UBND cấp xã được quyết định khu vực bỏ phiếu bầu cử

Chiều 24-6, Quốc hội đã biểu quyết thông qua dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu HĐND, với đa số đại biểu có mặt tán thành.

Việc ban hành dự thảo Luật nhằm thể chế hóa kịp thời chủ trương của Đảng về định hướng tổ chức mô hình chính quyền địa phương 2 cấp và đảm bảo cho việc bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu HĐND sớm hơn.

Dự thảo luật sửa đổi, bổ sung sẽ có hiệu lực thi hành từ ngày 1-7-2025.

Với 415/418 đại biểu có mặt biểu quyết tán thành, Quốc hội đã thông qua dự Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu HĐND. Ảnh: N.THẢO

Rút ngắn thời gian một số bước là yêu cầu chính trị

Trước đó, trình bày báo cáo tiếp thu, giải trình và chỉnh lý dự thảo Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Công tác Đại biểu Nguyễn Thanh Hải, cho biết một số ý kiến băn khoăn về việc rút ngắn thời gian một số bước trong quy trình bầu cử sẽ khó đảm bảo khả thi và chất lượng.

Về vấn đề này, Ủy ban Công tác đại biểu cho hay việc điều chỉnh giảm thời gian thực hiện quy trình bầu cử là yêu cầu chính trị đặt ra trong sửa đổi Luật lần này, nhằm rút ngắn khoảng thời gian từ khi bế mạc Đại hội Đảng toàn quốc đến khi khai mạc Kỳ họp thứ nhất của Quốc hội hoặc Kỳ họp thứ nhất của HĐND các cấp. Qua đó, kịp thời kiện toàn nhân sự của Nhà nước, của địa phương, sớm triển khai Nghị quyết của Đại hội Đảng bộ các cấp.

Trong thiết kế khung thời gian các bước, cơ quan soạn thảo đã cân nhắc, tính toán thận trọng việc rút ngắn thời gian kể từ khi nộp hồ sơ ứng cử đến ngày bầu cử và khoảng thời gian từ ngày bầu cử đến ngày khai mạc Kỳ họp thứ nhất của khóa mới, các khung thời gian khác vẫn giữ nguyên.

Theo bà Hải, mặc dù thời gian từ khi nộp hồ sơ ứng cử đến ngày cuối cùng tổ chức Hội nghị hiệp thương lần thứ hai giảm xuống còn 2 ngày, song đây là hạn cuối nộp hồ sơ nên người ứng cử có thể nộp sớm hơn thời hạn này; khi dự kiến cơ cấu, thành phần, số lượng, người ứng cử đã có thể chủ động về hồ sơ.

Còn quy định trong Luật là thời hạn cuối phải nộp hồ sơ và thời hạn này phải bố trí sau khi kết thúc Đại hội Đảng toàn quốc để đảm bảo cập nhật được kết quả nhân sự của Đại hội phục vụ việc giới thiệu nhân sự tham gia ứng cử đại biểu Quốc hội và đại biểu HĐND khóa mới.

Đáng chú ý, Điều 9 dự thảo luật dự kiến cơ cấu, thành phần và phân bổ số lượng người được giới thiệu ứng cử đại biểu HĐND. Theo đó, căn cứ vào số lượng đại biểu HĐND được bầu ở mỗi đơn vị hành chính theo quy định của Luật tổ chức chính quyền địa phương, sau khi thống nhất ý kiến với Ban thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam và UBND cùng cấp, chậm nhất là 105 ngày trước ngày bầu cử.

Bà Nguyễn Thanh Hải cho hay có ý kiến đề nghị tăng tỉ lệ người ứng cử đại biểu Quốc hội, đại biểu HĐND là phụ nữ và quy định chế tài xử lý trách nhiệm đối với người đứng đầu cấp ủy địa phương nếu không đạt tỉ lệ này…

Ủy ban Công tác đại biểu thấy rằng Luật hiện hành quy định là “ít nhất 35%” nên các địa phương có thể giới thiệu ở mức cao hơn. Việc trúng cử trong thực tế còn phụ thuộc vào chất lượng người ứng cử và sự tín nhiệm của cử tri. Do đó, việc xử lý trách nhiệm người đứng đầu khi tỉ lệ này không đạt là chưa thật sự phù hợp.

“Ủy ban Công tác đại biểu xin được ghi nhận ý kiến này để tham mưu cơ quan có thẩm quyền tiếp tục có các biện pháp để tăng cường năng lực, chất lượng nhân sự nữ được giới thiệu trong kỳ bầu cử tới” – bà Thanh Hải nói.

Các đại biểu biểu quyết thông qua dự Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu HĐND. Ảnh: PHẠM THẮNG

Bình quân mỗi tỉnh, TP có 2.500 khu vực bỏ phiếu

Liên quan đến khu vực bầu cử, theo báo cáo giải trình, chỉnh lý, một số ý kiến nhất trí quy định giao thẩm quyền quyết định thành lập khu vực bỏ phiếu cho UBND cấp xã, khi cần thiết thì UBND cấp tỉnh có thể điều chỉnh.

Tiếp thu các ý kiến của đại biểu, dự thảo Luật bổ sung quy định như sau: “Việc xác định khu vực bỏ phiếu do UBND cấp xã quyết định và báo cáo UBND cấp tỉnh. Trường hợp cần thiết, UBND cấp tỉnh điều chỉnh việc xác định khu vực bỏ phiếu. Việc xác định khu vực bỏ phiếu được thực hiện trước khi thành lập Tổ bầu cử”.

Tuy nhiên, cũng có ý kiến đề nghị quy định UBND cấp xã quyết định và UBND cấp tỉnh phê chuẩn về khu vực bỏ phiếu. Về vấn đề này, Ủy ban Công tác đại biểu cho hay việc quy định UBND cấp xã quyết định việc xác định khu vực bỏ phiếu mà không cần UBND cấp trên phê chuẩn là cần thiết. Qua đó, tăng tính chủ động, linh hoạt và đề cao trách nhiệm của địa phương, đảm bảo yêu cầu phân cấp, phân quyền.

Đặc biệt, theo Chủ nhiệm Ủy ban Công tác đại biểu, sau khi sáp nhập, tổ chức lại, năng lực chính quyền cấp xã sẽ được nâng lên, số lượng đơn vị cấp xã nhiều. Do đó, nếu phải tập trung về tỉnh để phê duyệt nội dung này thì sẽ mất rất nhiều thời gian mà không thực sự đề cao trách nhiệm của cấp ra quyết định.

Theo thống kê, kỳ bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XV và đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2021-2026, cả nước có gần 85.000 khu vực bỏ phiếu; sau sáp nhập có 34 tỉnh, thành phố thì bình quân mỗi tỉnh, TP có 2.500 khu vực bỏ phiếu.

NHÓM PHÓNG VIÊN