Tuần Giáo mở rộng diện tích cà phê

Năm 2024, huyện Tuần Giáo trồng mới 1.032,7ha cà phê, nâng tổng diện tích cà phê lên 1.578,71ha. Trong đó, diện tích cà phê cho thu hoạch đạt 491,9ha, sản lượng ước đạt 700 tấn; doanh thu từ cà phê của Tuần Giáo năm 2024 ước đạt 10,5 – 13,5 tỷ đồng. Năm 2025, huyện Tuần Giáo đặt mục tiêu trồng mới 2.000ha cà phê tập trung tại các xã: Tỏa Tình, Tênh Phông, Quài Tở, Chiềng Sinh, Quài Cang, Pú Nhung, Quài Nưa, Mùn Chung, Mường Mùn.

Huyện Tuần Giáo xác định cây cà phê là một trong những cây trồng chủ lực thực hiện tái cơ cấu nông nghiệp.

Để hiện thực hóa mục tiêu phát triển cây cà phê, bước đầu tiên và quan trọng nhất là tạo sự đồng thuận trong nhân dân về chuyển đổi cơ cấu cây trồng trên nương. Huyện đã thành lập các tổ truyền thông với hàng trăm thành viên là cán bộ nòng cốt từ các phòng, ban, đoàn thể huyện và xã. Các tổ đã trực tiếp tuyên truyền tại 162 bản thuộc 18 xã, thu hút hơn 17.700 lượt người tham gia. Nhờ đó, nhận thức và niềm tin của người dân về hiệu quả kinh tế từ cây cà phê ngày càng nâng lên. Đến nay, toàn huyện đã có 3.900 hộ dân đăng ký trồng cà phê với tổng diện tích khoảng 3.000ha, vượt 1.000ha so với kế hoạch ban đầu.

Có được sự đồng thuận từ người dân, huyện Tuần Giáo lại phải giải bài toán không kém phần nan giải – đó là thiếu nguồn vốn đầu tư. Bởi, toàn bộ kinh phí từ các chương trình mục tiêu quốc gia đã được phân bổ cho phát triển cây mắc ca.

Sau nhiều cuộc họp bàn, Tuần Giáo quyết định sử dụng 500 triệu đồng do Tập đoàn TH tài trợ để mua hạt giống cà phê, giao cho người dân tự ươm làm giống tại chỗ. Đồng thời, huyện kêu gọi doanh nghiệp và các cá nhân trên địa bàn hỗ trợ kinh phí, phương tiện phục vụ công tác làm giống. Cách làm này mang lại lợi ích kép: Vừa tiết kiệm chi phí vừa tạo cơ hội cho người dân có thêm nghề mới.

Người dân các xã trên địa bàn huyện Tuần Giáo đã tự chủ động nguồn cây giống để mở rộng diện tích cây cà phê.

Theo đó, từ cuối năm 2024, UBND huyện Tuần Giáo chỉ đạo các cơ quan chuyên môn tổ chức tập huấn kỹ thuật cho người dân, từ khâu ngâm ủ hạt, trộn đất, sàng cát đến cách đóng tum, làm bầu ươm. Khi các tổ hợp tác và nhóm hộ đã thuần thục quy trình, đến tháng 12/2024, Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện đã cấp phát hơn 3,3 tấn hạt giống cho 157 tổ hợp tác cùng hàng nghìn hộ dân tiến hành ươm giống.

Hiện nay, tại vườn ươm bản Pha Nàng (xã Quài Nưa), người dân đã ươm thành công hơn 150.000 cây giống cà phê, đủ cung ứng cho 51 hộ trồng mới và trồng dặm theo định mức kỹ thuật 3.000 cây/ha.

Ông Lường Văn Thọng, Trưởng bản Pha Nàng chia sẻ: “Trước đây, người dân quen với việc được cấp sẵn cây giống để trồng. Năm nay huyện chỉ hỗ trợ hạt giống, bà con phải tự ươm cây. Ban đầu ai cũng bỡ ngỡ, nhưng nhờ được tập huấn và học hỏi thêm từ các hợp tác xã, nhất là vườn ươm tại xã Tỏa Tình, chúng tôi dần làm chủ kỹ thuật từ ngâm ủ, chọn giống đến phát hiện sâu bệnh. Đến nay, vườn ươm đã chuẩn bị cây giống sẵn sàng cho vụ trồng vào tháng 7 tới”.

Vườn ươm cây cà phê tại bản Pha Nàng, xã Quài Nưa.

Xã Tỏa Tình được coi là thủ phủ cà phê của huyện Tuần Giáo. Đến nay, cây cà phê đã phủ xanh cả 7/7 bản của xã với tổng diện tích 813,58ha, trong đó 481,65ha đang cho thu hoạch ổn định.

Sau nhiều năm gắn bó với cây cà phê, người dân xã Tỏa Tình đã thành thạo toàn bộ quy trình sản xuất, từ ươm giống, chăm sóc, phòng trừ sâu bệnh đến thu hoạch. Thời điểm này, các vườn ươm của hộ dân và nhóm hộ đang nhộn nhịp chuẩn bị giống cho vụ trồng mới. Hạt giống được chọn lọc kỹ, ươm trong điều kiện tốt nhất. Khi cây con đủ hai cặp lá được chuyển vào bầu đất và chăm sóc cẩn thận cho đến khi xuống giống vào mùa mưa.

Năm nay, gia đình anh Vừ A Tú, bản Chế Á (xã Tỏa Tình) đã ươm thành công khoảng 17.000 cây cà phê. Số lượng cây không chỉ đủ trồng mới 3 – 4ha cà phê của gia đình, mà còn cung ứng cho các hộ khác trong vùng. Anh Tú chia sẻ: “Từ tháng 3, bà con bắt đầu ươm giống, đến tháng 7 – cao điểm mùa mưa, bà con tiến hành trồng và phấn đấu hoàn thành trong vòng 1 tháng”.

Anh Vừ A Tú, bản Chế Á (xã Tỏa Tình) kiểm tra vườn ươm cà phê.

Theo kế hoạch, năm 2025 xã Tỏa Tình sẽ trồng mới 85ha cà phê. Thời điểm này, người dân nơi đây đang tất bật chuẩn bị đất, giống, sẵn sàng cho mùa xuống giống mới – tiếp tục hành trình phủ xanh những triền đồi bằng màu xanh của hy vọng và no ấm.

Bà Nguyễn Thị Nga, Giám đốc Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện Tuần Giáo cho biết: “Năm nay, toàn huyện dự kiến trồng mới 3.000ha cà phê, vượt 1.000ha so với kế hoạch ban đầu. Toàn bộ diện tích đều do người dân tự trồng. Trong đó khoảng 2.300ha được huyện hỗ trợ hạt giống từ nguồn xã hội hóa để bà con tự ươm, còn lại 700ha người dân chủ động giống và kỹ thuật. Đến nay, các hợp tác xã, tổ hợp tác và hộ dân đã ươm giống thành công, cây con đang được chăm sóc kỹ lưỡng, sẵn sàng xuống giống trong tháng 7 tới”.

Những đồi cà phê trĩu quả mang lại thu nhập lớn cho người dân xã Tỏa Tình.

Việc ươm thành công cây giống đảm bảo trồng mới 3.000ha cà phê không chỉ giúp huyện Tuần Giáo hoàn thành vượt kế hoạch năm 2025 mà còn tiết kiệm cho địa phương và người dân hàng tỷ đồng. Quan trọng hơn, cách làm này góp phần thay đổi tư duy sản xuất của người dân – từ chỗ trông chờ vào hỗ trợ, nay đã chủ động ươm giống, chuẩn bị cây trồng. Đó không chỉ là bước chuyển trong kỹ thuật, mà còn là chuyển biến trong nhận thức, mở ra cơ hội để Tuần Giáo vươn mình trở thành vùng trọng điểm cây công nghiệp, người dân có thể làm giàu ngay trên mảnh đất quê hương.

Bài, ảnh: Phạm Trung