Từ nỗi ám ảnh mang tên 'đồ án' đến tình yêu với nghề kiến trúc: Hành trình trưởng thành của người làm nghề sáng tạo

Thế nhưng, có một sự thật khác mà ít ai nói ra: chính từ những nỗi ám ảnh ấy mà tình yêu kiến trúc mới bắt đầu chớm nở. Và với nhiều sinh viên của Khoa Kiến trúc – Trường Đại học Kiến trúc Hà Nội, hành trình ấy không đơn độc, mà được chắp cánh bằng sự đồng hành, dẫn dắt của các thầy cô, anh chị, trong một môi trường học thuật đầy cảm hứng sáng tạo.

Đồ án kiến trúc không chỉ là bản vẽ, nó phản ánh con người của KTS

Khác với nhiều ngành học khác, sinh viên kiến trúc không có “bài kiểm tra 15 phút”, không nhiều “lý thuyết suông” để “học gạo”, mà học thông qua thực hành sáng tạo liên tục – đặc biệt là qua các đồ án môn học, đồ án thiết kế, đồ án tốt nghiệp..

Mỗi đồ án không đơn thuần là một bài tập, mà là một sản phẩm phản ánh góc nhìn, cá tính và tư duy không gian của người học

Chính điều này khiến nhiều sinh viên năm nhất cảm thấy áp lực. Bởi không còn ai cầm tay chỉ vẽ từng đường nét – sinh viên phải tự vắt óc tìm ý tưởng, tự nghiên cứu, tự thiết kế và tự bảo vệ sản phẩm của mình. Có bạn mất hàng tuần chỉ để tìm cảm hứng. Có người thức xuyên đêm chỉ để chỉnh lại phối cảnh. Có những bản vẽ bị “gạch đỏ” từ hội đồng phản biện, để rồi chính sinh viên ấy... làm lại và tiến bộ vượt bậc.

Từ nỗi ám ảnh ban đầu đến niềm đam mê thật sự

Nhiều sinh viên chia sẻ, đồ án đầu tiên luôn là trải nghiệm nhiều nước mắt nhất, nhưng cũng là cột mốc quan trọng nhất. Vì chính trong lần “đụng độ” ấy, họ nhận ra: kiến trúc không chỉ là vẽ đẹp – mà là giải quyết vấn đề không gian một cách có ý nghĩa và nhân văn.

Tại Khoa Kiến trúc – Trường Đại học Kiến trúc Hà Nội, chương trình đào tạo được thiết kế theo hướng mở, tạo điều kiện để sinh viên khám phá đa dạng các đề tài – từ nhà ở, công trình công cộng, bảo tồn di sản đến kiến trúc xanh, kiến trúc cộng đồng, tái thiết đô thị... Với sự hướng dẫn sát sao của giảng viên – nhiều người là kiến trúc sư nổi tiếng, có nhiều kinh nghiệm thực tế – sinh viên không chỉ được truyền đạt kỹ năng nghề mà còn được khơi dậy cảm hứng sáng tạo, tư duy phản biện và bản lĩnh nghề nghiệp.

Kiến trúc không chỉ là vẽ đẹp – mà là giải quyết vấn đề không gian một cách có ý nghĩa và nhân văn bằng trải nghiệm thực tế

Một đồ án tốt là một câu chuyện biết kể bằng hình ảnh

Ở môi trường kiến trúc, đồ án không chỉ là những bản vẽ mà là những câu chuyện được kể bằng không gian. Sinh viên được hướng dẫn cách phát triển ý tưởng, cụ thể hóa thành các hình khối, không gian, chi tiết…, cách thể hiện tinh thần công trình qua bản vẽ tay hoặc đồ họa số, cách làm mô hình để truyền tải các cảm nhận trực quan – và quan trọng nhất, cách trình bày – thuyết phục – bảo vệ sản phẩm của chính mình.

Đó là lý do tại sao các đồ án xuất sắc của sinh viên Kiến trúc luôn thu hút sự chú ý trong các triển lãm chuyên ngành, các cuộc thi quốc gia, hay quốc tế. Không ít sinh viên từ chính đồ án của mình đã bước ra sân chơi lớn: giải Loa Thành, giải thưởng Kiến trúc xanh, giải AYDA, ArcAsia… tham dự workshop quốc tế tại Nhật Bản, Trung Quốc, Hàn Quốc, Châu Âu...

Biến nỗi ám ảnh đồ án thành niềm yêu thích – điều hoàn toàn có thể

Tại Khoa Kiến trúc - Trường Đại học Kiến trúc Hà Nội, nhiều sinh viên năm cuối đã chia sẻ một cách đầy tự hào: “Chúng em từng rất sợ đồ án, nhưng bây giờ nó lại là công việc chúng em mong chờ nhất”. Bởi mỗi đồ án là một lần thử thách chính mình, là cơ hội được sáng tạo không giới hạn, là lúc ý tưởng cá nhân được thăng hoa, kết nối với cộng đồng và môi trường sống.

Đồ án không chỉ là bài tập – mà là bước đi đầu tiên để trở thành kiến trúc sư thực thụ

Ở một góc nhìn nào đó, mỗi sinh viên kiến trúc giống như một người kể chuyện. Và “làm đồ án” chính là lần đầu tiên họ học cách kể chuyện bằng ngôn ngữ không gian, hiện thực hóa một giấc mơ không gian, biến những điều tưởng tượng thành các cấu trúc / hình khối thực tế.

Tại Khoa Kiến trúc – Trường Đại học Kiến trúc Hà Nội, sinh viên không chỉ học để làm đồ án và tốt nghiệp ra trường - mà học để tìm thấy chính mình, nuôi dưỡng tình yêu với nghề, và từng bước trưởng thành trong vai trò của một người kiến tạo không gian sống cho con người, cộng đồng và xã hội.

Vì thế, nếu có ai hỏi: “Đồ án có đáng sợ không?”, hãy mỉm cười và trả lời rằng:

“Có, nhưng càng làm, bạn sẽ càng yêu nó hơn.”

P.V