Trở ngại đưa chuỗi cung ứng trở lại nước Mỹ

Chi phí và thời gian là hai trở lực lớn

Trong khi chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump kỳ vọng về một đợt bùng nổ dịch chuyển hoạt động sản xuất chế tạo về nước đang đến gần, hầu hết các công ty trả lời khảo sát của đài CNBC lại cho rằng, việc đưa chuỗi cung ứng trở về Mỹ có thể khiến chi phí của họ tăng gấp đôi và thay vào đó, họ sẽ tìm các điểm đến khác có mức thuế quan thấp hơn.

Đưa chuỗi cung ứng trở về Mỹ có thể khiến chi phí của nhà sản xuất tăng gấp đôi và thay vào đó, họ sẽ tìm các điểm đến khác có mức thuế quan thấp hơn. Ảnh: AFP

Hơn một nửa số công ty được CNBC khảo sát (57%) cho biết chi phí là lý do hàng đầu khiến họ không chuyển hoạt động sản xuất chế tạo về nước; 21% cho biết lý do hàng đầu của họ là do thách thức trong việc tìm kiếm lao động có tay nghề.

Mặc dù chính quyền Tổng thống Trump cam kết sẽ cắt giảm thuế cho các công ty đưa hoạt động sản xuất trở về nước, nhưng kết quả khảo sát của CNBC cho thấy thuế suất (14%) thấp hơn trong bảng xếp hạng các yếu tố tác động đến việc ra quyết định về địa điểm sản xuất của các công ty.

Bất luận một số tuyên bố nổi bật gần đây từ các "ông lớn" công nghệ Mỹ, bao gồm kế hoạch của Nvidia về việc đầu tư một nhà máy siêu máy tính tại Mỹ và cam kết đầu tư 500 tỷ USD của Apple ở xứ cờ hoa, hầu hết các công ty đều đánh giá chi phí sản xuất tại Mỹ là quá cao.

Chính quyền Tổng thống Trump, cuối tuần trước, đã cho ngành công nghệ được hoãn áp thuế mới đối với Trung Quốc và các quốc gia khác trên toàn cầu, nhưng Nhà Trắng đang tiến hành một cuộc điều tra an ninh quốc gia nhắm vào các công nghệ quan trọng để áp thuế trong tương lai.

Phần lớn các công ty được CNBC khảo sát đã ước tính rằng, chi phí xây dựng một chuỗi cung ứng mới tại Mỹ sẽ ít nhất gấp đôi chi phí hiện tại (18%). Thay vì chuyển chuỗi cung ứng về Mỹ, 61% cho rằng sẽ hiệu quả hơn về mặt chi phí nếu di dời chuỗi cung ứng đến các quốc gia có mức thuế thấp hơn.

Ngoài thuế quan, nhu cầu của người tiêu dùng và giá nguyên liệu thô, cũng như "việc chính quyền hiện tại không có khả năng đưa ra một chiến lược nhất quán" được coi là những mối lo lớn về chuỗi cung ứng.

CNBC tiến hành cuộc khảo sát trên đối với 380 người trả lời từ các công ty trong chuỗi cung ứng và tổ chức kinh doanh, từ ngày 14 đến ngày 18/4.

Cuộc khảo sát được gửi đến các thành viên của Phòng Thương mại Mỹ, Hiệp hội các nhà sản xuất quốc gia, Liên đoàn bán lẻ quốc gia, Hiệp hội may mặc và giày dép Mỹ, Hiệp hội phân phối và bán lẻ giày dép Mỹ, Hội đồng các chuyên gia quản lý chuỗi cung ứng, OL USA, SEKO Logistics và ITS Logistics.

Trong số những người trả lời cho biết họ quan tâm đến việc tái lập chuỗi cung ứng của Mỹ, 41% cho biết sẽ mất ít nhất từ 3 - 5 năm và 33% cho biết sẽ mất nhiều thời gian hơn 5 năm.

Tự động hóa sẽ chiếm ưu thế

Nếu sản xuất chế tạo quay trở lại Mỹ, tự động hóa sẽ là một thành phần chính của mô hình kinh tế nước này, với 81% người trả lời cho biết họ sẽ sử dụng nó nhiều hơn so với công nhân.

"Thị trường lao động Mỹ là mối quan tâm khi cân nhắc việc quay trở lại đây", ông Mark Baxa, Giám đốc điều hành công ty chuỗi cung ứng CSCMP cho biết.

Trong bối cảnh hiện tại, việc sa thải là mối quan tâm cấp bách, với 47% số người trả lời cho biết họ đang có kế hoạch cắt giảm nhân sự, còn lại 53% cho biết hiện tại họ không có kế hoạch sa thải.

Đối với câu hỏi chung hơn về việc các công ty sẽ "chờ bao lâu để đưa ra quyết định về nhân sự", phần lớn cho biết không quá 9 tháng, trong khi 38% cho biết quyết định sẽ được đưa ra trong vòng 2 - 3 tháng; 23% cho biết trong vòng 3 - 6 tháng tới.

Kết quả một cuộc khảo sát khác mà Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) vừa công bố cũng chỉ ra nỗi bất an trên thị trường lao động trước làn sóng sa thải đang gia tăng.

Sau những đòn thuế quan mạnh mẽ và hoãn áp dụng sau đó của chính quyền Tổng thống Trump, đến nay, phản ứng phổ biến nhất mà doanh nghiệp Mỹ đưa ra đối với thuế quan của Tổng thống Trump là việc hủy đơn hàng, với 89% số người được hỏi và kỳ vọng rằng người tiêu dùng sẽ cắt giảm chi tiêu, điều mà 75% số người được hỏi cho biết họ đang dự báo.

Đối với các sản phẩm nằm trong diện chịu thuế quan mới, 61% số người tham gia khảo sát cho biết họ sẽ tăng giá bán.

"Tác động tức thời là hủy đơn hàng và rủi ro cắt giảm chi tiêu của người tiêu dùng là đáng chú ý", ông Baxa, Giám đốc điều hành công ty chuỗi cung ứng CSCMP, cho biết.

Những người trả lời khảo sát của CNBC dự kiến các sản phẩm bị ảnh hưởng nặng nề nhất do cắt giảm chi tiêu của người tiêu dùng là các sản phẩm tùy ý (44%), đồ nội thất (19%) và hàng xa xỉ (19%).

"Cho đến nay, chúng tôi đã chứng kiến tỷ lệ lớn lượng hủy hoặc tạm dừng nhập khẩu hàng hóa từ Trung Quốc, nhưng đang chứng kiến khối lượng và lượng hàng đặt trước tăng lên từ các quốc gia khác ở châu Á đã được Mỹ tạm dừng thuế quan qua lại trong 90 ngày", ông Paul Brashier, Phó chủ tịch chuỗi cung ứng toàn cầu tại ITS Logistics, cho biết.

Thậm chí, 63% người được hỏi cảnh báo về một cuộc suy thoái tác động đến nền kinh tế Mỹ trong năm nay do chính sách thuế quan của Tổng thống Trump, với khoảng một nửa (51%) dự đoán người tiêu dùng sẽ thu hẹp chi tiêu vào quý II.

"Các chuỗi cung ứng hỗ trợ hàng triệu việc làm tại Mỹ, cung cấp năng lượng cho các nhà sản xuất Mỹ và cung cấp các lựa chọn giá cả phải chăng cho người tiêu dùng Mỹ hiện đang gặp phải những dấu hiệu ban đầu về thiệt hại do các mức thuế quan tàn phá này", ông Steve Lamar, Giám đốc điều hành của Hiệp hội may mặc và giày dép Mỹ cho biết.

"Giá cả tăng cao, mất việc làm, tình trạng thiếu hụt sản phẩm và phá sản sẽ chỉ là một số khó khăn mà nền kinh tế Mỹ phải vượt qua trong khi Tổng thống theo đuổi chính sách thuế quan", ông Lamar cảnh báo.

Trước đó, ông Lamar đã bình luận trên CNBC rằng, thiệt hại đối với các doanh nghiệp trên toàn nền kinh tế có thể sớm trở nên "không thể đảo ngược".

Trong khi đó, Giám đốc Hội đồng Kinh tế Quốc gia Kevin Hassett mới đây cho biết hơn 10 quốc gia đã đưa ra các đề nghị thỏa thuận thương mại "tuyệt vời" với Mỹ và ông "100%" đảm bảo sẽ không có suy thoái nào xảy ra.

Nhiều cuộc khảo sát lấy ý kiến của các CEO Mỹ cho thấy kỳ vọng rộng rãi rằng suy thoái có thể đã bắt đầu hoặc sắp xảy ra.

Giám đốc điều hành BlackRock Larry Fink cho biết dựa trên các cuộc trò chuyện mà ông đã có với các CEO trên khắp nền kinh tế, Mỹ hiện đang rất gần hoặc đã rơi vào suy thoái.

Các doanh nghiệp nhỏ hơn và các công ty khởi nghiệp cho biết mức thuế quan sẽ gây ra hậu quả rất thảm khốc và khiến việc làm của Mỹ gặp rủi ro.

"Các công ty nhỏ ngành hàng tiêu dùng mà chọn khởi nghiệp bằng một ý tưởng sáng tạo, lại đang không có vốn để đầu tư xây dựng nhà máy", ông Bruce Kaminstein, người sáng lập kiêm cựu giám đốc điều hành công ty sản xuất các sản phẩm tẩy rửa Casabella cho biết.

"Họ buộc phải ra nước ngoài vì thiếu cơ sở sản xuất tại Mỹ. Các nhà máy ở Trung Quốc chào đón doanh nghiệp của chúng tôi và giúp chúng tôi đưa sản phẩm ra thị trường", ông Kaminstein nhấn mạnh.

Thời điểm này trong năm thường là lúc các nhà bán lẻ đặt hàng các mặt hàng phục vụ cho ngày tựu trường và ngày lễ. Tuy nhiên, một số nhà nhập khẩu đã rút bớt đơn hàng từ 5% đến 30%, theo khảo sát của CNBC.

Có đến 3/4 số người được khảo sát cho biết các đơn hàng phục vụ cho ngày tựu trường và ngày lễ không bị ảnh hưởng cụ thể. Họ nói rằng họ đang tập trung nhiều hơn vào các mặt hàng giá rẻ hơn cho ngày lễ (67%) và các mặt hàng khuyến mại nhiều hơn (21%).

Đông Phong