Trung Quốc âm thầm kiểm soát cảng biển châu Âu: EU cảnh báo lỗ hổng an ninh

Quang cảnh cảng hàng hóa tại Duisburg, Đức. Ảnh: THX/TTXVN

Theo trng Politico.eu, EU đang ngày càng tỏ ra lo ngại trước sự hiện diện ngày càng sâu rộng của các công ty Trung Quốc tại các cảng biển trọng yếu của châu Âu, dấy lên những hồi chuông cảnh báo về an ninh và chủ quyền kinh tế.

Trong hai thập kỷ qua, các tập đoàn khổng lồ của Trung Quốc như COSCO và China Merchants, cùng với Hutchison có trụ sở tại Hong Kong, đã lặng lẽ thâu tóm cổ phần tại hơn 30 bến container trên khắp Liên minh châu Âu (EU). Từ những cảng biển sầm uất như Antwerp-Bruges và Rotterdam cho đến Piraeus ở Hy Lạp, dấu ấn của Bắc Kinh ngày càng trở nên rõ rệt trong huyết mạch giao thương hàng hải của châu lục. Tuy nhiên, điều từng được xem là một dòng vốn đầu tư giờ đây đang dần trở thành mối lo ngại an ninh ngày càng lớn đối với Brussels.

Ủy viên Giao thông châu Âu, Apostolos Tzitzikostas, đã thẳng thắn bày tỏ quan điểm này với các nhà lãnh đạo ngành, nhấn mạnh sự cần thiết phải "xem xét lại vấn đề an ninh... và xem xét sự hiện diện của nước ngoài cẩn thận hơn" tại các cảng châu Âu. Tuyên bố này, được xem là một trong những tín hiệu rõ ràng nhất từ Brussels, cho thấy sự thay đổi trong nhận thức về rủi ro tiềm ẩn từ các khoản đầu tư nước ngoài.

Mối quan ngại này không còn là lời cảnh báo suông. Sách trắng quốc phòng gần đây của Ủy ban châu Âu đã đề cập đến vấn đề này, đề xuất ý tưởng kiểm soát chặt chẽ hơn quyền sở hữu nước ngoài đối với "cơ sở hạ tầng giao thông quan trọng". Tương tự, một dự thảo văn bản của Đảng Xã hội và Dân chủ tại Nghị viện châu Âu, mà Politico tiếp cận được, cũng kêu gọi áp dụng các quy định nghiêm ngặt hơn trong đợt cải tổ sắp tới đối với quy định sàng lọc đầu tư nước ngoài của EU. Dù không trực tiếp nhắc tên Trung Quốc, nhưng ẩn ý trong những phát biểu và đề xuất này là không thể phủ nhận.

Theo Simon Van Hoeymissen, nhà nghiên cứu tại Viện Quốc phòng Hoàng gia Bỉ, ngôn ngữ được sử dụng cho thấy rõ ràng sự lo ngại về việc Bắc Kinh đang mở rộng tầm ảnh hưởng tại các cảng chủ chốt của châu Âu. Ana Miguel Pedro, nghị sĩ Nghị viện Châu Âu (MEP) người Bồ Đào Nha thuộc Đảng Nhân dân châu Âu, cũng chia sẻ quan điểm này. Bà Pedro, một thành viên tích cực của Nhóm liên ngành Biển, Sông, Đảo và Khu vực ven biển của Nghị viện Châu Âu, cảnh báo rằng "các tác nhân do nhà nước nước ngoài điều hành như Trung Quốc đang hoạt động với mức độ phối hợp và mục đích vượt xa phản ứng rời rạc của từng quốc gia".

Bà Pedro lập luận: "Sự hiện diện ngày càng tăng của COSCO tại các cảng không chỉ là mối quan ngại về kinh tế. Đó là một lỗ hổng chiến lược".

Cuộc chiến Nga - Ukraine và sự hợp tác ngày càng tăng của Trung Quốc đối với Nga càng làm gia tăng những lo ngại về an ninh tại các cảng của EU. Một báo cáo gần đây từ Trung tâm nghiên cứu phương Đông có trụ sở tại Ba Lan đã chỉ ra rằng tình hình địa chính trị phức tạp hiện nay đã làm nổi bật những rủi ro tiềm ẩn từ sự hiện diện của các thế lực bên ngoài trong cơ sở hạ tầng quan trọng.

Một ví dụ điển hình cho thấy những vướng mắc chiến lược mà EU đang phải đối mặt nằm ở Ba Lan, tại Cảng container Gdynia. Tại đây, Hutchison đã nắm giữ cổ phần trong hơn 20 năm. Vị trí của cảng này trở nên đặc biệt nhạy cảm bởi nó nằm cạnh một căn cứ hải quân, một xưởng đóng tàu và trụ sở của lực lượng đặc nhiệm hải quân tinh nhuệ của Ba Lan. Điều này đồng nghĩa với việc bất kỳ ai kiểm soát bến container này đều có khả năng theo dõi sát sao các hoạt động hậu cần và quốc phòng của cả quân đội Ba Lan, châu Âu và NATO.

Nhận thức rõ tầm quan trọng chiến lược của Gdynia, chính phủ Ba Lan đã liệt kê cảng này là cơ sở hạ tầng quan trọng, buộc đơn vị vận hành phải hợp tác chặt chẽ với chính phủ về các vấn đề an ninh. Bối cảnh rủi ro cao này càng làm nổi bật lời cảnh báo của bà Pedro và nhấn mạnh lý do tại sao EU hiện đang đánh giá lại sự tham gia của nước ngoài vào các cảng của mình một cách cấp bách hơn bao giờ hết.

Thực tế cho thấy, sự lo ngại của châu Âu không phải là không có cơ sở. Việc một chủ thể nước ngoài nắm giữ cổ phần chi phối tại các cảng biển quan trọng có thể dẫn đến nhiều hệ lụy nghiêm trọng. Đầu tiên, nó có thể tạo ra những điểm yếu về an ninh, khi các hoạt động giám sát, thu thập thông tin tình báo có thể được tiến hành một cách bí mật. Thứ hai, nó có thể tạo ra sự phụ thuộc kinh tế, khiến EU dễ bị tổn thương trước các hành động gây áp lực hoặc trả đũa từ bên ngoài. Cuối cùng, nó có thể ảnh hưởng đến chủ quyền và quyền tự quyết của các quốc gia thành viên trong việc quản lý cơ sở hạ tầng quan trọng của mình.

Trong bối cảnh quốc tế đầy biến động và phức tạp hiện nay, việc bảo vệ cơ sở hạ tầng trọng yếu, đặc biệt là các cảng biển, trở thành một ưu tiên hàng đầu đối với EU. Những động thái gần đây từ Brussels cho thấy Liên minh châu Âu đang dần nhận ra những rủi ro tiềm ẩn và bắt đầu hành động để tăng cường kiểm soát đối với các khoản đầu tư nước ngoài, đặc biệt là từ các quốc gia có thể gây ra những lo ngại về an ninh.

"Nếu một đối thủ nước ngoài khai thác điểm yếu ở một cảng châu Âu, điều đó sẽ gây nguy hiểm cho tất cả chúng ta", bà Pedro kết luận.

Vũ Thanh/Báo Tin tức và Dân tộc