Từ đống tro tàn, Ajax đã trở lại

Francesco Farioli giúp Ajax hồi sinh.

Cùng thời điểm này gần một năm về trước, bầu không khí ở sân Johan Cruyff tệ chưa từng thấy. Khi đó, Ajax phải thay tới 4 HLV chỉ trong 6 tháng, tạo ra cuộc khủng hoảng hiếm có trong lòng đội bóng giàu truyền thống nhất Hà Lan.

Hồi sinh từ khủng hoảng

Vài thời điểm, Ajax rớt xuống nửa dưới bảng xếp hạng Eredivisie 2023/24, khiến những người hâm mộ lo ngại về kịch bản tồi tệ nhất. Sau giai đoạn hồi phục ở chặng nước rút, Ajax kết thúc mùa trước ở vị trí thứ 5 tại Eredivisie, đồng thời vẫn dự cúp châu Âu mùa này.

Tuy nhiên, đó vẫn là kết quả thảm họa với tầm vóc và kỳ vọng của CLB. Vị trí thứ 5 tại giải VĐQG Hà Lan 2023/24 là thành tích tệ nhất của Ajax kể từ mùa 1999/00. Họ chỉ kiếm trung bình 1,65 điểm mỗi trận, mức thấp nhất kể từ mùa 1964/65.

Sự xuất hiện của Francesco Farioli từ Nice vào cuối tháng 5 làm thay đổi mọi thứ. HLV người Italy tiếp quản đội bóng ở tuổi 35, trở thành một trong những chiến lược gia trẻ tuổi nhất từng dẫn Ajax. Với việc chọn một HLV ngoại quốc trẻ tuổi, đội bóng Hà Lan đã mạo hiểm.

Ban đầu, ban lãnh đạo Ajax chỉ kỳ vọng Farioli tái thiết đội bóng, đưa họ trở lại top 3 và giành vé dự Champions League mùa sau. Nhưng những gì HLV này làm được hiện tại vượt xa mong đợi. Trận thắng PSV ngay tại Philips Stadion ở vòng 27 cuối tuần qua minh chứng cho sự hồi sinh của Ajax.

Trước cuộc đối đầu này, PSV vẫn là nhà đương kim vô địch của giải đấu. Thậm chí hồi đầu mùa, PSV còn có thời điểm bỏ xa Ajax trong cuộc đua vô địch. Tuy nhiên, phong độ ổn định từ cuối năm ngoái giúp Ajax dần bứt lên.

Hiện tại, họ hơn đội xếp thứ hai PSV tới 9 điểm trong bối cảnh giải chỉ còn 7 vòng đấu. Với truyền thống của giải Hà Lan, nơi Ajax hay PSV thường quá mạnh so với phần còn lại, chức vô địch dường như đã được định đoạt.

Đội trưởng PSV, Luuk de Jong thừa nhận: “Khoảng cách 9 điểm là quá lớn. Chúng tôi phải tập trung vào vị trí thứ hai và suất Champions League”. Người đồng đội Noa Lang và HLV Bosz cũng đồng tình, cho rằng chức vô địch gần như ngoài tầm với.

Cần nhớ rằng sự hồi sinh của Ajax không đến từ những bản hợp đồng đắt giá. Sau khi chia tay Erik ten Hag và một loạt trụ cột ở mùa hè năm 2022, Ajax gần như chi tiêu hạn chế trên thị trường. Những sự rời đi sau đó của đội ngũ ban lãnh đạo gồm CEO Edwin van der Sar và Giám đốc Thể thao Marc Overmars khiến Ajax khủng hoảng.

Khả năng xoay xở

Nhờ tài xoay xở của HLV Farioli với đội hình cũ, Ajax dần lấy lại sức mạnh. Ngay khi tiếp quản CLB, Farioli nhận ra vấn đề cốt lõi: thể lực của đội không đáp ứng yêu cầu. HLV này hành động quyết liệt, xoay tua đội hình và đặt niềm tin vào các cầu thủ trẻ.

Mùa này, Farioli sử dụng tới 39 cầu thủ khác nhau trên mọi đấu trường, trong đó 37 người góp mặt tại Eredivisie – sánh ngang kỷ lục lịch sử của giải đấu. Ajax chưa từng ra sân với đội hình xuất phát giống nhau trong hai trận liên tiếp mùa này.

Ajax hái quả ngọt khi đặt niềm tin vào cầu thủ trẻ.

Chính sách này ban đầu vấp phải chỉ trích từ báo chí Hà Lan, nhưng kết quả tích cực nhanh chóng dập tắt mọi nghi ngờ. Ajax thắng 10 trong 11 trận Eredivisie kể từ giữa tháng 12, kiếm 31 điểm – nhiều hơn 8 điểm so với bất kỳ đội nào khác.

Thành công của Farioli không đến từ những bản hợp đồng bom tấn. Trong số 13 cầu thủ Ajax chơi trên 1.000 phút mùa này, chỉ Davy Klaassen và Bertrand Traore là người mới, đều đến theo dạng tự do.

Ông tối ưu hóa đội hình cũ, khai thác tiềm năng của những cái tên bị lãng quên. Youri Baas là ví dụ điển hình. Từ hậu vệ trái, Farioli biến anh thành trung vệ trong bộ ba phòng ngự. Điều này giúp Baas được lên tuyển Hà Lan lần đầu hồi tháng 3.

Jordan Henderson cũng đóng vai trò then chốt trong hệ thống của Farioli. Tiền vệ 34 tuổi dẫn đầu đội về số lần thu hồi bóng (5,7 mỗi 90 phút) và đường chuyền thành công vào nửa sân đối phương (39,7 lần mỗi 90 phút). Ajax bất bại trong 15 trận Eredivisie Henderson đá chính (11 thắng, 4 hòa), giúp anh trở lại đội tuyển Anh dưới thời Thomas Tuchel.

Farioli từ bỏ phong cách bóng đá tổng lực trứ danh của Ajax để xây dựng lối chơi chắc chắn, ưu tiên hàng thủ. Họ kiểm soát bóng ít hơn (57,6% – thấp nhất kể từ mùa 2015/16), nhưng đạt độ chính xác đường chuyền 86,8% – cao nhất từ mùa 2011/12.

Họ không pressing dồn dập, cho phép đối thủ thực hiện trung bình 12,1 đường chuyền trước khi can thiệp, nhưng tổ chức phòng ngự chặt chẽ khiến đối phương khó tạo cơ hội chất lượng. Ajax để thủng lưới ít nhất giải (20 bàn), trái ngược hoàn toàn với con số 61 của mùa trước – mức tệ thứ hai lịch sử CLB.

Với 7 trận còn lại, Ajax của Farioli đứng trước cơ hội xóa tan ký ức thảm họa mùa trước. Nếu vô địch, ông sẽ trở thành HLV trẻ nhất giành Eredivisie, vượt qua kỷ lục của Aad de Mos năm 1982/83. Từ đống tro tàn, Farioli không chỉ hồi sinh Ajax mà còn đưa họ tiến gần đến danh hiệu vô địch quốc nội thứ 37 trong lịch sử CLB.

Tường Linh