Từ thành phố đáng sống đến đô thị thông minh

Sự phát triển của thành phố Đà Nẵng tạo nên kỳ tích bên sông Hàn.

Học và làm theo Bác, khơi dậy niềm tự hào và khát vọng phát triển, với quan điểm người dân là động lực, là trung tâm, Đà Nẵng từng bước vươn lên mạnh mẽ trong công cuộc kiến thiết đất nước, khẳng định vị thế thành phố biển năng động, đổi mới sáng tạo và đáng sống.

Thành phố "5 không, 3 có, 4 an"

Những ngày tháng 5, không khí rộn ràng vẫn hiện diện khắp phố phường Đà Nẵng trong chuỗi hoạt động kỷ niệm 95 năm Ngày thành lập Đảng bộ thành phố Đà Nẵng (28/3/1930-28/3-2025); 50 năm Ngày giải phóng thành phố (29/3/1975-29/3/2025) và 135 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh. Một thành phố bình yên hội tụ những giá trị văn hóa, lịch sử đặc sắc được đắp bồi qua hàng thế kỷ.

50 năm sau Ngày giải phóng, Đà Nẵng từng ngày vươn lên trở thành đô thị hiện đại bên sông Hàn. Người dân Đà Nẵng tự hào khi địa phương mình được gọi tên “đô thị đáng sống”-thành phố “5 không, 3 có, 4 an” (5 không: hộ đói, người mù chữ, người lang thang xin ăn, người nghiện ma túy trong cộng đồng, ở, việc làm, lối sống văn minh đô thị; 4 an: an ninh trật tự, an toàn giao thông, an toàn vệ sinh thực phẩm và an sinh xã hội).

Những cam kết mạnh mẽ của cấp ủy, chính quyền thành phố về “5 không, 3 có, 4 an” đã được minh chứng bằng thực tế về tạo dựng môi trường an toàn, nơi cuộc sống của người dân đều được bảo vệ, ổn định và phát triển bền vững. Hiệu quả của chương trình được thể hiện bằng những con số “biết nói” qua từng năm về giảm mạnh tỷ lệ hộ nghèo, số lượng học sinh bỏ học; an ninh trật tự được cải thiện rõ rệt, và hơn thế là môi trường sống văn minh, thân thiện, thu hút du khách và nhà đầu tư lựa chọn đến Đà Nẵng.

Bà Lê Thị Ngọc Nữ, Khu dân cư Nại Hưng 2A, phường Nại Hiên Đông, quận Sơn Trà cho biết, những năm qua, các chính sách an sinh thành phố triển khai, nhất là về nhà ở xã hội đã thay đổi rõ nét cuộc sống của người dân. Người có thu nhập thấp được thụ hưởng nhiều chính sách ưu đãi để có chỗ ở ổn định và phát triển kinh tế. Tệ nạn xã hội, người lang thang cơ nhỡ và xin ăn gần như không còn.

Bà Nữ mong muốn, trong bối cảnh thực hiện chủ trương sáp nhập Đà Nẵng và Quảng Nam, quy mô dân số sẽ tăng lên, nhu cầu nhà ở, việc làm và các dịch vụ xã hội đều tăng, thành phố cần có giải pháp để tránh quá tải hạ tầng giao thông, y tế, giáo dục, bảo đảm “5 không, 3 có, 4 an” tiếp tục được lan tỏa.

Chia sẻ một số mô hình hướng đến người dân, Bí thư Đảng ủy phường Phước Mỹ, quận Sơn Trà Nguyễn Huy Bình cho biết, quán triệt quan điểm lấy người dân làm trung tâm trong quá trình phát triển, ở địa bàn ven biển đặc thù như Phước Mỹ, Ban Thường vụ Đảng ủy chỉ đạo phân công, cử cán bộ, công chức phối hợp chi bộ, ban công tác mặt trận và tổ dân phố bám nắm địa bàn, động viên người dân tham gia các phong trào xây dựng đô thị văn minh; đấu tranh, phòng chống, tố giác tội phạm.

Qua gần 10 năm, nhiều mô hình thực hiện “5 không, 3 có, 4 an” lan tỏa sâu rộng tinh thần nhân ái hỗ trợ hộ nghèo, học sinh, sinh viên có hoàn cảnh khó khăn, như: “Tiếp bước em đến trường”, “Mẹ đỡ đầu”, đào tạo, giới thiệu việc làm cho khoảng 900 lao động mỗi năm… Cách làm hay gắn với thực tiễn đời sống của phường Phước Mỹ đã được Ban Thường vụ Thành ủy Đà Nẵng lựa chọn, nhân rộng.

Hiệu quả từ phong trào chung tay xây dựng văn minh đô thị ở phường Hòa Hải, quận Ngũ Hành Sơn, thành phố Đà Nẵng.

Theo Ủy ban nhân dân thành phố, tạo bứt phá trên nền tảng văn hóa kinh tế-xã hội, song hành các chính sách mang đậm tính nhân văn, vượt trội, riêng có, như hỗ trợ người cao tuổi từ 75 đến dưới 80 tuổi không có lương hưu hoặc các trợ cấp hằng tháng khác, với mức 400.000 đồng/ tháng, được hưởng bảo hiểm y tế, mai táng phí; hỗ trợ 100% mức đóng bảo hiểm y tế theo hộ gia đình đối với người từ 60 đến dưới 75 tuổi thuộc hộ có mức sống trung bình theo chuẩn của thành phố.

Từ năm 2022, Đà Nẵng đã thực hiện miễn hoàn toàn học phí từ cấp mầm non đến các cấp học phổ thông và học sinh tại các cơ sở giáo dục nghề nghiệp. Đến cuối năm 2023, thành phố đã hoàn thành gần 14.000 căn hộ chung cư cho người có thu nhập thấp và 2 dự án ký túc xá sinh viên tập trung với 1.146 phòng; chuyển đổi công năng 2 dự án ký túc xá sang nhà ở xã hội cho công nhân với 728 căn hộ…

Không gian kết nối, đổi mới sáng tạo

Vận dụng cơ chế, chính sách đặc thù của Trung ương, khơi dậy năng lực chủ động sáng tạo, Đà Nẵng đã thiết lập hệ thống hạ tầng giao thông, đô thị, du lịch, công nghiệp hiện đại. Nhiều công trình trọng điểm như cầu Rồng, cầu Trần Thị Lý, hầm đường bộ Hải Vân, cảng Tiên Sa, sân bay quốc tế Đà Nẵng... không chỉ có ý nghĩa biểu tượng mà còn định vị Đà Nẵng là điểm đến độc đáo và hấp dẫn đối với du khách và các nhà đầu tư.

Chính sách đổi mới sáng tạo của thành phố đã xác lập không gian năng động và đầy tiềm năng. Nghị quyết số 136/2024/ QH15 ngày 26/6/2024 của Quốc hội về tổ chức chính quyền đô thị và thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển thành phố Đà Nẵng, tiếp tục mở ra đột phá trong cải cách thể chế, thu hút đầu tư, đổi mới sáng tạo và nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân.

Theo Phó Chủ tịch Thường trực Ủy ban nhân dân thành phố Đà Nẵng Hồ Kỳ Minh, với 2 nhóm cơ chế, chính sách đặc thù và 30 cơ chế, chính sách cụ thể mang tính đột phá, Nghị quyết số 136/2024/QH15 tạo “đường băng” để Đà Nẵng cất cánh. Với thẩm quyền tự chủ hơn về tài chính sẽ tạo đòn bẩy tích cực phát triển kinh tế Đà Nẵng, tác động lan tỏa đến khu vực miền trung-Tây Nguyên.

Những cơ chế, chính sách đặc thù là cú “huých” giải quyết các điểm nghẽn trong công tác chỉ đạo, điều hành, khơi thông nguồn lực phát triển, giúp Đà Nẵng hướng tới mục tiêu trở thành một trung tâm logistics, tài chính và thương mại quốc tế; từng bước hiện thực hóa mục tiêu xây dựng đô thị thông minh, hiện đại trong bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng.

Thanh niên tình nguyện hướng dẫn người dân sử dụng nền tảng công dân số Đà Nẵng.

Thông qua triển khai đồng bộ nhiều giải pháp công nghệ tiên tiến, Đà Nẵng từng bước khẳng định vị thế một trong những thành phố thông minh hàng đầu cả nước. Ứng dụng “Đà Nẵng smart city” tích hợp nhiều dịch vụ trên nền tảng số, giúp người dân phản ánh hiện trường, tra cứu thông tin qua đó gia tăng sự tham gia của cộng đồng vào công tác quản lý đô thị.

Việc vận hành Trung tâm điều hành thông minh (IOC) cùng với khả năng đáp ứng 100% dịch vụ công trực tuyến mức độ 3 và 4 cho người dân, doanh nghiệp góp phần đưa thành phố lên vị trí top đầu trong các bảng xếp hạng về chỉ số cải cách hành chính, chỉ số sẵn sàng cho phát triển và ứng dụng công nghệ thông tin, triển khai chính quyền điện tử, chỉ số về năng lực cạnh tranh cấp tỉnh.

Cùng với Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW, Thành ủy Đà Nẵng cam kết đến năm 2030 tiềm lực, trình độ khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo của thành phố đạt mức tiên tiến trong nhóm 5 địa của khu vực Đông Nam Á; hoàn thành xây dựng đô thị thông minh kết nối, đồng bộ với mạng lưới đô thị thông minh trong nước và khu vực Đông Nam Á.

Thực hiện chủ trương sáp nhập địa giới hành chính cấp tỉnh Đà Nẵng-Quảng Nam sẽ mở ra không gian rộng lớn hơn cho phát triển. Mới đây, trong chuyến thăm và làm việc với Ban Thường vụ của hai địa phương, Tổng Bí thư Tô Lâm đã nhấn mạnh yếu tố bản sắc con người xứ Quảng “trung dũng, kiên cường, sáng tạo, nhân văn” gắn với “5 cao” (tri thức cao, văn hóa cao, thu nhập cao, quản trị cao và mức sống cao) để xây dựng Đà Nẵng-Quảng Nam mới trở thành một cực tăng trưởng của Việt Nam, có năng lực cạnh tranh cao của khu vực châu Á-Thái Bình Dương.

Theo Tổng Bí thư, cần định vị thành phố Đà Nẵng mới trở thành “trung tâm đổi mới sáng tạo, công nghệ cao và khởi nghiệp quốc gia”; sau hợp nhất không chỉ là thành phố đáng sống mà trở thành thành phố tiên phong, sáng tạo, dẫn dắt; tiếp tục kế thừa những định hướng, những cơ chế, chính sách đặc thù để phát triển xứng tầm quốc gia và quốc tế.

Các yếu tố có tính nền tảng đã sẵn sàng. Tuy nhiên, để hiện thực hóa khát vọng vươn xa, đòi hỏi năng lực quản lý và thực thi chính sách ngang tầm. Chất lượng đội ngũ cán bộ với tư duy đổi mới và khả năng quản trị hiện đại cùng yêu cầu về phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao luôn là những nhân tố tiên quyết, có tác động “đòn bẩy” để Đà Nẵng cất cánh.

Bài, ảnh: TIỂU PHƯƠNG và ĐÌNH TĂNG