Trí tuệ nhân tạo đang giúp nâng cao hiệu quả giảng dạy

GS.TS. Nguyễn Tuấn Anh, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội phát biểu tại Hội thảo.

Phát biểu khai mạc Hội thảo, GS.TS. Nguyễn Hữu Minh - Chủ tịch Hội Xã hội học Việt Nam – nhấn mạnh rằng trí tuệ nhân tạo (AI) đang tái định hình sâu sắc các lĩnh vực khoa học, trong đó có khoa học xã hội và nhân văn. “Nếu không hành động kịp thời, giới xã hội học có thể bị bỏ lại phía sau trong làn sóng đổi mới công nghệ này”, ông cảnh báo.

PGS.TS. Chu Văn Tuấn, Viện trưởng Viện Xã hội học và Tâm lý học, khẳng định Hội thảo là cơ hội để giới chuyên môn nhìn lại hiện trạng, chia sẻ thực tiễn và thảo luận về định hướng ứng dụng AI một cách hiệu quả, đạo đức và nhân văn trong nghiên cứu và giảng dạy xã hội học.

Hội thảo khoa học với chủ đề “Ứng dụng AI trong nghiên cứu và đào tạo Xã hội học”.

Báo cáo đầu tiên tại Hội thảo do GS.TS. Nguyễn Tuấn Anh (Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội) trình bày đã thu hút sự chú ý đặc biệt khi khái quát một cách hệ thống tác động đa chiều của AI trong giáo dục đại học.

Theo ông, AI đang giúp nâng cao hiệu quả giảng dạy, hỗ trợ xây dựng bài giảng cá nhân hóa, cải thiện chất lượng đánh giá và mở rộng không gian tương tác học thuật. Tuy nhiên, ông cũng đề cập đến các rủi ro như: Xói mòn vai trò sáng tạo của giảng viên, gia tăng căng thẳng nghề nghiệp, suy giảm đạo đức học thuật nếu AI bị lạm dụng.

Từ góc nhìn lý thuyết xã hội học, GS.TS. Nguyễn Tuấn Anh cho rằng cần tiếp cận AI như một thành tố mới trong hệ thống giáo dục đồng thời nhìn nhận phân tầng và bất bình đẳng số đang nảy sinh. Ông đề xuất phát triển mô hình giảng dạy kết hợp “Giảng viên + AI”, tăng cường đào tạo năng lực AI cho đội ngũ sư phạm, và thiết lập khung đạo đức rõ ràng trong sử dụng AI.

Trình bày tham luận thại Hội thảo, GS.TS. Lê Ngọc Hùng - Ủy viên Thường vụ Hội Xã hội học Việt Nam - đi sâu vào vai trò của các công cụ AI như ChatGPT trong nghiên cứu xã hội học. Ông nhấn mạnh những giới hạn cụ thể của AI trong nghiên cứu xã hội học, đồng thời khẳng định vai trò của nhà xã hội học trong kỷ nguyên phát triển của trí tuệ nhân tạo hiện nay.

Các đại biểu phát biểu tại hội thảo.

PGS.TS. Nguyễn Đức Vinh - Ủy viên Thường vụ Hội Xã hội học Việt Nam - mang đến một bài tham luận với tiêu đề “Xã hội học trong cơn bão AI”. Ông nhấn mạnh rằng xã hội học – vốn từng là một trong những ngành tiên phong phản ánh biến động xã hội - đang đứng trước nguy cơ tụt hậu nếu không nhanh chóng đổi mới lý thuyết, cách tiếp cận và phương pháp nghiên cứu trong kỷ nguyên AI. Ông cũng cảnh báo: Nếu không làm chủ AI, các nhà xã hội học không chỉ mất đi công cụ nghiên cứu mà còn đánh mất chính vai trò xã hội của ngành.

Các đại biểu tham dự Hội thảo.

Phần thảo luận sôi nổi sau các báo cáo cho thấy giới chuyên môn đánh giá cao tiềm năng ứng dụng AI nhưng vẫn bày tỏ lo ngại về thiếu hụt kỹ năng sử dụng AI và khung đạo đức rõ ràng cho việc sử dụng AI trong giảng dạy, học tập và nghiên cứu xã hội học. Hội thảo không chỉ là diễn đàn khoa học, mà còn là lời hiệu triệu hành động. Khi “cơn bão AI” vẫn đang cuộn trào, việc xã hội học chủ động tiếp cận và ứng xử có trách nhiệm với AI sẽ quyết định tương lai của ngành trong thế kỷ XXI.

Các ý kiến tại Hội thảo cũng đã khẳng định vai trò trung tâm của con người - cả trong nghiên cứu lẫn giảng dạy - và rằng AI chỉ thực sự hữu ích khi được định hướng bởi các giá trị nhân văn, công bằng và khai phóng tri thức.

PV