Trí tuệ nhân tạo hỗ trợ và cản trở an ninh mạng ra sao?

Samy Kamkar người đã tạo ra virus lây lan trên trang mạng xã hội MySpace khiến hơn 1 triệu người dùng bị ảnh hưởng. Ảnh: Wired

Vào những năm 1980, Tiến sĩ Popp, nhà sinh học nổi tiếng, đã phát tán virus Trojan horse qua đĩa mềm, mở đầu cho một ngành công nghiệp mới. Công cụ diệt virus thương mại đầu tiên ra đời năm 1987, đánh dấu khởi đầu cuộc chiến giữa hacker và chuyên gia an ninh mạng, nổi bật với sự kiện phát tán virus Samy (computer worm) đã làm sập MySpace vào năm 2005.

Kể từ đó, công nghệ đã phát triển vượt bậc. Hiện nay, các đội ngũ an ninh mạng phải tuân thủ quy định như GDPR, cấp quyền truy cập hợp lý cho nhân viên và liên tục cải tiến phần mềm bảo mật để bảo vệ dữ liệu và khách hàng.

Trí tuệ nhân tạo (AI) đã thay đổi cục diện an ninh mạng, giúp các công ty chống lại tội phạm mạng nhưng cũng tạo ra công cụ mới cho hacker. Trước kỷ nguyên AI, chuyên gia an ninh chủ yếu sử dụng công cụ phát hiện dựa trên chữ ký, nhận diện mã độc qua thư viện chữ ký đã biết, nhưng phương pháp này gặp khó khăn với các tấn công mới.

Hiện nay, hệ thống máy học (ML) và AI thống kê có thể phân tích hành vi độc hại trong khối lượng dữ liệu lớn, giảm thiểu thông báo sai. Bên cạnh tấn công phần mềm độc hại, vẫn còn nhiều mối đe dọa khác như zero-day exploits, lừa đảo, ransomware, và tấn công từ chối dịch vụ phân tán (DDoS).

Dưới đây là bốn cách AI có thể cải thiện an ninh mạng:

1. Hệ thống MDR theo dõi mọi tương tác trên nền tảng và báo cáo hoạt động đáng ngờ, được hỗ trợ bởi AI và ML để phân tích hành vi 24/7.

2. Hệ thống phát hiện xâm nhập nâng cao: Hệ thống này giúp quản lý an ninh kỹ thuật số bằng cách phát hiện và ngăn chặn tấn công mạng, cũng như cảnh báo về các điểm nguy hiểm.

3. Tự động hóa quy trình bảo mật: AI có khả năng tự động hóa nhiều tác vụ bảo mật, giúp giảm tải cho nhân viên an ninh mạng và cho phép họ tập trung vào các vấn đề phức tạp hơn. Công nghệ này có thể bao gồm việc tự động cập nhật phần mềm, ứng phó với sự cố và quản lý rủi ro, tạo ra những hệ thống linh hoạt hơn trước các mối đe dọa mới.

4. Phân tích dự đoán: Với khả năng thu thập và phân tích dữ liệu lớn, AI có thể dự đoán và ngăn chặn các cuộc tấn công tiềm ẩn trước khi chúng xảy ra. Bằng cách học hỏi từ các mẫu hành vi của tin tặc và các cuộc tấn công trong quá khứ, AI có thể giúp xây dựng các biện pháp phòng ngừa hiệu quả hơn, bảo vệ tổ chức trước những mối đe dọa chưa xuất hiện.

Như vậy, trí tuệ nhân tạo đang tạo ra những chuyển biến sâu sắc trong lĩnh vực an ninh mạng, mở ra cơ hội mới cho việc bảo vệ dữ liệu và hệ thống. Tuy nhiên, sự phát triển này cũng đi kèm với thách thức khi các hacker ngày càng sử dụng AI để nâng cao hiệu quả của các cuộc tấn công.

Sự cạnh tranh giữa kỹ thuật bảo vệ và tấn công tiếp tục diễn ra, khẳng định rằng an ninh mạng sẽ luôn là một lĩnh vực động và cần được chú trọng xử lý liên tục.

Để đối phó với những thách thức mới mà AI mang lại, các tổ chức cần xây dựng một chiến lược an ninh mạng toàn diện, không chỉ dựa vào công nghệ mà còn bao gồm cả con người và quy trình.

Việc phát triển kỹ năng cho đội ngũ an ninh mạng là vô cùng quan trọng, bởi dù công nghệ có tiên tiến đến đâu, con người vẫn là yếu tố quyết định trong việc phát hiện và đối phó với các mối đe dọa.

Đào tạo thường xuyên giúp nhân viên nắm bắt các kỹ thuật tấn công mới, từ đó họ có thể nhanh chóng ứng phó với những sự cố an ninh tiềm ẩn. Đồng thời, việc thúc đẩy một văn hóa an ninh trong tổ chức cũng rất cần thiết; nhân viên nên được khuyến khích báo cáo các hoạt động khả nghi mà không sợ bị trừng phạt. Điều này giúp tạo ra một môi trường an toàn hơn cho tất cả mọi người.

Một yếu tố quan trọng khác là sự hợp tác giữa các tổ chức khác nhau. Việc chia sẻ thông tin về các cuộc tấn công, lỗ hổng bảo mật và các giải pháp hiệu quả sẽ giúp xây dựng một mạng lưới phòng thủ mạnh mẽ hơn. Những tổ chức an ninh mạng, cơ quan chính phủ và các công ty công nghệ nên cùng nhau làm việc để phát triển các tiêu chuẩn và quy định để bảo vệ an ninh thông tin trên quy mô lớn.

Cuối cùng, việc đầu tư vào nghiên cứu và phát triển các công nghệ mới, chẳng hạn như blockchain hoặc các giải pháp bảo mật dựa trên AI tiên tiến, có thể sẽ mở ra những tuyến phòng thủ mới chống lại các mối đe dọa. Bằng cách áp dụng các công nghệ này, các tổ chức có thể không chỉ phát hiện và ngăn chặn tấn công mà còn quản lý rủi ro một cách hiệu quả hơn.

Trong bối cảnh thế giới ngày càng kết nối và phụ thuộc vào công nghệ, an ninh mạng sẽ tiếp tục là một lĩnh vực sống còn, không chỉ đối với các doanh nghiệp mà còn đối với từng cá nhân. Điều này nhấn mạnh sự cần thiết của một tư duy đổi mới và linh hoạt trong việc bảo vệ thông tin, với một nhận thức rõ ràng rằng những tội phạm mạng sẽ không ngừng tiến hóa. Sự phát triển bền vững và an toàn của hệ thống thông tin sẽ luôn cần sự quan tâm và nỗ lực không ngừng từ tất cả mọi người.

Minh Phú