Trung Quốc ra mắt hệ thống vũ khí - khắc tinh của UAV và tên lửa hành trình

Theo Army Recognition, động thái này phản ánh nỗ lực hiện đại hóa phòng thủ chiến trường của Bắc Kinh trong bối cảnh chiến tranh ngày càng bị chi phối bởi máy bay không người lái (UAV) và vũ khí tấn công chính xác.

Bước tiến mới trong phòng thủ tầm thấp

Truyền thông nhà nước Trung Quốc cuối tuần trước đã lần đầu công bố hình ảnh về một hệ thống phòng không di động tầm ngắn chưa từng xuất hiện trước đây. Hệ thống này được cho là nhằm tăng cường khả năng tự bảo vệ của các lữ đoàn cơ giới tiền phương, giúp họ duy trì năng lực phòng không trong khi hành quân.

Theo các đoạn phim phát sóng trên CCTV và bài viết của Global Times, hệ thống được lắp đặt trên khung gầm xe việt dã 6×6 Dongfeng Mengshi, trang bị radar xoay nhỏ gọn và hai ống phóng tên lửa đặt trên nóc xe. Tất cả được tích hợp thành một đơn vị hỏa lực cơ động độc lập.

Một hệ thống phòng không tầm ngắn SHORAD của Trung Quốc - Ảnh: Army Recognition

Cấu hình này có nhiều nét tương đồng với nguyên mẫu SWS3 SHORAD - tổ hợp pháo, tên lửa tầm ngắn, nhưng đã lược bỏ pháo 35mm, chỉ giữ lại hệ thống phóng tên lửa hai ray. Trong video huấn luyện, các binh sĩ quân đội Trung Quốc (PLA) được thấy mô phỏng bắn thử và kết thúc bằng một vụ phóng đạn thật, cho thấy hệ thống đang được thử nghiệm với tốc độ đưa vào biên chế nhanh.

Dù chưa có thông tin kỹ thuật chính thức, các chuyên gia quân sự nhận định loại tên lửa này thuộc dòng FB-10A hoặc có thể mang định danh HQ-13, dùng cho nhiệm vụ phòng thủ tầm ngắn tại cấp lữ đoàn, đối phó trực thăng, máy bay bay thấp, tên lửa hành trình và UAV cỡ nhỏ.

Tính cơ động, tự động và độc lập tác chiến

Điểm nổi bật nhất của hệ thống phòng không mới nằm ở mức độ tích hợp cao: toàn bộ cảm biến, vũ khí và bộ điều khiển hỏa lực đều được gói gọn trên cùng một khung xe duy nhất. Nền tảng Dongfeng Mengshi 6×6 cung cấp khả năng cơ động mạnh mẽ, có thể di chuyển nhanh qua địa hình phức tạp và áp dụng chiến thuật “bắn rồi rút nhanh”, giúp giảm thiểu nguy cơ bị phản pháo hay tấn công bởi UAV cảm tử.

Hệ thống trang bị radar xoay, cảm biến quang - điện tử và trạm điều khiển tích hợp, cho phép tự phát hiện, theo dõi và tiêu diệt mục tiêu mà không cần phụ thuộc hoàn toàn vào dữ liệu từ cấp chỉ huy cao hơn. Tuy nhiên, thiết kế của nó vẫn cho phép kết nối với mạng phòng không cấp lữ đoàn hoặc chiến dịch, tạo nên hai chế độ tác chiến linh hoạt, hoạt động độc lập khi cần, hoặc phối hợp như một mắt xích trong mạng phòng không hợp nhất.

Cách tiếp cận này giúp Trung Quốc giải quyết điểm yếu cố hữu của hệ thống phòng không tầm ngắn: duy trì lớp bảo vệ cho lực lượng cơ động ngay cả trong môi trường bị gây nhiễu điện tử, mất GPS hoặc gián đoạn liên lạc.

Tên lửa FB-10A - Ảnh: Đài truyền hình Trung Quốc

Việc thu gọn toàn bộ radar, cảm biến và bệ phóng lên một khung xe duy nhất cũng mang lại lợi thế lớn về độ cơ động và khả năng ẩn giấu. Xe có thể triển khai trong thời gian ngắn, giảm tín hiệu bức xạ radar, nhờ đó khó bị phát hiện và khóa mục tiêu hơn so với các tổ hợp kéo rơ-moóc hoặc xe bánh xích cồng kềnh.

Nhờ tích hợp cảm biến ngay trên xe, chu trình “phát hiện - khai hỏa - rút lui” được rút ngắn tối đa, giúp hệ thống ứng phó nhanh với các mối đe dọa bất ngờ, đặc biệt là trực thăng bay thấp hoặc tên lửa hành trình tầm thấp bay bám địa hình.

Với thiết kế nhỏ gọn, mỗi xe chiến đấu có thể di chuyển cùng đội hình thiết giáp hoặc bộ binh cơ giới, lấp vào “khoảng trống phòng không” vốn xuất hiện khi các tổ hợp tầm trung hoặc tầm xa không thể theo kịp đội hình di chuyển.

Theo đánh giá của giới phân tích, hệ thống này nhiều khả năng đảm nhiệm tầng phòng thủ thấp nhất trong mạng lưới phòng không đa tầng của PLA - nằm dưới các tổ hợp HQ-22 và HQ-9, đồng thời phối hợp với pháo, tên lửa tầm rất ngắn và MANPADS (tên lửa phòng không vác vai).

Khi kết hợp, chúng hình thành một “lớp khiên tầm thấp” chuyên đánh chặn UAV, tên lửa hành trình bay thấp và các mục tiêu tầm ngắn - những mối đe dọa đang tạo sức ép lớn nhất với mọi hệ thống phòng thủ hiện đại.

Ý nghĩa chiến lược

Quân đội Trung Quốc thử nghiệm và sớm đưa vào trang bị hệ thống phòng không cơ động thế hệ mới cho thấy nước này đang siết chặt mạng lưới phòng thủ nhiều tầng quanh các khu vực nhạy cảm như eo biển Đài Loan, Biển Hoa Đông và Biển Đông.

Sự xuất hiện của hệ thống này giúp thu hẹp đáng kể “hành lang an toàn” cho các hoạt động bay tầm thấp của đối phương bao gồm trực thăng, UAV vũ trang và tên lửa hành trình tầm ngắn, vốn là phương tiện chủ lực trong chiến thuật tấn công phủ đầu hoặc tập kích chính xác của Mỹ và các đồng minh.

Một hệ thống phòng không tầm ngắn cơ động của Trung Quốc - Ảnh: TWZ

Trên bình diện chiến lược, đây là bước đi nhất quán trong quá trình xây dựng mạng lưới phòng không - phòng thủ tên lửa tích hợp (IADS) của Trung Quốc. Hệ thống này đang dần hình thành chuỗi bảo vệ liên hoàn từ tên lửa tầm xa HQ-9 cho đến các tổ hợp tầm gần tại cấp lữ đoàn, đại đội, giúp phân tán hỏa lực, tăng mật độ đánh chặn và giảm hiệu quả của các đòn tấn công bão hòa - hình thức tấn công thường thấy trong các cuộc chiến hiện đại.

Ở cấp độ tác chiến, hệ thống phòng không cơ động mới mang lại lớp bảo vệ trực tiếp cho sở chỉ huy tiền phương, đoàn xe hành quân và tuyến tiếp tế - những mục tiêu dễ bị UAV cảm tử hoặc tên lửa hành trình tấn công trong các cuộc xung đột gần đây.

Khả năng tự vận hành độc lập khi mất liên lạc mạng, nhưng vẫn có thể kết nối trở lại hệ thống phòng không hợp nhất khi điều kiện cho phép, giúp nâng cao độ bền và khả năng tồn tại của lực lượng mặt đất trong môi trường tác chiến điện tử hoặc khi bị tấn công “chặt đầu” vào hệ thống chỉ huy.

Nếu được xác nhận và biên chế rộng rãi, hệ thống này sẽ bổ sung thêm một tầng phòng không ở độ cao thấp, củng cố năng lực phòng thủ cho các đơn vị cơ động tiền phương.

Đây được xem là mảnh ghép quan trọng trong chiến lược xây dựng “mạng lưới phòng không khép kín” của Trung Quốc, nơi mọi lực lượng từ trên không, trên bộ đến trên biển - đều có thể phối hợp để duy trì lớp bảo vệ liên tục.

Hoàng Vũ