Trẻ em mắc ung thư xương không còn phải cắt cụt chân

Nếu như trước đây, điều trị ung thư xương thường phải cắt cụt chi để đảm bảo triệt căn, gây tàn tật vĩnh viễn, thì ngày nay, có tới 70-80% trường hợp giữ và bảo tồn được chi thể. Đặc biệt, Việt Nam vừa triển khai thành công thay khớp gối nhân tạo tăng trưởng cho trẻ em ung thư xương, giúp các em không phải cắt cụt chân, mà còn duy trì được sự phát triển bình thường của chân trong tương lai, đánh dấu bước ngoặt trong điều trị căn bệnh này ở trẻ em.

Nỗi đau tàn tật của những em bé mắc bệnh trọng

Mắc căn bệnh ung thư xương khi vừa lên lớp 7, em Nguyễn Hoàng Tuấn (Thái Nguyên) đã trải qua 2 ca phẫu thuật cắt cụt chân. Chia sẻ với chúng tôi trong nước mắt, cha của em cho biết: “Ban đầu con đi đá bóng về kêu đau chân, chúng tôi cũng tưởng con bị va đập chấn thương trong khi chơi bóng, có đưa con đến thầy lang gần nhà xoa bóp.

Phát hiện sớm, thăm khám sớm là chìa khóa thành công điều trị bệnh ung thư xương. (Ảnh minh họa)

Hơn 1 tháng sau, cơn đau của con tăng dần với tần suất nhiều hơn, đưa con đi bệnh viện cũng không chẩn đoán được ra bệnh. Chúng tôi chỉ nghĩ con bị đau chân ở tuổi dậy thì, nên cũng không lo lắng lắm cho tới một ngày con đau chân không chịu nổi, kêu khóc rất nhiều. Đưa con xuống Hà Nội khám thì mới bàng hoàng nhận được hung tin con bị ung thư xương”. Do phát hiện ở giai đoạn tiến triển, Tuấn đã phải cắt cụt chân qua đầu gối. Thời gian đầu, sau khi điều trị hóa chất, em còn về đi học được, mặc dù phải có sự hỗ trợ của cha mẹ. Nhưng một thời gian sau, ung thư lại tái phát, cả gia đình bàng hoàng khi em có chỉ định phẫu thuật lần hai, cắt cụt phần đùi còn lại. Cũng kể từ ấy, cuộc sống của em gắn liền với bệnh viện.

Theo BSCKII Hoàng Tuấn Anh, Trưởng Khoa Ngoại cơ xương khớp, Bệnh viện K, ung thư xương ở trẻ em 80% gặp ở lứa tuổi 10-14. Đây cũng là căn bệnh ung thư khó phát hiện ở giai đoạn sớm. Với triệu chứng ban đầu đau xương, thỉnh thoảng đau nên nhiều cha mẹ tưởng con đến tuổi dậy thì thiếu canxi, hoặc ở trẻ em hay chơi đá bóng và các môn thể thao nên dễ nhầm lẫn bị đau chân do ngã, va đập. Nhiều trẻ đến bệnh viện vì sưng đau bất thường xung quanh khớp vai và vùng quanh gối, không có nguyên nhân cụ thể, không sốt. Một số em bị chấn thương như chơi thể thao, hoặc sinh hoạt, khi đến khám với triệu chứng gãy xương (nhóm này ít gặp hơn), tuy nhiên, khi chụp phim phát hiện có tổn thương ác tính.

Tại Bệnh viện Đa khoa Xanh Pôn, mỗi năm có khoảng 50-60 trường hợp trẻ em đến khám phát hiện ung thư xương. BS Nguyễn Trọng Quỳnh, Trưởng đơn nguyên Chỉnh hình Nhi cho biết, ung thư xương nguyên phát thường hay gặp ở giai đoạn dậy thì và sau dậy thì, từ 10-20 tuổi – đây là giai đoạn trẻ tăng trưởng mạnh mẽ về chiều cao, sự biến đổi tế bào ác tính ở trẻ em nhiều hơn. Một số trường hợp có yếu tố gia đình như bố hoặc mẹ bị ung thư xương, nhưng tỷ lệ này rất nhỏ. Trước đây, ung thư xương ở trẻ em được coi là thảm họa, thường phải phẫu thuật cắt bỏ chi, ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng sống của các em và trở thành nỗi ảm ánh về tàn tật vĩnh viễn với những em bé không may mắc bệnh.

Thêm kỳ tích giữ lại chân cho trẻ em

Khoảng 5 năm lại đây, nhờ có y học phát triển, điều trị ung thư xương có rất nhiều tiến bộ, các bác sĩ đã phẫu thuật bảo tồn chi thể cho người bệnh. Theo BS Quỳnh, có tới 70-80% trường hợp giữ và bảo tồn được chi thể, nghĩa là không phải cắt loại bỏ đoạn xương có khối u như trước, mà phẫu thuật loại bỏ khối u, sau đó tái tạo lại phần khuyết hổng xương và phần mềm để giữ lại chi cho trẻ em, mang lại cuộc sống tốt đẹp hơn cho các cháu.

Tiến bộ trong điều trị hơn nữa với căn bệnh ung thư xương ở trẻ em là mới đây, các bác sĩ Bệnh viện K đã triển khai phẫu thuật thay khớp gối nhân tạo có cơ chế tăng trưởng cho trẻ em bị ung thư xương. Đây là phương pháp mới nhất lần đầu tiên triển khai tại Việt Nam, giúp trẻ em ung thư xương không chỉ được bảo tồn chi mà còn duy trì được sự phát triển bình thường của chân trong những năm tiếp theo.

Mắc ung thư xương osteosarcoma ở đầu dưới xương đùi – một thể ung thư xương ác tính thường gặp ở lứa tuổi thiếu niên, K.P.M (10 tuổi, Điện Biên) đến Bệnh viện K trong tình trạng bị ăn mòn vỏ xương, phá vỡ màng xương và lan vào phần mềm, nếu không kịp thời điều trị cháu sẽ gặp trở ngại trong cuộc sống. Trước khi phẫu thuật, bé M được điều trị hóa chất bổ trợ để thu nhỏ khối u. Các bác sĩ cũng cân nhắc bởi cháu mới 10 tuổi, nếu chỉ thay khớp nhân tạo thông thường chắc chắn sẽ ảnh hưởng đến khả năng phát triển chiều dài của xương đùi trái khiến cháu bị “chân trái ngắn hơn chân phải” trong tương lai. Vì vậy, cháu được phẫu thuật thay khớp gối nhân tạo có cơ chế tăng trưởng, nghĩa là cắt đoạn đoạn xương đùi tổn thương dài tới 16cm, bảo tồn tối đa phần mô lành và đặt khớp gối tăng trưởng. Các bác sĩ cho biết, sau khi tập phục hồi chức năng, cháu sẽ trở lại cuộc sống bình thường. Tương lai cháu sẽ được phẫu thuật điều chỉnh chiều dài khớp nhân tạo cho phù hợp với phát triển chiều dài của chân phải.

Theo BS Hoàng Tuấn Anh, phương pháp này đánh dấu một bước tiến trong điều trị ung thư xương bảo tồn chi tại Việt Nam. Điều quan trọng nhất là bảo toàn chức năng và tương lai phát triển cho các em nhỏ. Tuy nhiên, chi phí phẫu thuật thay khớp là rất lớn và không được bảo hiểm y tế (BHYT) chi trả, đây là một khó khăn và thách thức với nhiều gia đình có con mắc căn bệnh này. Trường hợp của cháu M để phẫu thuật được, Bệnh viện K đã kết nối với các nhà hảo tâm chi trả toàn bộ chi phí phẫu thuật cháu. Trong tương lai, bệnh viện sẽ tham mưu Bộ Y tế làm việc với cơ quan BHYT để đưa chi phí phẫu thuật thay khớp gối nhân tạo có cơ chế tăng trưởng vào danh mục BHYT chi trả, giúp trẻ em tăng cơ hội tiếp cận điều trị.

Trần Hằng