Từ một 'ngôi sao HTX' đến những mô hình giúp nông dân Gia Lai làm giàu, xây dựng nông thôn mới

Cùng với sự hỗ trợ thiết thực từ hệ thống Liên minh HTX Việt Nam, nhiều HTX tiêu biểu đã vươn lên mạnh mẽ, trở thành hạt nhân quan trọng trong tiến trình xây dựng nông thôn mới ở Gia Lai và khu vực Tây Nguyên.

Từ “cánh đồng lớn” đến thương hiệu OCOP

Một trong những mô hình thành công để lại nhiều dấu ấn là HTX nông nghiệp Phước Hưng (xã Tuy Phước Bắc). Từ khi thành lập năm 1977, HTX luôn nỗ lực đổi mới phương thức sản xuất, song phải đến giai đoạn 2016, khi được chính quyền địa phương giao nhiệm vụ xây dựng mô hình “cánh đồng lớn”, sự chuyển mình mới thực sự rõ nét.

Liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị góp phần làm giàu cho nông dân, HTX ở Gia Lai.

Trên diện tích ban đầu 100 ha với 425 hộ tham gia, HTX đã mạnh dạn phá bờ thửa, mở rộng diện tích canh tác, đồng thời làm cầu nối ký kết hợp đồng với doanh nghiệp lớn như Công ty CP Tập đoàn Thái Bình Seed để sản xuất và tiêu thụ lúa giống. Với phương thức này, nông dân không còn phải lo đầu ra; vật tư, giống, phân bón đều được HTX cung ứng tận nơi và thu hồi sau vụ mùa.

“Trước đây làm riêng lẻ thì chi phí cao, năng suất lại bấp bênh. Từ khi tham gia HTX, chúng tôi được hỗ trợ toàn diện, từ kỹ thuật gieo sạ đến thu hoạch. Lúa chín, HTX đưa máy về gặt, tôi chỉ cần theo dõi sản lượng để thanh toán”, ông Nguyễn Văn Phú, nông dân thôn Tân Hội chia sẻ.

Mỗi năm, HTX Phước Hưng liên kết sản xuất bình quân 250 ha, thu mua gần 1.000 tấn lúa giống, doanh thu trên 9 tỷ đồng. Lợi nhuận tăng thêm khoảng 1,5 tỷ đồng/năm được chia cho thành viên, giúp nâng cao thu nhập và cải thiện đời sống nông dân.

Không dừng lại ở đó, HTX còn mạnh dạn đầu tư 5 tỷ đồng xây dựng nhà máy sấy lúa công nghệ cao, 3 tỷ đồng xây dựng nhà máy chế biến gạo, hình thành thương hiệu “Gạo quê Phước Hưng”. Đến nay, sản phẩm đã được công nhận OCOP 3 sao, bước đầu có chỗ đứng vững chắc trên thị trường.

Điều đáng chú ý là HTX Phước Hưng đã biết tận dụng sự hỗ trợ của hệ thống Liên minh HTX Việt Nam trong việc tiếp cận vốn vay ưu đãi, đào tạo cán bộ quản lý, xúc tiến thương mại, từ đó phát triển mạnh mẽ, đóng góp tích cực vào quá trình xây dựng nông thôn mới tại địa phương.

Giàu lên nhờ sản xuất hữu cơ

Nếu như HTX Phước Hưng đi lên nhờ mô hình “cánh đồng lớn” và sản xuất lúa chất lượng cao, thì xã Ia Phí (huyện Chư Păh trước đây) lại nổi bật với hành trình chuyển mình sang nông nghiệp hữu cơ. Đây được coi là hướng đi bền vững, vừa gia tăng giá trị nông sản, vừa bảo vệ môi trường, đồng thời phù hợp với xu thế tiêu dùng xanh của thế giới.

Cách đây hơn 10 năm, ông Nguyễn Văn Thiện (thôn 1) đã tiên phong canh tác 2 ha cà phê xen sầu riêng theo phương pháp hữu cơ. Thay vì phụ thuộc vào phân hóa học, ông tự ủ phân từ cá, đậu nành, kết hợp chế phẩm vi sinh để cải tạo đất. Kết quả vượt ngoài mong đợi: chi phí đầu tư giảm còn 1/10 so với trước, năng suất ổn định, lợi nhuận năm 2024 đạt gần 2 tỷ đồng, chỉ từ 2 ha canh tác.

Sự thành công của những hộ đi trước là động lực để HTX Nông nghiệp hữu cơ Ia Phí được thành lập, với gần 100 hộ dân tham gia, diện tích 150 ha trồng cà phê, hồ tiêu, sầu riêng.

Điểm tựa từ sản xuất giúp nông thôn mới ở Gia Lai ngày càng giàu đẹp.

Ông Nguyễn Văn Dương, Giám đốc HTX cho biết: “Sản xuất hữu cơ tuy đòi hỏi công chăm sóc nhiều hơn, nhưng tiết kiệm chi phí, cây khỏe, năng suất ổn định. Sản phẩm cà phê hữu cơ luôn bán được giá cao hơn thị trường 1.000 - 2.000 đồng/kg, nông dân yên tâm bám đất”.

HTX Ia Phí hiện đang hoàn thiện hồ sơ chứng nhận hữu cơ, đồng thời liên hệ với các doanh nghiệp để mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm. Đây chính là bước đệm để sản phẩm cà phê Ia Phí tiến xa hơn, tham gia chuỗi giá trị bền vững. Đặc biệt, địa phương đã có 5 sản phẩm OCOP đạt chuẩn 3 sao, khẳng định hướng đi đúng đắn trong nâng cao giá trị nông sản.

Lãnh đạo UBND xã Ia Phí cho biết thời gian tới, xã xác định HTX là nòng cốt trong phát triển nông nghiệp hữu cơ, thúc đẩy nông thôn mới. Chính quyền sẽ phối hợp với Liên minh HTX Việt Nam, Liên minh HTX tỉnh và các ngành chức năng hỗ trợ nông dân chứng nhận sản phẩm, mở rộng thị trường, từng bước hình thành vùng sản xuất hữu cơ tập trung, mang lại giá trị kinh tế cao và phát triển bền vững.

Nông thôn mới chuyển mình từ gốc rễ

Trong tiến trình xây dựng nông thôn mới ở Gia Lai, hệ thống Liên minh HTX Việt Nam giữ vai trò quan trọng. Không chỉ hỗ trợ đào tạo cán bộ quản lý HTX, các đơn vị của Liên minh HTX Việt Nam cùng Liên minh HTX tỉnh Gia Lai còn giúp kết nối doanh nghiệp, mở rộng thị trường tiêu thụ và hỗ trợ tiếp cận vốn vay ưu đãi.

Đặc biệt, nhiều mô hình thành công ở Gia Lai có dấu ấn rõ rệt của các chương trình hỗ trợ từ Liên minh HTX Việt Nam cùng Liên minh HTX tỉnh Gia Lai.

Chẳng hạn, HTX Phước Hưng được hỗ trợ về kỹ thuật sản xuất lúa giống, xúc tiến thương mại, tham gia hội chợ trong và ngoài nước. HTX Ia Phí được hướng dẫn hoàn thiện quy trình sản xuất hữu cơ, xây dựng hồ sơ chứng nhận, đồng thời được kết nối với doanh nghiệp chế biến cà phê để tìm đầu ra ổn định.

Ngoài ra, nhiều HTX khác trong tỉnh cũng được hỗ trợ xây dựng nhãn hiệu tập thể, tham gia chương trình OCOP, từ đó nâng cao giá trị sản phẩm địa phương.

Có thể nói, sự đồng hành của hệ thống Liên minh HTX Việt Nam không chỉ giúp các HTX nâng cao năng lực cạnh tranh, mà còn góp phần thực hiện mục tiêu lớn của tỉnh Gia Lai trong xây dựng nông thôn mới gắn với phát triển kinh tế hợp tác, đưa nông sản địa phương vươn xa.

Thực tế cho thấy, nông thôn Gia Lai đang từng ngày đổi thay. Đường làng rộng phẳng, điện sáng, trường trạm khang trang, đời sống người dân ngày càng cải thiện. Ở đó, vai trò của HTX không chỉ dừng lại ở sản xuất nông nghiệp, mà còn lan tỏa sang nhiều lĩnh vực khác như dịch vụ thủy lợi, điện nông thôn, tín dụng nội bộ, du lịch cộng đồng…

HTX là hạt nhân để gắn kết người dân, là cầu nối với doanh nghiệp và thị trường, đồng thời là nền tảng để triển khai hiệu quả các chương trình quốc gia về xây dựng nông thôn mới, chương trình OCOP. Khi HTX phát triển bền vững, nông dân không còn lo “được mùa mất giá”, mà từng bước tham gia vào chuỗi giá trị, nâng cao thu nhập, thoát nghèo bền vững.

Xây dựng nông thôn mới ở Gia Lai không thể chỉ dựa vào hạ tầng, mà cốt lõi là nâng cao thu nhập và chất lượng sống cho người dân. Trong hành trình ấy, HTX chính là “hạt nhân” của kinh tế hợp tác, là cầu nối để nông dân tiếp cận khoa học kỹ thuật, tham gia thị trường hiện đại.

Sức bật từ HTX chính là minh chứng rõ ràng nhất cho khát vọng làm giàu trên quê hương, góp phần đưa các địa phương tiến nhanh, tiến vững chắc trên con đường xây dựng nông thôn mới.

Nam Phong