UAE - Hành trình kiến tạo những đô thị hiện đại

TS. Trịnh Lê Anh cho rằng, UAE đã cho thấy một tấm gương về khả năng và quyết tâm vượt qua thử thách tự nhiên. (Ảnh: NVCC)

Giải pháp công nghệ và thách thức phát triển bền vững

Các Tiểu Vương quốc Arab Thống Nhất (UAE) tọa lạc trong vùng sa mạc của bán đảo Ả Rập, đối mặt với điều kiện khí hậu khắc nghiệt, đặc biệt là vào mùa Hè khi nhiệt độ có thể lên tới hơn 50°C.

Theo các báo cáo khí tượng, UAE có trung bình 300 ngày nắng mỗi năm và độ ẩm trung bình thường thấp, chỉ khoảng 20-30%. Điều kiện này không chỉ ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống thường ngày mà còn đặt ra thách thức lớn về cơ sở hạ tầng, nhất là trong việc duy trì và cung cấp nước – nguồn tài nguyên vô cùng khan hiếm.

Từ khi phát hiện dầu mỏ vào thập niên 1960, UAE đã tận dụng nguồn tài nguyên này để xây dựng các đô thị hiện đại, nổi bật là Dubai và Abu Dhabi. Dubai, từ một làng chài nhỏ đã trở thành trung tâm thương mại và du lịch toàn cầu.

Số liệu của Chính phủ UAE cho thấy GDP bình quân đầu người đạt khoảng 70.000 USD (dữ liệu từ năm 2021), một trong những con số cao nhất thế giới, cho thấy sự giàu có và phát triển vượt bậc của quốc gia này. Những tòa nhà cao tầng như Burj Khalifa (828 m) không chỉ là biểu tượng kiến trúc mà còn thể hiện khả năng công nghệ, quản lý và chiến lược phát triển đô thị của UAE.

Đối mặt với nhiệt độ khắc nghiệt, UAE đã đầu tư mạnh vào các công nghệ điều hòa không khí và làm mát đô thị. Tuy nhiên, theo thống kê, 90% các tòa nhà ở UAE đều cần hệ thống điều hòa không khí để bảo đảm điều kiện sinh hoạt, dẫn đến nhu cầu tiêu thụ năng lượng cao. Theo Tổ chức quốc tế về năng lượng (IEA), UAE tiêu thụ lượng năng lượng lớn gấp 5 lần mức trung bình toàn cầu trên đầu người, chủ yếu cho nhu cầu làm mát.

Vậy UAE có đang “vung tiền kiểu con nhà giàu”?

Thực tế là, họ không ngừng đầu tư vào các dự án năng lượng tái tạo. Đáng chú ý, UAE đã đầu tư khoảng 13,6 tỷ USD cho các dự án năng lượng Mặt trời từ năm 2015 đến 2020.

Dự án Công viên năng lượng Mặt trời Mohammed bin Rashid Al Maktoum, với mục tiêu đạt công suất 5.000 MW vào năm 2030, đã trở thành một trong những công trình năng lượng mặt trời lớn nhất thế giới. Theo UAE Vision 2021, quốc gia này đặt mục tiêu giảm 24% lượng phát thải carbon vào năm 2030, trong đó, năng lượng tái tạo dự kiến chiếm khoảng 50% tổng sản lượng năng lượng vào năm 2050.

Bền vững là đích đến của sự phát triển

Trong khi UAE đạt được nhiều thành tựu đáng kể, nhiều chuyên gia cũng đặt câu hỏi hoài nghi về đích đến bền vững của sự phát triển. Việc phụ thuộc lớn vào hệ thống điều hòa không khí có thể không bền vững trong dài hạn. Theo một nghiên cứu của Đại học Khalifa, các hệ thống điều hòa tại UAE tiêu thụ khoảng 70% tổng lượng điện quốc gia, đòi hỏi quốc gia này phải tiếp tục đầu tư mạnh vào các công nghệ làm mát và giải pháp tiết kiệm năng lượng.

Bên cạnh đó, dựa vào nước khử muối từ biển, UAE hiện là một trong những nước sản xuất nước ngọt từ biển lớn nhất thế giới. Tuy nhiên, các nhà máy khử muối tiêu tốn năng lượng rất lớn và thải ra lượng nước muối đậm đặc, gây nguy cơ ô nhiễm môi trường biển.

Nhưng điều đang dần được thừa nhận là UAE chính là ví dụ điển hình của sự kết hợp giữa tham vọng phát triển và khả năng ứng phó với thiên nhiên. Các dự án xanh như năng lượng mặt trời và cải tạo đô thị cho thấy UAE đã có những bước đi đúng hướng.

UAE còn nhiều thách thức về năng lượng và môi trường để bảo sự phát triển bền vững. Việc phụ thuộc vào điều hòa và hệ thống khử mặn biển đòi hỏi quốc gia này phải tiếp tục đổi mới, áp dụng các công nghệ xanh và quản lý tài nguyên hiệu quả hơn. Chính vì những con số đầu tư khủng được công bố mà nhiều bình luận cho rằng liệu UAE có đang “vung tiền”?

Có thể, nhưng điều này đi kèm với tầm nhìn dài hạn và ý chí thay đổi môi trường sống khắc nghiệt của đất nước, đã khiến cho các quyết định đầu tư mạnh tay của UAE đạt được tính hợp lý của nó. Thời gian sẽ trả lời liệu chiến lược của họ có thực sự đạt được tính bền vững hay không, nhưng UAE đã cho thấy một tấm gương về khả năng và quyết tâm vượt qua thử thách tự nhiên.

TS. Trịnh Lê Anh