UBND tỉnh Thanh Hóa chỉ đạo 'siết' nhà ở xã hội: Ai đang trục lợi, ai bị bỏ lại phía sau?

UBND tỉnh Thanh Hóa vừa ban hành Công văn số 7469/UBND-CNXDKH yêu cầu kiểm tra, chấn chỉnh hoạt động mua bán và quản lý sử dụng nhà ở xã hội trên địa bàn.

Theo đó, Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa giao Sở Xây dựng chủ trì, phối hợp với các sở, ngành liên quan và UBND TP Thanh Hóa thành lập đoàn kiểm tra liên ngành, thực hiện kiểm tra thực tế tại ít nhất hai dự án nhà ở xã hội đã đưa vào sử dụng.

NOXH tại Thanh Hóa, đang gặp phải không ít khó khăn và vướng mắc, khiến cho việc triển khai không đạt được kỳ vọng

Động thái này được đưa ra trong bối cảnh loạt bất cập trong triển khai nhà ở xã hội (NOXH) tại Thanh Hóa đang khiến dư luận đặc biệt quan tâm, từ việc xét duyệt hồ sơ thiếu minh bạch, xác định sai đối tượng thụ hưởng đến tình trạng mua đi bán lại, cho thuê trái quy định.

Trong khi đó, giấc mơ về một mái nhà ổn định với công nhân và người lao động nghèo vẫn còn quá xa vời.

Lúng túng trong xét duyệt, tràn lan trục lợi chính sách

Theo nội dung công văn, hiện trên địa bàn tỉnh đã có nhiều dự án NOXH được khởi công, triển khai, trong đó một số đã hoàn thành và đưa vào sử dụng. Tuy nhiên, quá trình thực hiện đã bộc lộ nhiều bất cập, đặc biệt trong khâu xác định điều kiện của người mua nhà.

Việc xác nhận tình trạng chưa có nhà ở, mức thu nhập thấp, nơi cư trú hợp pháp hay đối tượng thụ hưởng còn thiếu thống nhất, gây khó khăn cho người dân khi hoàn thiện hồ sơ.

Đáng chú ý, một số chủ đầu tư bị phản ánh không công khai, minh bạch trong tiếp nhận và xét duyệt hồ sơ, dẫn đến tình trạng thông tin dự án khan hiếm, người dân không nắm rõ được quy trình đăng ký mua nhà.

Không chỉ vậy, công văn nêu rõ tình trạng xác định đối tượng mua nhà thiếu chặt chẽ đã dẫn đến việc người không thuộc diện được hưởng chính sách vẫn mua được nhà, trong khi người đủ điều kiện thì lại không thực sự có nhu cầu ở mà chỉ nhằm mục đích đầu tư, cho thuê, thậm chí chuyển nhượng trái quy định.

Những hành vi này không chỉ làm méo mó chủ trương nhân văn của chính sách nhà ở xã hội, mà còn gây bất bình trong dư luận.

Đặc biệt, tình trạng mua bán, cho thuê lại trái phép ngày càng phổ biến, khó kiểm soát. Một số người sau khi mua NOXH đã ngay lập tức rao bán hoặc cho thuê với giá cao, trong khi những người thực sự cần thì vẫn đang chật vật đi ở trọ trong điều kiện tạm bợ.

Bên cạnh đó, việc chậm cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở cũng là một vấn đề nhức nhối. Nhiều người dân sau khi mua NOXH phải chờ đợi nhiều năm mới được cấp sổ hồng, gây tâm lý bất an và ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi hợp pháp.

Không chỉ vậy, công tác quản lý, vận hành chung cư cũng bộc lộ nhiều yếu kém. Một số dự án chưa thành lập Ban quản trị, hoặc có nhưng hoạt động không hiệu quả. Tranh chấp về chỗ đỗ xe, phí bảo trì, phí quản lý diễn ra phức tạp, gây mất đoàn kết nội bộ cư dân.

Ước mơ an cư vẫn xa với người lao động

Theo thống kê từ Sở Xây dựng Thanh Hóa, toàn tỉnh hiện có 13 dự án NOXH đã được triển khai, nhưng chỉ duy nhất một dự án hoàn thành với khoảng 2.200 căn hộ. Trong khi đó, theo Quyết định số 338/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, tỉnh cần hoàn thành ít nhất 13.787 căn hộ giai đoạn 2021–2030.

Tiến độ thực hiện các dự án đang bị ảnh hưởng nặng nề bởi nhiều nguyên nhân như thiếu vốn, thủ tục pháp lý kéo dài và vướng mắc trong giải phóng mặt bằng. Ông Nguyễn Mạnh Tuấn, Trưởng phòng Quản lý nhà và Thị trường bất động sản (Sở Xây dựng Thanh Hóa) cho biết: “Các dự án NOXH đang gặp nhiều khó khăn. Tuy nhiên, chúng tôi đang nỗ lực đẩy nhanh tiến độ, yêu cầu chủ đầu tư công khai thông tin, đảm bảo chất lượng công trình và thực hiện đúng quy định.”

Dẫu vậy, những nỗ lực này vẫn chưa thể hiện rõ ràng trên thực tế. Điều mà người lao động cảm nhận mỗi ngày là sự xa vời của giấc mơ sở hữu một căn nhà. Không ít người dù được xếp vào diện ưu tiên nhưng vẫn không thể tiếp cận được NOXH vì giá bán quá cao.

Theo Sở Xây dựng Thanh Hóa, giá bán NOXH hiện dao động từ 12,6 đến 20,6 triệu đồng/m² – một mức giá được cho là “mềm” so với thị trường. Tuy nhiên, với công nhân có mức lương từ 5–7 triệu đồng/tháng, đây vẫn là con số ngoài tầm với.

Nhiều người dân còn phản ánh việc thiếu minh bạch khiến họ trở thành nạn nhân của lừa đảo. “Tôi từng đặt cọc một căn NOXH qua môi giới, nhưng sau đó biết không đủ điều kiện để sở hữu. Đòi lại tiền cũng không được. Cứ tưởng chính sách này giúp đỡ người nghèo, hóa ra bị lợi dụng”, bà Nguyễn Thị Lan, cư dân phường Quảng Thành nói.

Trong bối cảnh đó, việc UBND tỉnh Thanh Hóa quyết định kiểm tra toàn diện các dự án NOXH được xem là động thái cần thiết và kịp thời. Đoàn kiểm tra sẽ tập trung làm rõ việc xác định đúng đối tượng mua nhà, thực trạng sử dụng, tình hình cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu, tình trạng chuyển nhượng trái quy định và công tác quản lý chung cư.

Đặc biệt, đoàn cũng sẽ kiểm tra một dự án đang trong quá trình tiếp nhận hồ sơ mua nhà, nhằm làm rõ quy trình xét duyệt, bốc thăm (nếu có), ký hợp đồng và những khó khăn thực tế trong việc xác nhận điều kiện thụ hưởng.

Trên cơ sở kết quả kiểm tra, Sở Xây dựng sẽ tổng hợp, đánh giá và tham mưu UBND tỉnh các biện pháp chấn chỉnh, hoàn thiện công tác quản lý và sử dụng NOXH, với thời hạn báo cáo trước ngày 15.6.2025.

Tuy nhiên, theo nhiều chuyên gia, nếu chỉ dừng lại ở kiểm tra mà không có giải pháp cụ thể để giảm giá bán, đơn giản hóa thủ tục và tăng nguồn cung thì chính sách nhà ở xã hội khó có thể phát huy hiệu quả thực sự.

Chính sách nhà ở xã hội ra đời với mục tiêu nhân văn, giúp người thu nhập thấp có chốn an cư. Nhưng tại Thanh Hóa vẫn còn nhiều bất cập. Nếu không có những điều chỉnh mạnh mẽ và quyết liệt, giấc mơ “an cư lạc nghiệp” của hàng nghìn người lao động có thể sẽ tiếp tục bị trì hoãn một lần nữa.

NGUYỄN LINH