TS Cấn Văn Lực: Việt Nam phải phấn đấu có 4 triệu doanh nghiệp

Phấn đấu 4 triệu doanh nghiệp

Chia sẻ tại Tọa đàm Giải pháp thúc đẩy phát triển kinh tế tư nhân do báo Người Lao động tổ chức ngày 20/3, TS Cấn Văn Lực - Chuyên gia kinh tế trưởng BIDV, cho rằng khối tư nhân phải bao gồm cả doanh nghiệp và hộ kinh doanh cá thể.

Nếu so với Trung Quốc, quốc gia này dân số gấp 15 lần Việt Nam nhưng số doanh nghiệp của họ gấp Việt Nam đến 55 lần, tương ứng 55 triệu doanh nghiệp. Trong khi Việt Nam chỉ mới phấn đấu lên 1 triệu doanh nghiệp trong năm 2025, như vậy là quá ít.

“Việt Nam phải phấn đấu lên 4 triệu doanh nghiệp chứ không phải lên 1,5 hay 2 triệu doanh nghiệp”, ông Lực nói.

Theo chuyên gia này, cần nhận diện đầy đủ hơn về khu vực kinh tế tư nhân, bao gồm 3 thành phần chính, là doanh nghiệp tư nhân, kinh tế cá thể (chủ yếu là hộ kinh doanh) và kinh tế tập thể.

Ông nói năm 2017, Nghị quyết 10/NQ-TW nhấn mạnh, cần "phát triển kinh tế tư nhân trở thành một động lực quan trọng của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa".

TS Cấn Văn Lực: Việt Nam phải phấn đấu có 4 triệu doanh nghiệp. (Ảnh: BTC)

Nghị quyết này lần đầu tiên đưa các chỉ tiêu cụ thể về phát triển kinh tế tư nhân. Trong đó, phấn đấu đến năm 2020 có ít nhất 1 triệu doanh nghiệp; năm 2025 có 1,5 triệu doanh nghiệp và đến 2030 có 2 triệu doanh nghiệp. Đóng góp của khu vực kinh tế tư nhân vào GDP dự kiến đạt khoảng 50% vào năm 2020, khoảng 55% vào năm 2025 và 60% - 65% vào năm 2030.

Tuy nhiên, nhiều mục tiêu này đến nay vẫn chưa đạt được, trong đó có số lượng doanh nghiệp.

Nghị quyết 45 của Chính phủ, ban hành ngày 21/3/2023, đã bổ sung 2 hai chỉ tiêu quan trọng, là đến năm 2025, trong số 1,5 triệu doanh nghiệp, có 60 - 70% là doanh nghiệp có quy mô vừa và lớn; đến năm 2030, có khoảng 35 - 45% doanh nghiệp tư nhân có hoạt động đổi mới sáng tạo. Điều này thể hiện các chính sách và mục tiêu cho khu vực kinh tế tư nhân đã mạnh mẽ và rõ ràng.

Theo ông, hiện nay, cả nước có khoảng 5,2 triệu hộ kinh doanh, nhưng chỉ có khoảng 2,1 triệu hộ đăng ký kinh doanh và nộp thuế đầy đủ. Hơn 3 triệu hộ vẫn chưa đăng ký và chủ yếu nộp thuế khoán.

Vì vậy, cần khuyến khích số hộ kinh doanh này chuyển đổi thành doanh nghiệp siêu nhỏ. Để giúp họ chuyển đổi thì cần có chính sách hỗ trợ riêng, như miễn thuế thu nhập trong 3 - 5 năm đầu để nuôi dưỡng nguồn thu; đơn giản hóa thủ tục thành lập doanh nghiệp, cũng như hỗ trợ công tác kế toán, quản lý...

Chuyên gia này kiến nghị tham khảo 7 kinh nghiệm quản lý doanh nghiệp tư nhân của Trung Quốc. Trong đó cần nhất quán về tư duy đối với kinh tế tư nhân, coi kinh tế tư nhân là "động lực quan trọng nhất" trong tăng trưởng kinh tế. Đây cũng là lực lượng nòng cốt trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa.

Tiếp theo đó là hoàn thiện thể chế, nhất là đột phá trong cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh. Ông nói phải sửa đổi Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa, giảm thuế cho doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ xuống tương ứng 15% và 17%, thay vì 20% hiện tại là ngang với các doanh nghiệp khác.

Khu vực tư nhân đang tạo việc làm cho gần 30% lực lượng lao động, đóng góp khoảng 60% tổng vốn đầu tư toàn xã hội. (Ảnh minh họa: H. Linh)

Cùng với đó, cần xây dựng chiến lược phát triển kinh tế tư nhân, hỗ trợ doanh nghiệp dựa trên mức độ đóng góp thực tế cho ngân sách, việc làm và xã hội, chứ không phải hỗ trợ theo quy mô của doanh nghiệp.

Điều quan trọng nhất là tạo lập môi trường cạnh tranh bình đẳng, đảm bảo doanh nghiệp tư nhân được thực hiện đầy đủ ba quyền cơ bản: quyền tài sản, quyền tự do kinh doanh trong những ngành nghề pháp luật không cấm và quyền cạnh tranh bình đẳng.

Mạnh dạn trao dự án lớn cho khối tư nhân

Bà Lý Kim Chi, Chủ tịch Hội Lương thực Thực phẩm TP.HCM, cho biết những ngày qua, khi Đảng và Chính phủ đưa ra chủ trương phát triển kinh tế tư nhân, tinh thần của cộng đồng doanh nghiệp rất phấn khởi và kỳ vọng. "Chúng tôi cảm thấy tự tin hơn, mạnh dạn phát triển hơn, và tin rằng tương lai phía trước sẽ rất sáng sủa cho cộng đồng doanh nghiệp", bà Lý Kim Chi nói.

Doanh nhân này cho rằng, để chính sách thực sự phát huy hiệu quả, doanh nghiệp cần cảm nhận rõ ràng sự hỗ trợ là thực tế, chứ không trên giấy tờ. Việc thực thi chính sách cần được phải đi vào thực tế sản xuất, kinh doanh và đời sống của doanh nghiệp.

Cũng theo bà Lý Kim Chi, con số thống kê chính thức thì TP.HCM có khoảng 400 nghìn hộ kinh doanh cá thể, 230 nghìn doanh nghiệp thực sự hoạt động kinh doanh có hiệu qua và phát triển mạnh, bền vững trong hàng chục năm qua, và đây cũng là đặc thù riêng chỉ có ở TP.HCM mà không tỉnh thành nào có được. Đây lại là nhóm kinh doanh ổn định nhất, là lực lượng cần khuyến lệ, chuyển mô hình hoạt động thành doanh nghiệp.

Việc trao những dự án lớn cho khối kinh tế tư nhân thực hiện sẽ tạo cơ hội cho doanh nghiệp lớn mạnh, tạo động lực để doanh nghiệp lớn dẫn dắt doanh nghiệp nhỏ. (Ảnh minh họa: Lê Quân)

Nếu được hỗ trợ, dẫn dắt và tạo điều kiện, cùng với việc xây dựng các cơ chế kết nối riêng, thì TP.HCM sẽ có được lực lượng doanh nghiệp rất hùng hậu, đảm bảo mục tiêu phát triển 1 triệu doanh nghiệp.

Bà cũng đề xuất Chính phủ cần mạnh dạn giao những dự án quan trọng, như đường sắt đô thị, hay hạ tầng số cho khu vực kinh tế tư nhân. Bà nói khi được tin tưởng và trao cơ hội, khối tư nhân sẽ phát triển lớn mạnh và đóng góp nhiều hơn cho nền kinh tế, tạo động lực để doanh nghiệp lớn dẫn dắt doanh nghiệp nhỏ cùng lớn mạnh.

PGS-TS Trần Hoàng Ngân, cho rằng để xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ, tự cường, chúng ta phải dựa vào kinh tế tư nhân, hay còn gọi là kinh tế nhân dân.

Ông chia sẻ riêng TP.HCM, để tăng trưởng 10% năm nay thì GDP của thành phố sẽ đạt khoảng 2 triệu tỷ đồng, vốn đầu tư xã hội cần khoảng 660.000 tỷ đồng, trong đó khu vực nhân dân phải đáp ứng từ 420.000 đến 450.000 tỷ đồng.

TP.HCM hiện có 64 doanh nghiệp lớn trên tổng số 278.000 doanh nghiệp (chiếm 0,02%), nhưng lại đóng góp tới 44% tổng thu ngân sách. Do đó, cần có chính sách riêng cho các doanh nghiệp lớn và chính sách riêng cho các doanh nghiệp giải quyết công ăn việc làm cho người lao động.

Hà Linh