sử dụng vũ khí hạt nhân ở Ukraine, các nhà phân tích cho rằng việc triển khai các loại vũ khí như vậy trên chiến trường là rất khó xảy ra ở giai đoạn này của cuộc chiến.

Học thuyết hạt nhân của Nga cho phép sử dụng vũ khí hạt nhân để đáp trả các cuộc tấn công gây ra "mối đe dọa nghiêm trọng" đối với chủ quyền của quốc gia. Trong một podcast cho kênh độc lập Meduza, Pavel Podvig, một chuyên gia về lực lượng hạt nhân Nga có trụ sở tại Geneva, đã bác bỏ những gợi ý rằng các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái gần đây của Ukraine có thể biện minh cho một phản ứng như vậy.

Ông lập luận rằng chiến dịch này không đe dọa đến chủ quyền hoặc toàn vẹn lãnh thổ của Nga, cũng không làm suy yếu khả năng trả đũa của kho vũ khí hạt nhân chiến lược của nước này. Một cuộc tấn công hạt nhân cũng sẽ bị Trung Quốc, đồng minh có ảnh hưởng nhất của Nga, lên án mạnh mẽ, với việc Chủ tịch Tập Cận Bình trước đó đã cảnh báo ông Putin không được sử dụng vũ khí hạt nhân ở Ukraine.

Thay vào đó, giống như trong các phản ứng trước đây đối với những thành công của quân đội Ukraine, Moscow đã tiến hành loạt tấn công bằng tên lửa đạn đạo và có thể triển khai tên lửa Oreshnik, loại tên lửa đã được sử dụng ít nhất một lần vào năm ngoái.

Hình ảnh sau vụ tấn công bằng máy bay không người lái của Ukraine vào lãnh thổ Nga.

Trong khi đó, Ukraine đã tăng cường các hoạt động phá hoại của mình trong vài tuần qua, bao gồm cả việc đặt thuốc nổ dưới nước bên dưới một cây cầu quan trọng nối Nga với bán đảo Crimea. Việc đặt chất nổ cây cầu diễn ra sau cuộc tấn công bằng máy bay không người lái tầm xa táo bạo vào các căn cứ không quân sâu bên trong nước Nga. Trong một diễn biến tiếp theo vào hôm 3/6, Ủy ban Điều tra nhà nước của Nga đã cáo buộc Ukraine thực hiện "hành vi khủng bố" bằng cách cho nổ tung 2 cây cầu đường sắt ở Nga vào cuối tuần trước khiến 7 người thiệt mạng và 113 người bị thương, bao gồm cả trẻ em, khi 2 đoàn tàu đâm nhau do các cuộc tấn công.

Ngày 4/6, Tổng thống Putin lần đầu tiên tỏ ra tức giận khi phản ứng với các cuộc tấn công của Ukraine, cáo buộc Kiev "tổ chức các cuộc tấn công khủng bố". "Làm sao chúng ta có thể tổ chức các cuộc họp như thế này trong những điều kiện như thế này? Có gì để nói? Ai đang đàm phán với những kẻ khủng bố?" - ông Putin nói.

Tổng thống Mỹ Trump chưa bình luận công khai về chiến dịch tấn công bằng máy bay không người lái của Ukraine, nhưng các nguồn tin thân cận với ông Trump đã nói với Báo Axios rằng ông mô tả cuộc tấn công là "mạnh mẽ", "tàn bạo" và coi đó là một bước lùi đối với sáng kiến ngoại giao của ông nhằm chấm dứt chiến tranh. Nói cách khác, ông Trump dường như đang cạn dần hy vọng làm trung gian hòa đàm để tìm kiếm hòa bình cho Ukraine sau vụ tấn công táo bạo của Ukraine. Ông đã tuyên bố trong cuộc hội đàm với Thủ tướng Đức Friedrich Merz tại Phòng Bầu dục hôm 5/6 rằng “có thể tốt hơn nên để cho Ukraine và Nga đánh nhau một thời gian” trước khi can họ ra.

Đây không phải lần đầu ông Trump bày tỏ sự “chán nản” khi nỗ lực làm trung gian hòa giải nhằm chấm dứt cuộc chiến giữa Nga và Ukraine. Thông qua các trợ lý, ông Trump đã từng thể hiện ý định “Mỹ có thể rút lui” khỏi nỗ lực hòa giải cho cuộc xung đột Nga-Ukraine nếu hai bên không tích cực trong đàm phán hòa bình. Thực tế, Nga luôn thể hiện sẵn sàng đàm phán, nhất là vừa mới đưa ra các đề nghị nội dung để đàm phán với phía Ukraine. Nhưng, dường như luôn luôn có một “lực cản” nào đó đứng sau Ukraine “dập tắt” ngay lập tức thiện chí đàm phán đó.

Trương Hùng (Tổng hợp)