Trung Đông trước vòng xoáy hỗn loạn mới sau khi Israel tấn công loạt mục tiêu ở các nước láng giềng

Khói bốc lên sau các vụ nổ ở Doha, Qatar ngày 9/9/2025. Ảnh: AA/TTXVN

Ngày 28/8, Israel không kích vào Sana’a giết chết Thủ tướng Thủ tướng Ahmed Ghaleb Nasser Al-Rahawi và một số bộ trưởng thuộc chính quyền Houthi (không được quốc tế công nhận) ở Yemen.

Theo báo The Washington Post (Mỹ) ngày 9/9, bom đạn Israel vẫn trút xuống nhiều vị trí tại Syria và Liban. Ở Dải Gaza và Bờ Tây, người Palestine tiếp tục hứng chịu sức ép nặng nề từ những đợt pháo kích và đột kích. Chưa dừng lại, đầu mùa Hè, Israel còn khơi mào một cuộc chiến 12 ngày với Iran, vừa làm suy yếu năng lực hạt nhân của Tehran, vừa khiến Mỹ phải trực tiếp ra tay. Tháng 6 vừa qua, Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) phát động chiến dịch quân sự quy mô lớn nhắm vào hàng loạt mục tiêu chiến lược tại Iran, trong đó có các cơ sở hạt nhân, căn cứ quân sự. Về phần mình, Iran đáp trả bằng hàng loạt tên lửa tầm xa nhằm vào Israel. Sau đó, Tổng thống Donald Trump thông báo quân đội Mỹ tấn công thành công 3 cơ sở hạt nhân của Iran đêm 21/6. Ngày hôm sau, Iran đáp trả bằng việc phóng loạt tên lửa nhằm vào căn cứ Al Udeid của Mỹ đặt tại Qatar. Nhưng đến tối 23/6, Tổng thống Trump tuyên bố Iran và Israel đã nhất trí ngừng bắn.

Tất cả những điều này diễn ra trước khi căng thẳng leo thang ngày 9/9 với Israel nhắm mục tiêu vào nhóm lãnh đạo của Hamas tại Doha, thủ đô Qatar. Cuộc tấn công không hạ gục được các lãnh đạo Hamas, bao gồm Khalil al-Hayya, một nhân vật chủ chốt của nhóm, nhưng đã giết chết con trai ông và một phụ tá cấp cao. Qatar xác nhận một thành viên của Lực lượng An ninh Nội địa đã thiệt mạng trong vụ tấn công ngày 9/9 và một số người khác bị thương.

Tổng thư ký Liên hợp quốc (LHQ) Antonio Guterres coi vụ tấn công là hành động vi phạm chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Qatar - một quốc gia đã đóng vai trò rất tích cực trong việc đạt được thỏa thuận ngừng bắn cũng như giải cứu con tin tại Dải Gaza. Trong khi đó, Nhà Trắng khẳng định Tổng thống Mỹ Donald Trump không ủng hộ việc Israel tiến hành không kích Hamas trên lãnh thổ đồng minh của nước này là Qatar. Ngoài ra, Saudi Arabia và Các Tiểu vương quốc Arab Thống nhất (UAE), cũng đồng loạt lên án cuộc không kích.

Qatar là đồng minh của Mỹ và là nơi đặt căn cứ quân sự lớn nhất của Mỹ tại Trung Đông. Kể từ khi xung đột Israel – Hamas bùng phát vào tháng 10/2023, Doha cũng là nơi đặt nền móng quan trọng cho những nỗ lực ngoại giao nhằm đạt được lệnh ngừng bắn ở Gaza. Qatar đã cho phép các phái đoàn Hamas duy trì sự hiện diện tại thủ đô của họ trong nhiều năm, trong bối cảnh quốc gia này chủ trương là bên trung gian và môi giới hòa bình toàn cầu.

Chủ tịch Knesset (Quốc hội Israel) – ông Amir Ohana đã đăng lên mạng xã hội X video và các vụ nổ ở Doha đồng thời đính kèm dòng nội dung: “Đây là thông điệp gửi đến toàn thể Trung Đông". Bộ trưởng Tài chính Bezalel Smotrich đăng trên mạng xã hội cảnh báo: "Khủng bố không miễn nhiễm với cánh tay dài của Israel ở bất kỳ nơi nào trên thế giới". Ông Smotrich và những người theo đường lối cứng rắn khác trong liên minh của Thủ tướng Netanyahu đã phản đối tiến trình ngoại giao với Hamas. Họ đã kêu gọi chinh phục Gaza và khuyến khích 2 triệu người Palestine "di cư tự nguyện", đồng thời theo đuổi chính sách mở rộng khu định cư ở Bờ Tây.

Ông Robert Malley, cựu quan chức cấp cao Trung Đông dưới thời chính quyền cựu Tổng thống Barack Obama và Joe Biden đã nhận định với trang The Conversation rằng cuộc tấn công của Israel vào Hamas tại Doha cho thấy tầm nhìn về chiến thắng của chính phủ Israel trước kẻ thù dường như chỉ gói gọn trong “tàn phá toàn diện và đầu hàng vô điều kiện”. Trong khi đó, theo ông, nhiều nước láng giềng lại đang hướng đến lối đi chính trị nhằm chấm dứt xung đột, giải cứu con tin Israel, giúp người Palestine tái thiết và đồng thời thúc đẩy sự hội nhập của Israel vào khu vực.

Bên cạnh đó, ông Malley nhận xét: “Israel cũng đang phát đi thông điệp rằng không một người Palestine nào được đảm bảo an toàn, kể cả tại thủ đô của đối tác thân cận với Mỹ, vốn là trung gian quan trọng giữa Israel và người Palestine. Ở Ai Cập hay Thổ Nhĩ Kỳ, họ sẽ nghĩ gì? Liệu các quan chức ở đó có còn muốn gặp các lãnh đạo Hamas hôm nay, những người có thể trở thành mục tiêu ám sát ngày mai?”.

Trong khi đó, Thủ tướng Israel Netanyahu đăng lên mạng xã hội: “Hôm nay, cũng như những ngày trước, Israel hành động độc lập… và chúng tôi hoàn toàn chịu trách nhiệm cho hành động này. Đây có thể là bước đi mở đường cho việc kết thúc xung đột”.

Bản thân Tổng thống Trump cũng viết trên mạng xã hội Truth Social: “Việc đơn phương ném bom trên lãnh thổ Qatar - một quốc gia có chủ quyền, đồng thời là đồng minh thân thiết của Mỹ, đang nỗ lực và dũng cảm chia sẻ rủi ro với chúng ta để làm trung gian hòa bình - sẽ không giúp ích cho mục tiêu của Israel hay Mỹ”. Nhưng ông cũng nhấn mạnh rằng tấn công vào Hamas vẫn là “mục tiêu xứng đáng”.

Thủ tướng Qatar Mohammed bin Abdulrahman Al Thani tỏ ra bi quan về triển vọng ngoại giao trong ngắn hạn: "Về các cuộc đàm phán hiện tại, tôi cho rằng chưa có gì đáng tin cậy ngay sau khi xảy ra một vụ tấn công như vậy”.

Các chuyên gia cũng đồng tình về nhận định này. Học giả thỉnh giảng tại Đại học Georgetown (Mỹ) – ông Khaled Elgindy nói: “Israel thực sự đã phá hủy mọi nỗ lực đàm phán ngừng bắn”.

Lãnh đạo phe đối lập Israel – ông Yair Lapid nhấn mạnh: “Chính phủ cần phải giải thích hành động này sẽ không dẫn đến việc giết hại các con tin ở Gaza và liệu nguy cơ đối với tính mạng họ có được cân nhắc khi đưa ra quyết định này hay không”.

Theo NBC News (Mỹ), số phận của các con tin được cho là vẫn còn sống ở Gaza, và khoảng 2 triệu người Palestine ở Gaza, đang bị đe dọa sau vụ tấn công ở Doha. Gia đình các con tin kêu gọi chấm dứt xung đột đồng thời chia sẻ rằng họ đang theo dõi những diễn biến ở Doha với "quan ngại sâu sắc và lo lắng tột độ". Einav Zangauker - mẹ của con tin Matan Zangauker – nói với tờ Haaretz rằng bà “run rẩy vì sợ hãi”.

Hà Linh/Báo Tin tức và Dân tộc