Ukraine đối mặt điều khoản cứng rắn hơn trong thỏa thuận khoáng sản mới của Mỹ

Tờ New York Times trích dẫn lời các quan chức Ukraine giấu tên cho hay, chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump hôm 21/2 đã gửi tới Kiev đề xuất thỏa thuận sửa đổi, trong đó kêu gọi Ukraine chuyển cho Mỹ một nửa doanh thu từ tài nguyên thiên nhiên, bao gồm khoáng sản, khí đốt và dầu mỏ, cũng như doanh thu từ các cảng và cơ sở hạ tầng khác.

Ảnh: RAND

Dự thảo thỏa thuận mới nêu rõ, doanh thu từ các nguồn của Ukraine sẽ được chuyển vào một quỹ do Mỹ nắm giữ 100% lợi ích tài chính và Kiev nên đóng góp vào quỹ này cho đến khi đạt 500 tỷ USD. Theo New York Times, con số đó vượt xa doanh thu thực tế của Ukraine từ các nguồn như vậy vào năm ngoái (1,1 tỷ USD) và cao hơn 4 lần giá trị cam kết viện trợ của Washington cho Kiev kể từ khi xung đột với Nga – Ukraine bùng phát tháng 2/2022.

500 tỷ USD không được đề cập trong phiên bản trước của thỏa thuận, mặc dù ông Trump công khai tuyên bố từng yêu cầu Ukraine số tiền này để đổi lấy viện trợ của Mỹ. Phát biểu tại Hội nghị Hành động chính trị của phe bảo thủ Mỹ hôm 23/2, Tổng thống Trump tuyên bố “đang tiến gần đến thỏa thuận”. Ông cam kết sẽ "lấy lại tiền" đã viện trợ cho Ukraine trong xung đột với Nga, đồng thời xác nhận Washington đã yêu cầu Kiev "cung cấp đất hiếm, dầu mỏ và bất cứ thứ gì Mỹ có thể nhận được".

Bản dự thảo mới vẫn không đưa ra bất kỳ đảm bảo an ninh cụ thể nào cho Kiev, điều từng khiến Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky từ chối ký phiên bản trước đó của thỏa thuận cách đây một tuần. Dự thảo mới cũng không bắt buộc Mỹ phải sử dụng quỹ để đầu tư vào Ukraine, ngoài cam kết Washington sẽ giúp quốc gia Đông Âu tái thiết và phát triển kinh tế.

Đề xuất cứng rắn này đã được 5 nguồn tin giấu tên nắm rõ dự thảo xác nhận với hãng tin NV của Ukraine. Theo họ, Kiev sẽ đóng góp 2/3 vào quỹ, trong khi Washington sẽ đóng góp 1/3 còn lại thông qua viện trợ quân sự trước đó. NV nhấn mạnh, dự thảo không nhắc đến doanh thu từ các cảng của Ukraine, trái ngược với thông tin của New York Times.

Theo NV, phía Ukraine đã đề xuất sửa đổi quy mô của quỹ, viện dẫn lí do con số 500 tỷ USD là quá cao. Ngoài ra, Kiev thúc giục Mỹ đưa vào thỏa thuận một điều khoản cho phép số tiền thu được chỉ sử dụng để đầu tư vào Ukraine.

Chủ tịch Quốc hội Ukraine Ruslan Stefanchuk hôm 22/2 nói với báo chí nước này rằng, một nhóm chuyên gia của chính phủ sẽ bắt đầu xem xét đề xuất thỏa thuận mới từ ngày 24/2 và Kiev muốn nhận được các đảm bảo an ninh cụ thể để đổi lấy quyền tiếp cận các nguồn tài nguyên của đất nước.

Tuấn Anh