Trung Quốc đang dần vượt qua Mỹ về trí tuệ nhân tạo?

Trí tuệ nhân tạo đã trở thành một trong những chiến trường công nghệ lớn nhất giữa Mỹ và Trung Quốc. Cả hai quốc gia đều xem đây là công nghệ mang tính chiến lược, có khả năng định hình tương lai kinh tế và an ninh. Washington đã hạn chế quyền tiếp cận của Trung Quốc đối với các chip bán dẫn tiên tiến do lo ngại rủi ro an ninh quốc gia. Trong bối cảnh này, Trung Quốc đã tập trung vào công nghệ nguồn mở, phát triển chip nội địa và các phần mềm độc quyền để duy trì khả năng cạnh tranh.

Trung Quốc phát triển của các mô hình ngôn ngữ lớn (LLM)

Tương tự như OpenAI ở Mỹ, các công ty công nghệ Trung Quốc đang tập trung phát triển các mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) được đào tạo trên lượng dữ liệu khổng lồ để cung cấp năng lượng cho các ứng dụng như chatbot AI. Điểm đặc biệt trong chiến lược của Trung Quốc là nhiều mô hình ngôn ngữ lớn được phát hành dưới dạng mã nguồn mở, cho phép nhà phát triển toàn cầu truy cập miễn phí.

Một nhóm robot hình người được trưng bày tại Hội nghị Trí tuệ nhân tạo thế giới (WAIC) 2024 tại Thượng Hải, miền Đông Trung Quốc, ngày 4/7/2024. Ảnh: Xinhua

Tiezhen Wang, nhân viên của Hugging Face, công ty AI có trụ sở tại Mỹ, cho biết các mô hình ngôn ngữ lớn của Trung Quốc như Qwen - mô hình được thiết kế cho nhiều tác vụ khác nhau như tạo văn bản, hiểu hình ảnh và hội thoại - của Alibaba đang nhanh chóng trở nên phổ biến vì những ưu điểm vượt trội. “Qwen đang nhanh chóng trở thành một trong những mô hình hàng đầu nhờ hiệu suất mạnh mẽ và sự tiện lợi khi sử dụng,” Wang chia sẻ với CNBC. Điều này giúp các công ty phát triển và ứng dụng công nghệ mà không vướng mắc các rào cản pháp lý.

Bên cạnh Alibaba, công ty khởi nghiệp DeepSeek cũng đã thu hút sự chú ý khi phát hành mô hình DeepSeek-R1, được thiết kế để giải quyết các nhiệm vụ đòi hỏi khả năng tư duy cao. Theo tuyên bố từ DeepSeek, mô hình này có thể cạnh tranh trực tiếp với các phần mềm hàng đầu như GPT-4 của OpenAI và Meta LLaMA.

Grace Isford, đối tác tại quỹ đầu tư Lux Capital, nhận xét: “Trong năm qua, chúng ta chứng kiến sự gia tăng đáng kể của các mô hình mã nguồn mở đến từ Trung Quốc với hiệu suất ấn tượng, chi phí vận hành thấp.” Những đóng góp này đang dần thu hút sự chú ý từ cộng đồng AI quốc tế.

Lợi thế từ các mô hình mã hóa nguồn mở

Việc tập trung vào mô hình mã nguồn mở mang lại nhiều lợi ích cho các công ty Trung Quốc. Một mặt, nó khuyến khích sự đổi mới khi nhiều nhà phát triển trên toàn cầu có thể tham gia cải tiến và ứng dụng công nghệ. Mặt khác, nó giúp Trung Quốc vượt qua những rào cản địa chính trị.

Paul Triolo, đối tác tại công ty tư vấn toàn cầu DGA Group, nhận định việc mở mã nguồn là một chiến lược giúp các công ty Trung Quốc vươn ra thị trường toàn cầu. Ông nói: “Mục tiêu của các công ty Trung Quốc là đưa mô hình AI vượt ra khỏi biên giới quốc gia, từ đó vươn lên dẫn đầu trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo.”

Điều này cũng mở ra một cuộc đua mới về mục đích sử dụng AI. Grace Isford cho rằng: “Các mô hình AI hiện nay có tiềm năng thống trị tương tự như hệ điều hành Microsoft Windows hay Apple iOS trong quá khứ. Chúng sẽ là nền tảng để phát triển các ứng dụng tiên tiến, từ đó định hình tương lai của công nghệ khoa học và kỹ thuật.”

Xin Sun, giảng viên cao cấp tại King’s College London, chia sẻ thêm: “Các công ty Trung Quốc xem mô hình ngôn ngữ lớn là trung tâm của hệ sinh thái công nghệ tương lai. Mô hình kinh doanh của họ phụ thuộc vào việc thu hút các nhà phát triển xây dựng ứng dụng mới, từ đó mở rộng cơ sở người dùng và dữ liệu, mang lại doanh thu thông qua nhiều dịch vụ khác nhau, như dịch vụ đám mây.”

Hạn chế về chip và giải pháp từ Trung Quốc

Một trong những thách thức lớn nhất đối với Trung Quốc là khả năng tiếp cận các bộ xử lý đồ họa (GPU) hiệu suất cao – công cụ quan trọng trong việc đào tạo các mô hình AI lớn. Hiện tại, Nvidia vẫn là công ty dẫn đầu trong lĩnh vực sản xuất GPU. Tuy nhiên, lệnh cấm xuất khẩu của Mỹ đã hạn chế khả năng tiếp cận các chip tiên tiến của Trung Quốc.

Để đối phó với lệnh cấm này, các công ty Trung Quốc đã triển khai nhiều chiến lược khác nhau. Paul Triolo cho biết các tập đoàn công nghệ lớn như Huawei đã tích trữ một lượng lớn GPU Nvidia trước khi lệnh cấm có hiệu lực. Đồng thời, Huawei và các công ty khác cũng đang phát triển GPU nội địa như một giải pháp thay thế lâu dài.

Baidu và Alibaba là hai trong số những công ty đầu tư mạnh mẽ vào lĩnh vực thiết kế chip bán dẫn AI. Triolo nhận định: “Trung Quốc đang xây dựng chuỗi cung ứng nội địa, nhưng khoảng cách về công nghệ phần cứng có thể sẽ ngày càng lớn hơn khi Nvidia chuẩn bị ra mắt chip thế hệ mới như Blackwell vào năm tới.”

Grace Isford của Lux Capital bổ sung thêm: “Dù gặp hạn chế về chip Nvidia, Trung Quốc vẫn đầu tư bài bản vào hạ tầng AI nội địa. Họ tập trung phát triển chip AI của riêng mình, từ đó duy trì khả năng đào tạo và cải tiến các mô hình AI tiên tiến.”

Tùng Lâm