Tự hào 95 năm tầm vóc và vị thế của Thủ đô Hà Nội

Dự hội thảo có nguyên Bí thư Thành ủy Hà Nội Lê Xuân Tùng; Phó Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương Phạm Tất Thắng; Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Nguyễn Văn Phong; Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Thành ủy Hà Nội Nguyễn Doãn Toản; PGS.TS Nguyễn Danh Tiên, Viện trưởng Viện Lịch sử Đảng, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh; lãnh đạo thành phố Hà Nội qua các thời kỳ, các chuyên gia, nhà khoa học tại các viện nghiên cứu trên cả nước.

Phát biểu khai mạc hội thảo, Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Nguyễn Văn Phong mong muốn các chuyên gia, các nhà khoa học, dành tâm huyết, trí tuệ và trách nhiệm của mình đóng góp nhiều ý kiến xây dựng Đảng bộ Hà Nội, thể hiện tinh thần “Cả nước với Hà Nội, Hà Nội với cả nước”. Hà Nội đồng hành cùng cả nước bước vào kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

Phó Bí thư thường trực thành ủy Nguyễn Văn Phong.

Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Nguyễn Văn Phong đề nghị các đại biểu, nhà khoa học tập trung làm rõ và tiếp tục khẳng định một số nội dung sau:

Một là, Đảng bộ Hà Nội được thành lập (17/3/1930 - 17/3/2025), sự kiện lịch sử có ý nghĩa to lớn đối với phong trào cách mạng cả nước và Thủ đô. Mở ra thời kỳ mới, có sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam - đội tiên phong của giai cấp công nhân và nhân dân lao động, đồng thời tác động sâu sắc đến phong trào cách mạng ở Hà Đông, Sơn Tây. Trong quá trình phát triển Đảng bộ đã lãnh đạo các phong trào, đấu tranh giành độc lập, xây dựng chủ nghĩa xã hội (1930-2025).

Hai là, làm rõ, sâu sắc hơn công tác lãnh đạo, chỉ đạo của các đồng chí cán bộ tiền bối tiêu biểu thời dựng Đảng của Đảng bộ Hà Nội, như: Nguyễn Phong Sắc, Đỗ Ngọc Du, Nguyễn Ngọc Vũ... là những người cộng sản kiên cường, có nhiều công lao đóng góp cho sự nghiệp cách mạng của Đảng nói chung và Đảng bộ Hà Nội nói riêng.

Quá trình hoạt động đầy gian nan thử thách đó, các đồng chí đã dồn hết tâm huyết, sức lực, chiến đấu cho lý tưởng của Đảng. Dù ở hoàn cảnh nào các đồng chí cũng tỏ rõ bản lĩnh, ý chí kiên cường của người cộng sản, ra sức học tập, nắm vững lý luận khoa học cách mạng, giác ngộ và lãnh đạo quần chúng đấu tranh. Khi sa vào tay quân thù dù bị tra tấn dã man, các đồng chí luôn giữ vững khí tiết của người cộng sản, là tấm gương sáng ngời về phẩm chất đạo đức cách mạng để cán bộ, đảng viên học tập và noi theo.

Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Nguyễn Văn Phong phát biểu.

Ba là, phân tích rõ những thành tựu và kinh nghiệm thực tiễn 95 năm xây dựng và phát triển của Đảng bộ Hà Nội. Từ đó rút ra bài học về sự năng động, sáng tạo trong lãnh đạo cách mạng qua các thời kỳ lịch sử. Bài học tranh thủ sự quan tâm, giúp đỡ của Trung ương và sự phối hợp chặt chẽ với các ban, bộ, ngành Trung ương cũng như các địa phương, với tinh thần “Hà Nội vì cả nước, cả nước vì Hà Nội”.

Bài học về tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng, thường xuyên chăm lo, xây dựng Đảng bộ Hà Nội thực sự trong sạch, vững mạnh; nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng và chất lượng đội ngũ đảng viên; xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, trước hết là cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp, tăng cường mối quan hệ mật thiết giữa cán bộ, đảng viên và nhân dân, tạo niềm tin của nhân dân với Đảng.

Thành công của cuộc tọa đàm khoa học hôm nay sẽ được tuyên truyền sâu rộng trong cán bộ, đảng viên và nhân dân Thủ đô, đặc biệt là thế hệ trẻ, để mỗi người dân Thủ đô Hà Nội thêm tự hào, quyết tâm hoàn thành các nhiệm vụ chính trị của Thủ đô trên con đường đổi mới, hội nhập và phát triển để Hà Nội xứng đáng là Thủ đô anh hùng của dân tộc Việt Nam anh hùng. Làm cơ sở quan trọng để thành phố nghiên cứu, bổ sung vào văn kiện Đại hội lần thứ XVIII Đảng bộ thành phố.

Toàn cảnh hội thảo.

Hà Nội cần phát huy tinh thần “Cả nước vì Hà Nội, Hà Nội vì cả nước”.

Phát biểu tại hội thảo, PGS. TS Nguyễn Danh Tiên, Viện trưởng Viện Lịch sử Đảng, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh khẳng định :Trải qua 95 xây dựng và trưởng thành, với trí tuệ và bản lĩnh kiên cường, Đảng bộ thành phố Hà Nội đã vận dụng sáng tạo các cương lĩnh, đường lối, chủ trương của Đảng vào điều kiện thực tế của Thủ đô; đồng thời, linh hoạt trong chỉ đạo thực tiễn để khơi dậy và phát huy sức mạnh của khối đoàn kết toàn dân kết hợp với sức mạnh thời đại, góp phần cùng toàn Đảng, toàn dân và toàn quân giành độc lập, giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước, xây dựng chủ nghĩa xã hội và tiến hành công cuộc đổi mới, đẩy mạnh sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế.

Viện trưởng Viện Lịch sử Đảng PGS.TS Nguyễn Danh Tiên.

Viện trưởng Viện Lịch sử Đảng nhấn mạnh: “Phát triển Thủ đô Hà Nội “Văn hiến - Văn minh - Hiện đại” là một nhiệm vụ chính trị quan trọng đặc biệt trong chiến lược xây dựng và bảo vệ Tổ quốc với tinh thần “Cả nước vì Hà Nội, Hà Nội vì cả nước”. Đây là trách nhiệm, nghĩa vụ của toàn Đảng, toàn dân, của cả hệ thống chính trị, là nhiệm vụ hàng đầu của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Thủ đô Hà Nội.

Vì vậy, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Hà Nội cần tập trung ưu tiên hoàn thiện thể chế phát triển Thủ đô toàn diện, đồng bộ, đáp ứng yêu cầu phát triển nhanh, bền vững và hội nhập quốc tế; xây dựng Thủ đô Hà Nội - từ cực tăng trưởng đến động lực phát triển của đất nước; kết hợp hài hòa phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, bảo vệ môi trường gắn với bảo đảm quốc phòng, an ninh, đối ngoại; kết hợp hài hòa, nhuần nhuyễn giữa giữ gìn bản sắc văn hóa với phát triển kinh tế và giữa phát triển kinh tế với phát triển văn hóa, trong đó văn hóa, con người vừa là mục tiêu, vừa là nền tảng, nguồn lực, động lực để phát triển Thủ đô.

Xác định 5 trụ cột phát triển Thủ đô: Văn hóa và di sản; phát triển xanh, kinh tế tuần hoàn; hạ tầng đồng bộ, giao thông văn minh, hiện đại; xã hội số, đô thị thông minh, kinh tế số; khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo. Đồng thời, xác định bốn khâu đột phá chiến lược: Tạo lập thể chế quản trị vượt trội; phát triển hệ thống hạ tầng kết nối, đồng bộ; đặc biệt là đường sắt đô thị; phát triển nguồn nhân lực có chất lượng cao và khai thác tài nguyên nhân văn; phát triển đô thị, cải tạo môi trường và cảnh quan”.

Hà Nội cần kiên định vững vàng, đột phá mãnh mẽ

Theo GS.TS Phùng Hữu Phú, với những thành tựu to lớn, vẻ vang trong suốt 95 năm qua, có thể hệ thống, khái quát, đúc kết thành 5 bài học kinh nghiệm lớn:

Thứ nhất, kiên định, vữngg vàng, quán triệt và chủ động vận dụng sáng tạo đường lối, chủ trương của Đảng vào điều kiện cụ thể của Hà Nội, để hoạch định, thực hiện thắng lợi các quyết sách phù hợp với yêu cầu, nhiệm vụ của từng thời kỳ, giai đoạn cách mạng. Thuận lợi rất cơ bản của Đảng bộ Hà Nội là thường xuyên nhận được sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo sâu sát của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bộ Chính trị, Ban Bí thư. Đảng bộ Hà Nội nhận thức sâu sắc lợi thế này, luôn xác định quán triệt, thực hiện nghiêm túc, hiệu quả đường lôi, chủ trương của Đảng là nguyên tắc hàng đầu, song không ỷ lại, trông chờ mà luôn chủ động, năng động, vận dụng, phát triên sáng tạo đường lối của Đảng phù hợp với thực tiễn Hà Nội.

Thứ hai, nhận thức đúng vị trí, vai trò đặc biệt, đặc điêm nổi trội của Thủ đô; xác định đúng thế mạnh, những vấn đề chủ yếu, trọng tâm, trọng điểm để tập trung lãnh đạo hiệu quả. Hà Nội vừa có những nét chung, phô biến của những thành phố lớn trong nước, đồng thời có những đặc điêm riêng, sắc thái riêng được qui định bởi vị trí, vai trò chính trị, truyền thông lịch sử, văn hóa, môi trường tự nhiên và môi trường xã hội. Trong quá trình lãnh đạo, Đảng bộ Hà Nội luôn chú trọng phát huy lợi thế và những đặc điểm riêng có của Hà Nội để xác định, thực hiện hiệu quả chủ trương giải phóng, bảo vệ, phát triển Thủ đô. Từ đó cần nhận thức đúng và hành động đúng qui luật khách quan, có tư duy và tầm nhìn chiến lược, đồng thời tập trung giải quyết những vấn đề cấp bách, không bảo thủ, trì trệ, không nóng vội, duy ý chí, chạy theo những lợi ích trước mắt, để lại những lụy lâu dài là bài học sâu sắc của Đảng bộ Hà Nội.

Thứ ba, phát huy tinh thần yêu nước, cách mạng, sức mạnh đoàn kết, trí tuệ, tài năng sáng tạo của các tầng lớp nhân dân; phát động những phong trào cách mạng tiêu biểu, đi đầu, có sức lan tỏa, dần dắt sâu rộng, tạo nên những kỳ tích. Nguồn gốc sức mạnh dẫ đến thành công của sự nghiệp cách mạng ở Hà nội trong 95 năm qua chính là nhân dân. Hà Nội là nơi địa linh nhân kiệt, hội tụ nguồn nhân lực chất lượng cao của cả nước, hợp thành đông đảo đội ngũ công nhân, nông dân, trí thức, quân nhân, công chức, viên chức, doanh nhân, nhân dân lao động... có phẩm chất, bản lĩnh, tài năng. Đảng bộ Hà Nội luôn nhận thức sâu sắc vai trò to lớn của nhân dân, đặc biệt coi trọng tập hợp, đoàn kết, phát huy sức mạnh tiềm tàng, vĩ đại của tất cả các tầng lớp nhân dân thủ đô trong tất cả các thời kỳ cách mạng thông qua các hoạt động thực tiễn vô cùng phong phú, tạo nên bản sắc và vị thế đặc biệt của cách mạng Hà Nội.

GS.TS Phùng Hữu Phú.

Trong thời kỳ xây dựng, đổi mới, phát triển Thủ đô xã hội chủ nghĩa, nhân dân Hà Nội luôn đi đầu trong phong trào thi đua lao động, sáng tạo, tiền quân vào khoa học kỹ thuật, phát triển văn hóa, giáo dục, phát triển kêt câu hạ tâng...Hiện nay, theo chủ trương của Đảng bộ, Hà Nội đang tiên phong trong phát triển, ứng dụng khoa học, công nghệ, đẩy mạnh đôi mới sáng tạo, chuyển đổi số, xây dựng thành phố thông minh, chính quyền số, kinh tế số, xã hội số, phát triển công nghiệp văn hóa... Đồng thời với việc phát huy vai trò, sức mạnh sáng tạo của đội ngũ công nhân trong quá trình đấy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, vai trò chủ thể của nông dân trong xây dựng nông thôn mới, phát triển nông nghiệp sinh thái, nông nghiệp công nghệ cao, Đảng bộ đặc biệt chú trọng phát huy tiềm năng trí tuệ, tài năng sáng tạo của đội ngũ tri thức, đội ngũ doanh nhân; lấy việc thu hút, trọng dụng nhân tài làm chìa khóa để phát triển bứt phá.

Thứ tư, tự lực, tự cường, phát huy tối đa nguồn lực tại chỗ đồng thời không ngừng mở rộng quan hệ hợp tác, liên kết với các cấp, ngành, các địa phương theo phương châm “Hà Nội vì cả nước, cả nước vì Hà Nội”, chủ động tăng cường hợp tác, hội nhập quốc tế, tranh thủ các nguồn lực từ bên ngoài, hợp thành nguồn lực để phát triển. Trong quá trình đổi mới, nhận thức rõ vai trò Hà Nội là trung tâm lớn về giao dịch, hội nhập quốc tế của cả nước, Đảng bộ Hà Nội cần xác định chủ động, tích cực, tăng cường đối ngoại là nhiệm vụ trọng yếu. Đảng bộ lãnh đạo hệ thống chính trị thực hiện nghiêm túc, hiệu quả đường lối đối ngoại của Đảng, chính sách ngoại giao của Nhà nước, góp phần quan trọng, nâng cao vị thê, uy tín quốc tê của đât nước.

Thứ năm, thường xuyên coi trọng xây dựng, chỉnh đốn Đảng bộ và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh toàn diện: vững về chính trị; thống nhất về tư tưởng, hành động, đẹp về văn hóa, đạo đức; khoa học về tổ chức; tiêu biểu về cán bộ; tiên phong, gương mẫu, thực sự là nhân tố quyết định thắng lợi của sự nghiệp giải phóng, bảo vệ, đổi mới, phát triển Thủ đô, hoàn thành trọng trách trước toàn Đảng và nhân dân cả nước. Hoạt động trên địa bàn chiến lược trọng yếu của đất nước, Đảng bộ Hà Nội nhận thức sâu sắc trách nhiệm vẻ vang, nặng nề trước nhân dân Thủ đô, trước toàn Đảng, toàn dân. Đảng bộ Hà Nội cần đặc biệt chú trọng nâng cao bản lĩnh chính trị, kiên định thực hiện mục tiêu lý tưởng, đường lối, chủ trương của Đảng và các nguyên tắc xây dựng Đảng trong mọi hoàn cảnh; giữ gìn, bồi đắp sự thống nhất tư tưởng, hành động, đoàn kết nội bộ; không ngừng rèn luyện phầm chất, đạo đức cách mạng, gắn bó, hêt lòng phục vụ nhân dân; đổi mới, sáng tạo, nâng tầm trí tuệ trong vận dụng, thực hiện đường lối, chủ trương của Đảng, trong phương thức lãnh đạo xây dựng, vận hành hệ thống chính trị, thực hiện các nhiệm vụ cách mạng phù hợp với điều kiện, yêu cầu của từng thời kỳ, giai đoạn. Đảng bộ đặc biệt coi trọng xây dựng, phát huy vai trò hạt nhân chính trị của các tổ chức cơ sở đảng, mà tế bào là các chi bộ Đảng; xây dựng, rèn luyện đội ngũ cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ chủ chốt các cấp và người đứng đầu có đức, có tài, tiên phong, gương mẫu, tận tụy phấn đấu vì sự nghiệp phát triển, bảo vệ Thủ đô và đất nước.

Nguyễn Ngọc Vũ – Người Bí thư Thành ủy kiên trung của Đảng bộ Hà Nội

Tại hội thảo, NSƯT Cao Ngọc Ánh, cháu của Nguyên Bí thư Thành ủy Nguyễn Ngọc Vũ đã chia sẻ lại những câu chuyện cảm động của gia đình trong ngày tháng đồng chí bị tù đày: “Ngày 6/12/1930 đồng chí Nguyễn Ngọc Vũ bị bắt, biết đồng chí là Bí thư Thành ủy, kẻ thù đã tra tấn hết sức dã man.

Các đại biểu tham quan gian sách viết về Đảng bộ Hà Nội.

Dưới đòn thù ác hiểm, Nguyễn Ngọc Vũ đã chết đi, sống lại nhiều lần nhưng vẫn một lòng một dạ giữ vững khí tiết của người cộng sản. Mẹ ông Vũ - bà Đàm Thị Lan xót thương con đến cháy ruột cháy gan. Thế nhưng bà không yếu đuối gục ngã mà vẫn bình tĩnh, tỉnh táo tiếp tục kiên cường hành động để cứu con. Hàng ngày bà nấu cháo hầm xương, nấu súp thịt, tối đổ vào chai và tìm cách tiếp tế cho con. Bà khéo léo nhờ cậy được sự giúp đỡ của những người cai tù có tấm lòng cảm thương đã giúp bà cải trang tiếp cận được đồng chí Nguyễn Ngọc Vũ, nhờ vậy mà bà đã chăm sóc được cho con phần nào đỡ đuối sức nhưng quan trọng hơn cả là đã an ủi động viên con tiếp thêm sức mạnh cho con giữ vững ý chí dù kẻ thù có độc ác đến đâu thì hy sinh chứ không chịu khuất phục.

Ngày 28/9/1931, tại Hà Nội, Hội đồng đề hình đã mở phiên tòa xử 17 tù cộng sản, Nguyễn Ngọc Vũ bị kết án 20 năm tù khổ sai. Với chế độ nhà tù khắc nghiệt và bị tra tấn hết sức dã man đầu năm 1932, Nguyễn Ngọc Vũ đã hy sinh tại nhà tù Hỏa Lò, Hà Nội, khi đó đồng chí mới tròn 24 tuổi. Xác của đồng chí được chôn ở nghĩa trang trường bắn, ngày đêm có lính canh và mật thám theo dõi để bắt bất cứ ai đến thắp hương cho anh. Mất mát đau thương vô hạn đến với bà trong tình cảnh vô cùng khó khăn bà tiếp tục tìm những người có tâm với đồng chí Nguyễn Ngọc Vũ. Họ đều khâm phục và thương cảm hết lòng giúp đỡ, cung cấp thông tin cho bà thực hiện ý nguyện.

Trong hai năm đầu đồng chí Vũ còn nằm đó, tình hình hết sức căng thẳng. Mỗi năm đến ngày giỗ của đồng chí Nguyễn Ngọc Vũ bà lại gửi bát cơm, quả trứng nhờ người canh giữ bới đất chôn xuống để hương linh người đã khuất đỡ lạnh lẽo. Cuối cùng đến năm thứ ba sau một đêm mơ thấy con về nói: “Mẹ ơi! rửa mặt thay quần áo cho con”, bà đã lấy hết dũng khí và sự táo bạo nhờ vào những người bà từng quen biết làm cầu nối cho tên quan trông coi trường bắn số tiền hậu hĩnh để lấy xác con về, hắn đồng ý với điều kiện phải lấp lại mộ như chưa bị đào lên và làm gọn trong ba tiếng giữa đêm.

Gia đình đã đưa được Nguyễn Ngọc Vũ về nghĩa trang của gia đình thuộc làng Quỳnh Lôi, phường Bạch Mai, quận Hai Bà Trưng Hà Nội”

Bao năm trăn trở, NSƯT Cao Ngọc Ánh cùng ê kíp chuẩn bị cho ra mắt vở nhạc kịch “Lửa từ Đất”. Vở sẽ được công diễn ngày 15/3/2025 tại Cung văn hóa Việt Xô là một nén tâm nhang thành kính đối với ông Nguyễn Ngọc Vũ, Bí thư Thành ủy chính thức đầu tiên của Đảng bộ Hà Nội.

Phúc Minh