Ukraine chính thức quốc hữu hóa một tài sản dầu khí của Nga, chủ sở hữu Eduard Khudaynatov là ai?

Siêu du thuyền Scheherazade trị giá 700 triệu USD. (Nguồn: DailyMail)

Tòa án Chống tham nhũng cấp cao Ukraine (HACC) vừa tán thành đơn kiện do Bộ Tư pháp nước này đệ trình, liên quan đến việc quốc hữu hóa các tài sản thuộc sở hữu của nhà tài phiệt Nga Eduard Khudaynatov – bị tuyên bố trừng phạt trước đó.

Tuyên bố liên quan đã được đưa ra bởi Cơ quan an ninh Ukraine (SSU).

Theo đó, Tuyên bố của HACC cho biết, “100% cổ phần của tỷ phú Khudaynatov trong vốn ủy quyền của Alliance-Ukraine Oil Company LLC đã được thu hồi về cho Ukraine, ước tính trị giá khoảng 500 triệu UAH”.

Theo tài liệu điều tra, nhà tài phiệt Nga Khudaynatov kiểm soát công ty kinh doanh dầu mỏ Ukraine thông qua một số công ty ngoại biên (offshore company - là công ty được đăng ký ở những vùng lãnh thổ, mà ở đó họ có được mức ưu đãi miễn thuế hoàn toàn, nếu công ty hoạt động với những khoản lợi nhuận phát sinh ngoài lãnh thổ đó) và các thực thể bị kiểm soát khác.

Trước đó, bằng cách quản lý tài sản này, tỷ phú dầu mỏ Nga Khudaynatov đã hy vọng có thể ngăn chặn tài sản dầu khí của mình tại Ukraine bị quốc hữu hóa, khi Moscow bắt đầu khởi động chiến dịch quân sự đặc biệt, đồng thời tạo ra lợi nhuận đáng kể từ thị trường năng lượng ở quốc gia láng giềng Đông Âu.

Tuy nhiên, Cơ quan an ninh Ukraina đã xác định được ai là chủ sở hữu thực sự hưởng lợi từ công ty kinh doanh dầu mỏ Ukraine Alliance-Ukraine Oil Company LLC.

Cuộc điều tra cũng xác định rằng, tỷ phú Khudaynatov là một trong những đại diện đáng tin cậy của Tổng thống Putin. Ông phụ trách công ty dầu khí NNK-Group của Nga và từng là thành viên Hội đồng quản trị của “người khổng lồ dầu khí” Rosneft - là doanh nghiệp có phần lớn vốn thuộc sở hữu của chính phủ Nga.

Theo SSU, các công ty trên đều là những nhà tài trợ chính cho chiến dịch quân sự của Điện Kremlin tại Ukraine. Những doanh nghiệp này bị phía Ukraine cáo buộc là liên tục cung cấp nhiên liệu và dầu cho ngành công nghiệp quốc phòng, cũng như các đơn vị quân sự của Nga. Họ hàng tháng đều chuyển hàng tỷ Ruble vào ngân sách của Moscow.

Do đó, một cuộc điều tra đang được tiến hành đối với nhà tài phiệt Nga, theo thủ tục tố tụng hình sự do các điều tra viên SSU đưa ra thuộc phần 4 - Điều 110-2 của Bộ luật Hình sự Ukraine – về các hành động tài trợ nhằm mục đích chống lại Ukraine.

Hồi tháng 2/2023, sau đơn kiện của SSU, Tòa án Chống tham nhũng cấp cao của Ukraine đã giữ nguyên yêu cầu của Bộ Tư pháp nước này về việc chuyển các doanh nghiệp thuộc sở hữu của một tỷ phú Nga khác - ông Oleg Deripaska, thành sở hữu nhà nước của Ukraine. Tổng giá trị tài sản được chuyển sang Ukraine khoảng hơn 10 tỷ UAH.

Tên tuổi ông trùm dầu mỏ Nga Eduard Khudainatov ít nhận được sự chú ý so với các nhà tài phiệt Nga khác cho đến năm 2022, khi tên ông bỗng xuất hiện trong vụ kiện nhằm xác định nhà tài phiệt Nga nào là chủ nhân thật sự của siêu du thuyền Amadea trị giá 325 triệu USD, bị Mỹ tuyên bố tịch thu.

Các quan chức Mỹ cáo buộc tỷ phú Khudainatov chỉ là người thế vai. Họ khẳng định du thuyền Amadea thật sự thuộc về một trong những nhà tài phiệt giàu nhất của Nga - ông trùm ngành vàng Suleiman Kerimov, người đang bị phương Tây trừng phạt.

Ngoài ra, Mỹ cũng đã đặt nghi vấn, liệu ông Khudainatov có thể đang thế chân cho chủ sở hữu một siêu du thuyền khác quý giá hơn - chiếc Scheherazade trị giá 700 triệu USD, bị tịch thu ở vùng Tuscany, Italy sau khi xung đột Nga-Ukraine bùng nổ. Chủ nhân đích thực của con tàu này được cho là cũng thuộc diện bị phương Tây trừng phạt.

Nhà chức trách Mỹ thừa nhận trong một biên bản điều tra rằng, tỷ phú Nga Khudainatov cũng rất giàu có, nhưng “không có căn cứ” để tin, ông ấy có nguồn lực tài chính để mua cả hai siêu du thuyền Amadea và Scheherazade.

Trước đó, nhà tài phiệt Eduard Khudainatov chưa bị bất cứ nước nào trừng phạt. Nhưng sau này, nhân vật này cũng đã bị Liên minh châu Âu (EU) cho vào “danh sách đen” với căn cứ ông hưởng lợi từ doanh nghiệp dầu mỏ hàng đầu của Nga. EU cáo buộc, vị doanh nhân ngoài 60 tuổi này đã được “hưởng lợi từ chính phủ Nga” và có quan hệ mật thiết với Điện Kremlin. Ông này cũng được cho là “chủ sở hữu trên giấy tờ” của hai du thuyền bị thu giữ nói trên.

(theo Ukrinform, Guardian)

Minh Anh