Tự học cũng phải luyện rèn

Giáo viên hướng dẫn học sinh về kỹ năng tự học. Ảnh: Ngọc Hòa

Hiện nay, nhận thức của nhiều em học sinh về việc tự học vẫn còn mờ nhạt, vẫn chưa thực sự coi trọng việc tự học, chưa hình thành được thói quen tự học. Qua trao đổi, chúng tôi nhận thấy, đa số học sinh có thành tích cao đều biết tự học và dành nhiều thời gian để tự học, tự nghiên cứu và bồi dưỡng thêm kiến thức. Song, bên cạnh đó vẫn còn nhiều học sinh dành thời gian cho việc tự học rất ít, chất lượng tự học còn thấp, chưa có phương pháp tự học... Một số em chủ yếu là học thuộc lòng bài học, làm bài tập giáo viên giao cho.

Để giúp học sinh phát huy được năng lực của bản thân, thầy cô giáo cần nghiên cứu để hướng dẫn cho các em phương pháp tự học một cách tự giác và chủ động. Em Hắc Minh Quân, một học sinh lớp 12 cho rằng: “Khi được truyền cảm hứng về việc tự học, em đã chủ động lập kế hoạch tự học, mở rộng thêm kiến thức; rèn luyện kỹ năng quản lý thời gian và ý thức kỷ luật; phân bổ thời gian và tuân thủ lịch học; giúp em cân bằng giữa học tập và các hoạt động khác. Do đó, em không bị áp lực khi kỳ thi đến gần. Lúc tự học, em sẽ tự đặt ra các vấn đề, tự đặt câu hỏi, tự tìm tòi và giải quyết vấn đề. Từ đó, em đã có nhiều cách tiếp cận kiến thức khác nhau và mở ra nhiều vùng kiến thức mới”.

Phương pháp tự học của học sinh có thể bằng hình thức trực tiếp hoặc trực tuyến. Đối với hình thức trực tiếp, học sinh có thể tự học ở sách giáo khoa, tài liệu bổ trợ; thực hiện bài tập, nhiệm vụ của giáo viên; nghiên cứu các tài liệu, các bài giảng; trực tiếp trao đổi, học hỏi bạn bè, thầy cô để giải quyết vấn đề... Đối với hình thức trực tuyến, học sinh có thể tham gia các khóa học trực tuyến; tham khảo các bài giảng, các video hướng dẫn học tập... trên các nền tảng học tập trực tuyến.

Nhiều học sinh chỉ tự học, không cần đi học thêm nhưng thành tích rất cao. Em Nguyễn Thị Diễm Quỳnh, cựu học sinh Trường THPT Hai Bà Trưng, cho rằng: “Do thích tiếng Hàn và mong muốn đi du học ở nước Hàn nhưng ở trường nơi em học không dạy tiếng Hàn Quốc, em đã tự học trên công cụ tìm kiếm Google và các bài giảng tiếng Hàn ở Youtube. Mặc dù chỉ học qua mạng Internet nhưng em đã nói khá thành thạo tiếng Hàn và khi sang du học ở Hàn Quốc, em không gặp khó khăn về ngôn ngữ”.

Tự học luôn giữ vai trò quan trọng trong quá trình học tập và phát triển của mỗi người, là phương pháp học tập không thể thiếu để góp phần quan trọng trong việc nâng cao chất lượng và kết quả học tập. Rèn luyện được tinh thần tự học là chìa khóa của sự thành công. Để giúp học sinh tự học hiệu quả, thầy cô giáo cần hướng dẫn cho các em phương pháp tự học, có thể bắt đầu tự việc giao nhiệm vụ và hướng dẫn các em tự hoàn thành nhiệm vụ, dần dần hình thành ở các em thói quen tự học bằng cách đặt ra những câu hỏi sáng tạo, định hướng cho học sinh tự tìm ra kiến thức, khám phá và vận dụng kiến thức. Hiện nay, với nguồn tư liệu phong phú từ sách, từ mạng internet, giáo viên và phụ huynh học sinh cần tư vấn, định hướng cho các em chọn lựa tài liệu, công cụ tìm kiếm và các trang thông tin phù hợp. Điều cần lưu ý là, việc tự học của học sinh chủ yếu và thường xuyên diễn ra ở nhà nên giáo viên cần có sự phối hợp với cha mẹ học sinh trong việc hình thành thói quen và ý thức tự học cho các em.

Nguyễn Thị Hoa Phượng