Tỷ giá neo cao kỷ lục - Doanh nghiệp lại 'kẻ cười, người khóc'

Chỉ số US Dollar Index neo quanh vùng cao nhất từ đầu năm đến nay

Chỉ số US Dollar Index đang neo quanh mức cao nhất kể từ đầu năm 2023 đến nay, gây láp lực lên tỷ giá USD/VND. (Nguồn: TradingView)

Tính từ đầu năm 2023 đến nay, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) đã có 04 lần tăng và 02 lần giữ nguyên lãi suất; trong đó, mỗi lần tăng là 25 điểm cơ bản. Nếu tính từ đầu chu kỳ siết chặt chính sách tiền tệ lần này của Fed kể từ tháng 3/2022, cơ quan này đã tăng lãi suất 11 lần để kiềm chế lạm phát, khiến lãi suất cơ bản tại Mỹ chạm mức cao nhất trong vòng 22 năm trở lại đây.

Dữ liệu mới đây cho thấy chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tại Mỹ trong tháng 8/2023 đã tăng 0,6%, cao hơn 3,7% so với cùng kỳ năm 2022. Đây là mức cao vượt dự báo, và cách xa so với mục tiêu 2% trong cả năm 2023 của Fed. Điều này tạo áp lực khiến Fed có thể phải duy trì mức lãi suất cao đến hết quý 1/2024. Sau phiên họp chính sách tháng 9/2023, giới chức Fed cũng phát đi tín hiệu có thể sẽ có thêm 01 lần tăng lãi suất nữa trong năm nay; đồng thời, sau khi lãi suất đạt đỉnh, có thể sẽ thực hiện ít đợt cắt giảm lãi suất hơn so với dự kiến trước đó.

Yếu tố trên đã tạo áp lực khiến Chỉ số US Dollar Index (DXY) - chỉ số đo lường biến động của đồng USD so với 6 đồng tiền chủ chốt khác trên thế giới, neo quanh vùng cao nhất từ đầu năm 2023 đến nay, trên ngưỡng 105 điểm.

Chênh lệch giữa chính sách giảm lãi suất của Việt Nam, và duy trì lãi suất cao của Fed đã tạo ra một khoảng cách nhất định, khiến tỷ giá USD/VND gia tăng. Do đó, theo đánh giá mới đây của hãng chứng khoán Mirae Asset Securrities Vietnam (MASVN), việc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (SBV) tiếp tục giảm lãi suất sẽ đối mặt với nhiều thách thức trong thời gian tới.

Diễn biến tỷ giá USD/VND kể từ ngày 21/2 - 21/9/2023. (Nguồn: SBV, FiinPro, MASVN)

Tỷ giá trung tâm giữa Việt Nam Đồng (VND) và USD được SBV công bố trong ngày 26/09/2023 ở mức 24.076 đồng/USD - quanh mức đỉnh cao nhất lịch sử. Áp dụng biên độ 5%, các ngân hàng thương mại hiện được phép giao dịch với tỷ giá trần là 25.229 đồng/USD và tỷ giá sàn là 22.400 đồng/USD.

SBV cho biết, đến thời điểm hiện nay, Việt Nam Đồng mất giá so với đầu năm chỉ khoảng 1,8 - 2%, trong khi ngay cả những nước lớn cũng mất giá đến 9 - 10% so với đồng USD.

Tính từ 30/06/2023 đến 26/09/2023, tỷ giá trung tâm của SBV đối với USD/VND tăng 1,15% và cao hơn 0,18% so với mức tăng 0,97% vào cùng thời điểm 30/06/2022 đến 26/09/2022. Theo MASVN, diễn biến tỷ giá hiện nay sẽ khiến hoạt động kinh doanh của một số doanh nghiệp vay USD, xuất nhập khẩu có thể gặp sự thay đổi ngay trong quý 3/2023.

Tỷ giá tăng sẽ tác động như nào đến lợi nhuận của một số doanh nghiệp niêm yết?

Thông thường, đối với các doanh nghiệp có nợ vay bằng USD thì khi tỷ giá USD/VND tăng cao đồng nghĩa với việc đồng USD tăng giá sẽ dẫn đến lỗ chênh lệch tỷ giá hối đoái. Điều này có thể làm sụt giảm lợi nhuận của doanh nghiệp vay USD. Tuy nhiên, tùy vào doanh nghiệp cụ thể nếu phát sinh doanh thu từ USD, hoặc hưởng lợi từ chênh lệch tỷ giá đồng ngoại tệ khác từ đó đối ứng, nhằm cân bằng khoản lỗ chênh lệch tỷ giá.

Dựa trên dữ liệu báo cáo tài chính năm 2022 (tính đến ngày 31/12/2022), một số doanh nghiệp niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam có giá trị vay USD cao là Tập đoàn Vingroup - Công ty Cổ phần (VIC), Công ty Cổ phần Tập đoàn Đầu tư Địa ốc Nova (Tập đoàn Novaland, NVL)…

Theo MASVN, một số doanh nghiệp có thể chịu tác động tiêu cực từ việc tỷ giá tăng, gồm: Tổng Công ty Phát điện 3 - Công ty Cổ phần (PGV), Công ty Cổ phần Nhiệt điện Quảng Ninh (QTP), Công ty Cổ phần Tập đoàn Hoa Sen (HSG), Công ty Cổ phần Tập đoàn PC1 (PC1)…

Tính tới ngày 26/09/2023 tỷ giá bán USD tại ngân hàng Vietcombank đạt 24.540 đồng, tăng 3,3% so với 30/06/2023.

Dựa trên báo cáo tài chính năm 2022 của một số doanh nghiệp đang niêm yết, MASVN đã tính toán tác động của việc tỷ giá USD/VND tăng thêm 3% sẽ tác động như nào đến lợi nhuận trước thuế năm 2022 của một số doanh nghiệp như sau:

(Nguồn: MASVN)

Trong khi đó, những doanh nghiệp xuất khẩu vốn có nguồn thu chính từ ngoại tệ sẽ hưởng lợi từ chênh lệch tỷ giá khi USD/VND tăng. Các ngành xuất khẩu chủ lực của Việt Nam hiện là dệt may, thủy sản, giày dép, điện tử, nông sản, cao su và gỗ.

Tuy nhiên, các doanh nghiệp dệt may như Công ty Cổ phần Đầu tư và Thương mại TNG (TNG), Công ty Cổ phần Dệt May Thành Công (TCM)… sẽ nhận tác động 2 chiều, bởi phần lớn nguyên phụ liệu phải nhập khẩu từ nước ngoài. Vì vậy, biến động tỷ giá có thể sẽ ít làm thay đổi kết quả kinh doanh.

Theo MASVN, các doanh nghiệp ngành công nghệ như Công ty Cổ phần FPT (FPT), Công ty Cổ phần Tập đoàn Công nghệ CMC (CMG)… có thể hưởng lợi từ hoạt động gia công và xuất khẩu phần mềm. Tuy nhiên, Công ty Cổ phần FPT có khoảng 381 triệu USD nợ vay (tính đến cuối năm 2022), điều này sẽ làm giảm phần lãi chênh lệch tỷ giá từ hoạt động xuất khẩu.

(Nguồn: MASVN)

Xem thêm: "Thực phẩm Sao Ta (FMC): Tận dụng lợi thế tồn kho lớn và nhu cầu tôm tinh chế tăng cao" trên Tạp chí Công Thương tại đây.

Các doanh nghiệp thủy sản như Công ty Cổ phần Vĩnh Hoàn (VHC), Công ty Cổ phần Nam Việt (ANV), Công ty Cổ phần Tập đoàn Thủy sản Minh Phú (MPC), Công ty Cổ phần Thực phẩm Sao Ta (FMC)… sẽ hưởng lợi đáng kể khi phần lớn doanh thu đến từ hoạt động xuất khẩu, đồng thời nợ vay bằng USD không lớn.

Bên cạnh đó, các doanh nghiệp cao su và xuất khẩu gạo như Công ty Cổ phần Cao su Đồng Phú (DPR), Công ty Cổ phần Cao su Phước Hòa (PHR), Công ty Cổ phần Tập đoàn Lộc Trời (LTG)… thường nợ vay bằng USD không đáng kể và là những doanh nghiệp cao su xuất khẩu ròng, do đó sẽ hưởng lợi khi tỷ giá USD/VND tăng.

(Nguồn: MASVN)

Đối với các doanh nghiệp nhập khẩu nguyên vật liệu bằng USD thì đồng USD tăng giá sẽ đẩy chi phí đầu vào lên cao hơn; đồng thời, giá cả của các mặt hàng nhập khẩu của Việt Nam tăng làm giảm nhu cầu của người tiêu dùng từ đó ảnh hưởng đến lợi nhuận của doanh nghiệp nhập khẩu.

Duy Quang