Trọng tâm và tác động của chính sách 'Trumponomics' dưới thời Trump 2.0

Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump. Ảnh: Getty Images/TTXVN

Theo hãng thông tấn Anadolu của Thổ Nhĩ Kỳ, trong chiến dịch tranh cử tổng thống Mỹ, ông Donald Trump đã đặc biệt tập trung nhiều vào các vấn đề kinh tế trong nước và quốc tế như một trong những mục tiêu chính, giúp ông và đảng Cộng hòa giành chiến thắng trong cuộc bầu cử. Điều này không có gì ngạc nhiên khi nhìn lại nhiệm kỳ đầu tiên của ông từ 2016-2020, với nhiều chính sách gây tranh cãi như rút khỏi Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương, Hiệp định Paris và tăng thuế quan với Trung Quốc.

Một trong những điểm nhấn quan trọng trong chính sách kinh tế của ông Trump là Đạo luật Giảm thuế và Việc làm năm 2017. Đây được coi là cuộc cải cách lớn nhất đối với hệ thống thuế Mỹ, với mục tiêu giảm thuế suất cho cả cá nhân và doanh nghiệp, đồng thời đơn giản hóa thủ tục kê khai thuế. Tuy nhiên, theo nhà phân tích chính sách cấp cao Joe Hughes tại Viện Thuế và Chính sách Kinh tế, tác động kích thích kinh tế của chính sách này còn "không rõ ràng", thậm chí chưa thấy được sự thay đổi đáng kể trong đầu tư như kỳ vọng ban đầu.

Về phần mình, Leslie Vinjamuri, Giám đốc Chương trình Mỹ và châu Mỹ tại Viện Chatham House, chỉ ra rằng một số đề xuất thuế của ông Trump như miễn thuế có ý nghĩa quan trọng với người lao động ngành dịch vụ, nhưng sẽ làm trầm trọng thêm tình trạng thâm hụt ngân sách. Thực tế cho thấy, phần lớn tăng trưởng doanh thu kể từ năm 2017 đến từ lạm phát, theo số liệu của Văn phòng Ngân sách Quốc hội Mỹ.

Hiện tại, nợ công của Mỹ đã vượt 36 nghìn tỷ USD, với thâm hụt ngân sách năm tài khóa 2024 là 1,8 nghìn tỷ USD dù doanh thu đạt 5 nghìn tỷ USD. Để giải quyết vấn đề này, ông Trump dự kiến thành lập Bộ Hiệu quả Chính phủ (DOGE) do tỷ phú Elon Musk và cựu ứng cử viên Tổng thống Vivek Ramaswamy đứng đầu. Tuy nhiên, chuyên gia Hughes cho rằng đây chỉ là "vai trò mang tính biểu tượng" và những đề xuất như sa thải 75% nhân viên liên bang hay cắt giảm 2 nghìn tỷ USD ngân sách khó có thể thực hiện nếu không có sự chấp thuận của Quốc hội.

Theo chuyên gia Hughes, ngay cả khi DOGE được Quốc hội phê chuẩn, việc cắt giảm ngân sách sẽ gặp khó khăn khi gần 60% ngân sách liên bang được phân bổ cho ba lĩnh vực chính: An sinh xã hội, Medicare và quốc phòng, trong khi 10% dành cho việc trả lãi nợ. "Nếu bạn không cắt giảm các khoản này và vẫn muốn giảm thuế cho người giàu, bạn sẽ phải cắt giảm hầu hết các chương trình còn lại với số tiền lớn", chuyên gia Hughes nhận định.

Về thuế quan, ông Trump dự kiến sẽ tiếp tục sử dụng công cụ này như một trụ cột chính sách. Ông có kế hoạch thay thế một phần lớn luật thuế thu nhập bằng thuế quan đối với hàng nhập khẩu. Tuy nhiên, chuyên gia Hughes cảnh báo điều này có thể làm tăng gánh nặng thuế cho các gia đình thu nhập trung bình mà vẫn không đủ bù đắp cho các khoản giảm thuế dành cho người giàu.

Mặc dù thuế quan có thể giúp một số ngành công nghiệp quan trọng như thép hay dược phẩm quay trở lại sản xuất tại Mỹ, nhưng việc áp dụng rộng rãi sẽ dẫn đến giá cả tăng cao cho người tiêu dùng. Chuyên gia Vinjamuri nhận định ý tưởng dùng thuế quan để bù đắp doanh thu từ cắt giảm thuế đã bị "hoàn toàn bác bỏ" bởi các nhà kinh tế, những người cho rằng thuế quan sẽ góp phần đẩy cao lạm phát.

Quyết định gần đây của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) cắt giảm lãi suất 0,25% cũng báo hiệu kỳ vọng về áp lực lạm phát có thể tăng do hậu quả của việc cắt giảm thuế và áp dụng thuế quan. Theo chuyên gia Vinjamuri, không thể đồng thời cắt giảm thuế toàn diện, giảm nợ và duy trì nền kinh tế lành mạnh thông qua thuế quan, đồng thời hạn chế người nhập cư - những người đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo mức lương không tăng quá nhanh.

Với những chính sách được đề xuất, có thể thấy "Trumponomics" trong nhiệm kỳ tới sẽ tiếp tục tập trung vào giảm thuế và bảo hộ thương mại. Tuy nhiên, các chuyên gia lo ngại về tính khả thi cũng như tác động tiêu cực có thể xảy ra với nền kinh tế Mỹ và toàn cầu, đặc biệt là vấn đề thâm hụt ngân sách và lạm phát.

Công Thuận/Báo Tin tức (Theo AA)