Trung Quốc biến 'sát thủ hạm đội' Lhasa thành vũ khí tấn công ngoài tầm nhìn nhờ công nghệ mới

Khu trục hạm thứ hai thuộc lớp Type 055 Lhasa của Trung Quốc. Ảnh: SCMP.

Hải quân Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc (PLAN) vừa mở rộng đáng kể khả năng tác chiến của tàu khu trục hiện đại nhất, Type 055 Lhasa, bằng cách tích hợp với máy bay cảnh báo sớm (AEW), theo South China Morning Post.

Động thái này cho phép Lhasa tấn công mục tiêu trên không và trên biển ở cự ly vượt xa tầm quét của radar tàu, một bước đột phá quan trọng trong chiến lược hải quân của Trung Quốc.

Tăng tầm tấn công gấp 20 lần

Theo Đài truyền hình trung ương Trung Quốc (CCTV), Lhasa có thể nhận dữ liệu chỉ thị mục tiêu theo thời gian thực từ máy bay AEW trong khi hoạt động. Điều này giúp tàu thực hiện các đòn tấn công chính xác tầm xa mà không cần dựa hoàn toàn vào radar tích hợp.

Trong một cuộc diễn tập bắn đạn thật dưới quyền Bộ Tư lệnh Chiến khu Bắc bộ, Lhasa đã tấn công mục tiêu với sự hỗ trợ dẫn bắn từ máy bay cảnh báo sớm và trực thăng trên tàu.

Thông thường, đường chân trời radar của tàu mặt nước bị giới hạn khoảng 30–40 dặm (50–65 km), đặc biệt với các mục tiêu bay thấp như tên lửa hành trình “lướt sóng”. Trong khi đó, máy bay AEW bay cao có thể phát hiện mục tiêu từ 250–300 dặm (400–480 km) và truyền dữ liệu về tàu qua đường liên lạc bảo mật.

Nhờ đó, Type 055 có thể mở rộng tầm tấn công lên gấp 15–20 lần, biến Lhasa thành một nền tảng tấn công tầm xa vượt đường chân trời.

Lhasa được trang bị các tên lửa hành trình siêu thanh YJ-18 (tầm bắn 290–330 dặm, tương đương 460–530 km) và tên lửa siêu vượt âm YJ-21 (tầm bắn hơn 600 dặm, tức trên 960 km). Tuy nhiên, nếu không có dữ liệu từ bên ngoài, phần lớn tầm bắn này không thể tận dụng được một cách hiệu quả.

Việc tích hợp AEW đã mở khóa toàn bộ tầm tác chiến của các tên lửa này, giúp tàu có thể tấn công mục tiêu ở mọi khoảng cách mà vũ khí cho phép.

Tàu khu trục mạnh nhất của Trung Quốc

Chuyên gia quân sự và cựu giảng viên PLA, Tống Trung Bình (Song Zhongping), nhận định đây là bước tiến trong hợp nhất tác chiến đa miền. “Các nền tảng này bù đắp cho độ cong của Trái Đất, cho phép dẫn đường và tấn công mục tiêu bay thấp cách xa hàng trăm km trước khi đối phương kịp phản ứng”, ông nói.

Mô hình tác chiến của PLA hiện nay là “A-phát hiện, B-phóng đạn, C-dẫn đường”, tức mỗi bước sẽ do một nền tảng khác nhau đảm nhiệm. Cách tiếp cận này giúp giảm phụ thuộc vào một cảm biến duy nhất, tăng khả năng sống sót và phản ứng nhanh trong môi trường xung đột.

Về năng lực phòng thủ, Lhasa sử dụng tên lửa phòng không HQ-9B (tầm bắn 260 km). Tuy nhiên, radar tàu thường bị giới hạn trong việc phát hiện các mục tiêu bay thấp. Nhờ hệ thống chia sẻ dữ liệu với AEW, điểm yếu này đã được khắc phục đáng kể, giúp bịt kín lỗ hổng radar và tăng cường phòng không tầm xa trên biển.

Vị chuyên gia so sánh chiến lược tác chiến mạng lưới của PLA với khái niệm “JADC2” (Chỉ huy & Kiểm soát Tác chiến Toàn miền) của quân đội Mỹ, nơi các cảm biến và bệ phóng ở trên đất liền, trên không, trên biển và không gian liên kết thành một hệ thống thống nhất.

Ông nói thêm: “Điều mà PLA thể hiện với Type 055 là ứng dụng chiến tranh mô hình lắp ghép (mosaic warfare) – liên kết các nền tảng khác biệt thành một lực lượng linh hoạt và thích nghi cao”.

Tàu Lhasa, hạ thủy năm 2021, có lượng giãn nước khoảng 12.000 tấn, được trang bị 112 ống phóng thẳng đứng (VLS) và radar chủ động mạng pha kép AESA băng kép. Đây là tàu thứ hai thuộc lớp Type 055, hiện được xem là tàu khu trục mạnh nhất của Trung Quốc.

Tàu đóng vai trò trung tâm trong các chiến dịch kiểm soát biển và ngăn chặn tiếp cận/khu vực (A2/AD) của Trung Quốc tại các vùng biển lân cận.

Tích hợp máy bay cảnh báo sớm (AEW) là một bước tiến quan trọng để Hải quân Trung Quốc chuyển sang mô hình tác chiến mạng lưới (network-centric warfare), tương tự các nước NATO và Mỹ.

Sự nâng cấp này không chỉ cho phép dự báo sớm và phản ứng chính xác hơn trong tình huống nguy hiểm, mà còn giúp Hải quân Trung Quốc mở rộng khả năng răn đe tầm xa trong bối cảnh cạnh tranh địa chính trị ngày càng gay gắt trên biển.

Huyền Chi