Từ đặc sản núi đá đến cuộc 'cách mạng số hóa' giúp người dân vùng biên Si Ma Cai thu trăm triệu

Những năm qua, hành trình chuyển đổi số tại các bản làng vùng cao Si Ma Cai bắt đầu từ những lớp học công nghệ cơ bản tại địa phương, sau đó ứng dụng chuyển đổi số trong sản xuất, kinh doanh, đưa sản phẩm lên các sàn giao dịch thương mại điện tử và mạng xã hội.

Ứng dụng công nghệ thông tin

Chỉ với 2 chiếc điện thoại kết nối internet, chị Giàng Thị Vàng, dân tộc Mông, ở thị trấn Si Ma Cai đã bán được hàng nghìn bộ trang phục Mông cách tân do mình tự may qua sóng livestream, thay vì vất vả mang ra chợ bán như trước đây.

Theo chị Vàng, nhờ livestream trên 2 nền tảng Facebook và Tiktok, mỗi tháng chị bán được hơn 300 bộ, trong đó 70% bán ra nước ngoài và 30% trong nước. Với ưu điểm không cần thuê mặt bằng, tiếp cận đa dạng khách hàng, chị Vàng thu về trên dưới 300 triệu đồng/năm.

Đưa sản phẩm lên các trang mạng xã hội giúp phụ nữ dân tộc Mông ở Si Ma Cai tăng thu nhập.

Cũng với phương thức giới thiệu và bán hàng trên trang Facebook cá nhân, trung bình mỗi tháng, chị Giàng Thị Chá, xã Sín Chéng xuất khẩu hàng trăm bộ trang phục ra nước ngoài. Với giá bán từ 3 - 3,5 triệu đồng/bộ, chị đã tạo việc làm ổn định và thường xuyên cho nhiều chị em người Mông ở địa phương.

Cách đây không lâu, chị Chá đã hoàn thiện đơn hàng 50 bộ trang phục truyền thống để gửi sang Mỹ. Nhờ sử dụng mã gửi hàng, chị dễ dàng theo dõi quá trình vận chuyển, giao hàng, và thanh toán qua điện thoại.

Thời gian qua, xác định chuyển đổi số là cơ hội hỗ trợ phụ nữ phát triển nghề thổ cẩm, không chỉ tuyên truyền, vận động trên 30 gia đình chị em tham gia phát triển nghề thêu, may thổ cẩm để tạo việc làm, nâng cao thu nhập, Hội Liên hiệp Phụ nữ thị trấn Si Ma Cai còn tổ chức tập huấn và hỗ trợ vốn vay nhằm thúc đẩy sản xuất và ứng dụng công nghệ số vào kinh doanh.

Kết quả thực tế cho thấy, lợi ích từ chuyển đổi số đã dần đi vào nhận thức, hành động của người dân các vùng nông thôn, vùng sâu, vùng dân tộc thiểu số trên địa bàn huyện Si Ma Cai.

Minh chứng là ngày càng xuất hiện nhiều mô hình sản xuất ứng dụng công nghệ cao, sử dụng thiết bị hiện đại, tiếp cận và phát huy thương mại điện tử, tăng năng suất, chất lượng sản phẩm, tạo nên những nông dân năng động, nông thôn hiện đại, nâng cao thu nhập cho người dân.

Điểm tựa từ HTX

Cùng với chuyển đổi số, người dân Si Ma Cai cũng ngày càng chú trọng liên kết trong sản xuất để nâng cao hiệu quả cây trồng, vật nuôi. Đáng chú ý, các HTX, tổ hợp tác trên địa huyện ngày càng cho thấy vai trò quan trọng trong việc kết nối, hỗ trợ thành viên, hộ liên kết phát triển sản xuất.

Theo thống kê, đến nay, huyện Si Ma Cai có gần 100 HTX và tổ hợp tác, với hơn 1.000 thành viên, người lao động, góp phần tích cực trong thúc đẩy sản xuất nông nghiệp theo hướng hàng hóa tại các địa phương.

Điển hình, HTX Thương mại và Dịch vụ Hải Châm (xã Bản Mế) hiện có 2 sản phẩm là chuối hột sấy và cuống quế sấy được công nhận OCOP. Những năm qua, diện tích cây quế và chuối hột trên địa bàn xã không ngừng tăng, hình thành vùng nguyên liệu với 220 ha.

Các HTX, tổ hợp tác đóng vai trò quan trọng trong kết nối sản xuất ở Si Ma Cai.

Khai thác tiềm năng này, từ tháng 8/2023, HTX Hải Châm đã triển khai thu mua nông, lâm sản cho người dân địa phương, đồng thời đầu tư dây chuyền công nghệ sấy, đóng gói sản phẩm. Phương thức sản xuất khoa học giúp HTX duy trì đà tăng trưởng tốt, mang lại việc làm ổn định cho người lao động.

Ông Lùng Văn Hải, Giám đốc HTX Thương mại và Dịch vụ Hải Châm, cho hay nhờ được gắn sao OCOP, sản phẩm của HTX được thị trường đón nhận, đánh giá tích cực, đặc biệt là cuống quế sấy.

Ở Si Ma Cai còn có HTX Nông nghiệp và dịch vụ Si Ma Cai, xã Cán Cấu với mô hình sản xuất đã liên kết được 4 nhà, tạo thành chuỗi giá trị sản xuất cây dược liệu.

Hiện, sản phẩm chủ lực của HTX là cây bạc hà đã được doanh nghiệp Nhật Bản kí kết hợp đồng thu mua để phục vụ chế biến tinh dầu và trà. Nhờ trồng bạc hà, nhiều hộ gia đình tại xã Cán Cấu đã có thu nhập ổn định. Nhiều người dân không phải tha hương để mưu sinh hay phát triển kinh tế.

Trước đây, cây bạc hà đã có tại xã Cán Cấu, nhưng diện tích còn nhỏ hẹp vì chủ yếu phát triển tự nhiên. Mô hình liên kết phát triển vùng nguyên liệu bạc hà do HTX Nông nghiệp và dịch vụ Si Ma Cai đóng vai trò cầu nối đã giúp mở rộng diện tích cây bạc hà, tạo nguồn hàng hóa có giá trị lớn.

Xây dựng nền tảng bền vững

Những thành công hiện tại là kết quả của các chính sách phát triển đúng hướng của các ban ngành chức năng tỉnh Lào Cai và huyện Si Ma Cai, trong đó không thể không kể đến những đóng góp tích cực của Liên minh HTX tỉnh Lào Cai.

Liên minh HTX Việt Nam, thông qua Liên minh HTX tỉnh Lào Cai, đã triển khai nhiều hoạt động hỗ trợ các HTX tại huyện Si Ma Cai nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế tập thể và giảm nghèo bền vững.

Điển hình, trong tập huấn nâng cao năng lực, vào ngày 23 và 24/12/2024, Liên minh HTX tỉnh Lào Cai đã tổ chức lớp tập huấn nâng cao năng lực cho cán bộ quản lý các HTX và tổ hợp tác. Chương trình nhằm trang bị kiến thức, kỹ năng quản lý và điều hành, giúp các HTX hoạt động hiệu quả hơn.

Hay trong hoạt động hỗ trợ kỹ thuật và liên kết sản xuất, Liên minh HTX Việt Nam, thông qua Liên minh HTX tỉnh, đã hỗ trợ các HTX tại Si Ma Cai trong việc áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất, xây dựng chuỗi giá trị và liên kết với doanh nghiệp. Ví dụ, HTX Bản Mế đã liên kết sản xuất cây dược liệu, tạo việc làm cho nhiều lao động địa phương, góp phần giảm nghèo bền vững.

Có thể nói, sự đồng hành của Liên minh HTX Việt Nam, Liên minh HTX tỉnh Lào Cai đã góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động của các HTX tại Si Ma Cai, thúc đẩy sản xuất nông nghiệp theo hướng hàng hóa, tạo việc làm và thu nhập ổn định cho người dân, đặc biệt là đồng bào dân tộc thiểu số.

Thời gian tới, huyện Si Ma Cai xác định giảm nghèo, nâng cao thu nhập, trình độ dân trí, phát triển nông nghiệp hàng hóa gắn với phát triển du lịch, xây dựng nông thôn mới là nhiệm vụ trọng tâm; chuyển dịch cơ cấu lao động trong nông nghiệp sang các lĩnh vực khác là nhiệm vụ đột phá.

Để hoàn thành mục tiêu, huyện chú trọng phát triển kinh tế, xã hội gắn với giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc, thực hiện tiến bộ và an sinh xã hội, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần người dân.

An Bình