Trị liệu tâm lý online: Tiền mất – bệnh vẫn mang

Muôn màu, muôn vẻ các khóa trị liệu tâm lý online

Chỉ cần gõ cụm từ “chữa lành” hoặc “trị liệu tâm lý” trên công cụ tìm kiếm hay các trang mạng xã hội, hàng loạt các tài khoản hiện lên với các dịch vụ tư vấn, bán sách tâm lý. Những dịch vụ này không cần bằng cấp, chỉ cần kinh nghiệm bản thân với câu chuyện "dạy cách ứng xử trong gia đình", "níu kéo hôn nhân" hay trở thành chuyên gia trong việc hướng dẫn vượt qua trầm cảm trên mạng.

Vài câu nói từ một người xa lạ nhưng lại có hàng trăm, thậm chí hàng nghìn người hưởng ứng và nghe theo. Họ bỏ tiền ra đăng ký các khóa trị liệu, được chào mời liên hệ inbox, không cần biết người trên mạng có kiến thức chuyên môn hay không; có được đào tạo bài bản để có đủ trình độ đưa ra những lời khuyên, những đạo lý về cuộc sống, về cách vượt qua trầm cảm hay dập tan stress hay không?

Theo các chuyên gia giáo dục, khi một người tốt nghiệp cử nhân tâm lý học, sau đó học tiếp thạc sĩ tâm lý lâm sàng, thì vẫn chưa đủ khả năng để tư vấn hay trị liệu tâm lý. Muốn làm được điều đó, phải có giám sát chuyên môn, tối thiểu là một tiến sĩ trong lĩnh vực tâm lý học trị liệu. Hơn nữa, với giá tiền dịch vụ “trị liệu tâm lý” chỉ 150.000 đồng từ một người hành nghề tư vấn tâm lý độc lập; không thuộc một tổ chức hay liên kết với bệnh viện nào, thì trong trường hợp này, có thể dùng khái niệm "tiền nào của đó" để nói về chất lượng của các dịch vụ trị liệu tâm lý"đội lốt" chữa lành đang nhan nhản trên mạng.

Nạn nhân của những khóa trị liệu tâm lý

Một bạn trẻ từng tin rằng, khóa tái sinh cảm xúc mình đăng ký sẽ giúp bản thân vượt qua những vấn đề về tâm lý âm ỉ kéo dài do những áp lực trong cuộc sống gây nên. Nhưng kết thúc quá trình trị liệu trực tuyến, thứ mà cô nhận được lại là những gánh nặng tâm lý mới chồng lên những vết thương cũ.

"Mình tìm được một website khá uy tín trên mạng, quy trình làm việc của họ cũng tạo cho mình thiện cảm và họ cũng công khai cho mình thông tin của chuyên gia mà mình sẽ được tư vấn. Mình được trò chuyện thoải mái trong vòng một tiếng. Nhưng sau đó họ yêu cầu mình phải tham gia vào một số lượng buổi nhất định trong tuần và phải tham gia trên một tiếng. Việc này vô tình gây ra áp lực cho mình. Họ cũng nói với mình phải nâng cấp gói trị liệu tâm lý để có thể tiếp cận với những chuyên gia tốt hơn. Mình không những cảm thấy không thoải mái ở thời điểm hiện tại mà còn có thêm những áp lực khác, bên cạnh áp lực cuộc sống của mình", nạn nhân cho hay.

Trên thực tế, không ít những bệnh nhân khi có biểu hiện bất thường về sức khỏe tâm thần đã lên mạng để tìm những thông tin chữa bệnh từ những hội nhóm tự xưng theo lời quảng cáo. Một bệnh nhân khác, với tiền sử nghiện game, áp lực từ việc học, nên luôn trong trạng thái bồn chồn, lo lắng, mất ngủ, ngại tiếp xúc với mọi người, đặc biệt là cảm giác muốn chết. Bệnh nhân đã lên mạng để tìm phương pháp chữa lành từ những lời quảng cáo. Rất may mắn, gia đình phát hiện kịp thời và đưa bệnh tới viện điều trị. Sau vài buổi trị liệu tâm lý do chuyên gia có bằng cấp đảm nhiệm, bệnh tình của bệnh nhân đã cải thiện nhiều và cũng nhận thức rõ nguy cơ, hệ lụy nếu không tìm đúng người để giúp giải quyết vấn đề này.

Phòng bệnh hơn chữa bệnh

Từ góc độ của các chuyên gia, hệ lụy từ việc nghe theo những lời nói, những phương pháp tự xưng là chuyên nghiệp ở trên mạng khá nghiêm trọng. Đôi khi người nghe chưa cảm nhận ngay được những quan điểm lệch lạc hay các khái nhiệm bị đánh tráo. Những điều này sẽ dần ngấm vào tư tưởng của người vốn đang bị tâm lý, khiến mọi thứ trở nên hỗn loạn hơn và có thể để lại di chứng.

Chuyên gia tâm lý Đỗ Thị Trang – Phó Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và Ứng dụng tâm lý giáo dục Bình Minh cho biết: "Mỗi lần tổn thương giống như một vết sẹo để lại trong trái tim của bạn nếu không được phục hồi đúng cách. Dần dần, họ không tin, thậm chí bỏ qua những thời điểm vàng để trị liệu tâm lý, gây ra những tổn hại về cả vật chất và thời gian".

Trước thực trạng này, nhiều bác sĩ có chuyên môn về lĩnh vực trị liệu tâm lý đã đưa ra khuyến nghị. Ai cũng cần tỉnh táo và chủ động kiểm tra những yếu tố cơ bản khi tìm nơi hỗ trợ tâm lý.

Bác sĩ Nguyễn Thúy Anh – Phó trưởng Phòng Sức khỏe tổng hợp, Bệnh viện Tâm thần Hà Nội cho hay: "Khi các bạn tham gia trị liệu tâm lý, các bạn đóng tiền cho một gói trị liệu, hãy tìm hiểu rõ về nó và đơn vị cung cấp dịch vụ. Rất khuyến cáo các bạn nên tìm đến các chuyên gia y tế để xác định được vấn đề của mình là có chỉ điều trị tâm lý hay không, hay cần phải điều trị bằng các liệu pháp khác nữa".

Tâm thần là một bệnh lý và cần phải được điều trị đúng cách, đúng phương pháp, dù không phải bệnh nhân nào cũng cần nhập viện điều trị bằng thuốc, bằng liệu pháp. Song, cho dù điều trị bằng phương pháp nào, chuyên gia tâm lý đều phải đảm bảo được đào tạo và cấp phép hành nghề.

Thu Trang