Trao quyền cho phụ nữ, vun bồi hạnh phúc gia đình vùng cao

Truyền thông phòng, chống bạo lực gia đình, chăm sóc sức khỏe sinh sản và ra mắt mô hình “Địa chỉ tin cậy tại cộng đồng” huyện Tương Dương thuộc Dự án 8

Tại Nghệ An, Dự án đã góp phần cải thiện đời sống và lan tỏa những giá trị tích cực trong từng mái ấm. Nhờ được tiếp cận kiến thức, nâng cao nhận thức và được trao quyền một cách thực chất, nhiều phụ nữ dân tộc thiểu số đã mạnh dạn khẳng định vai trò của mình - người giữ lửa trong gia đình, đồng thời là người đồng hành chủ động trong phát triển kinh tế, bảo tồn văn hóa và xây dựng cộng đồng. Đó chính là hành trình từ sự thay đổi trong từng người mẹ, người vợ, đến sự chuyển mình của cả một vùng quê.

Thay đổi bắt đầu từ nhận thức

“Khi chưa có buổi sinh hoạt truyền thông cộng đồng, tôi nghĩ chuyện nhà là việc của đàn bà, chuyện làng, bản là việc của đàn ông. Giờ thì tôi biết, mình cũng có quyền lên tiếng, được bảo vệ và có thể giúp đỡ người khác”, lời tâm sự chân thành trong buổi sinh hoạt Hội phụ nữ xã Lượng Minh của chị Lô Thị P, một phụ nữ dân tộc Thái ở xã Lượng Minh (huyện Tương Dương) khiến ai nghe cũng xúc động.

Lượng Minh là một xã miền núi còn nhiều khó khăn với hơn 95% dân số là người Thái và Khơ Mú, từng chịu ảnh hưởng quan niệm trọng nam khinh nữ, tảo hôn và bạo lực gia đình.

“Việc tổ chức các lớp tập huấn trực tiếp tại thôn bản, chiếu phóng sự về kỹ năng mua bán, trao đổi sản phẩm qua mạng xã hội giúp họ hình thành kỹ năng, nhận biết chiêu trò lừa đảo. Kể từ khi có các buổi sinh hoạt, không khí tại các bản Cà Moong, Xốp Cháo, Xốp Mạt đã thay đổi rõ nét, phụ nữ mạnh dạn lên tiếng, chủ động tham gia và đóng góp ý kiến”, bà Lô Thị Chi, Chủ tịch Hội Phụ nữ xã Lượng Minh cho biết.

Chiến dịch truyền thông vận động thay đổi “nếp nghĩ, cách làm” nhằm xóa bỏ định kiến giới, khuôn mẫu giới và xây dựng tổ truyền thông cộng đồng về phòng, chống bạo lực gia đình, chăm sóc sức khỏe sinh sản tại huyện Tương Dương là một trong 360 mô hình do Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh Nghệ An triển khai từ khi Dự án 8 bắt đầu.

Các tổ quy tụ những người có uy tín trong cộng đồng, am hiểu văn hóa bản địa và có khả năng truyền đạt. Thông qua những buổi trò chuyện, người dân được tiếp cận kiến thức thiết thực về chăm sóc sức khỏe sinh sản, phòng chống tảo hôn, bạo lực gia đình và định kiến giới. Bên cạnh hoạt động truyền thông, Hội còn trực tiếp hỗ trợ 839 phụ nữ dân tộc thiểu số với tổng kinh phí hơn 2 tỉ đồng, một bước đi cụ thể, thiết thực, góp phần giảm thiểu tỷ lệ tử vong mẹ và trẻ sơ sinh tại các vùng sâu, vùng xa.

Điểm nổi bật của Dự án 8 tại Nghệ An là sự bền vững trong hỗ trợ sinh kế. Tính đến nay, Hội đã thành lập 12 mô hình tổ nhóm sinh kế, tổ hợp tác do phụ nữ làm chủ hoặc đồng làm chủ, áp dụng công nghệ 4.0 vào sản xuất. Tại xã Mỹ Lý (Kỳ Sơn), mô hình Tổ hợp tác thổ cẩm Yên Hòa đang giúp hàng chục chị em người Mông và Khơ Mú hồi sinh nghề dệt truyền thống, đồng thời áp dụng công nghệ số để quảng bá sản phẩm qua mạng xã hội và sàn thương mại điện tử.

Chị Lỳ Y Dung tổ hợp tác thổ cẩm hồ hởi chia sẻ: “Chúng tôi đã bán sản phẩm ra tận Hà Nội, Đà Nẵng, thậm chí có khách từ TP.HCM đặt hàng qua Zalo. Nhờ Hội hỗ trợ kỹ năng bán hàng, chụp ảnh, livestream, chị em tự tin hơn rất nhiều”.

Tại xã Châu Cường (Quỳ Hợp), Tổ hợp tác trồng cây dược liệu và chế biến tinh dầu đã giúp nhiều phụ nữ Thái lần đầu biết cách sơ chế, chiết xuất tinh dầu từ sả, quế, gừng. Nhờ sản phẩm đạt chuẩn vệ sinh và có thương hiệu, các chị đã xây dựng thành công sản phẩm OCOP cấp huyện, mở ra hướng phát triển mới cho nông sản vùng cao.

Gần gũi và kịp thời

Không thể không kể đến mô hình “Địa chỉ tin cậy tại cộng đồng” thuộc Dự án 8, nơi phụ nữ và trẻ em tìm đến khi cần giúp đỡ. Mỗi điểm mô hình được trang bị đầy đủ chăn màn, giường tạm, đồ dùng thiết yếu và có người hỗ trợ 24/7. Tính đến nay, 41 mô hình đã được thành lập tại các địa phương như Tương Dương, Quỳ Hợp, Kỳ Sơn, Con Cuông, giúp hàng trăm trường hợp nạn nhân thoát khỏi nguy cơ tổn thương lâu dài.

Bình đẳng giới không dừng lại ở phụ nữ trưởng thành. Tại các trường học vùng cao, Hội đã thành lập 52 CLB “Thủ lĩnh của sự thay đổi” dành cho học sinh Dân tộc thiểu số, nơi các em được học kỹ năng lãnh đạo, thảo luận về giới, tự tin bày tỏ quan điểm. Nhiều em học sinh nữ từ chỗ rụt rè đã trở thành hạt nhân tích cực, được đề cử làm cán bộ lớp, tham gia phát biểu trong các cuộc họp thôn, xã.

Cùng với đó, các cuộc đối thoại chính sách tại thôn, xã với hơn 11.600 lượt người tham gia đã giúp phụ nữ vùng cao lần đầu tiên được nói lên tâm tư, góp ý cho chính sách, thay vì chỉ là người thụ hưởng bị động. Các chỉ tiêu của Dự án 8 tại Nghệ An đều đạt và vượt kế hoạch, 95 nữ cán bộ người DTTS được tập huấn (vượt chỉ tiêu), 21 lớp lồng ghép giới theo chương trình 2 tổ chức đúng tiến độ, hàng ngàn cán bộ xã, thôn được nâng cao năng lực về bình đẳng giới...

Tuy vậy, theo đại diện Hội phụ nữ tỉnh, hành trình vẫn còn nhiều chông gai. Một số nội dung triển khai chậm do chính sách chưa kịp thời; định mức hỗ trợ còn thấp; một vài mô hình sinh kế chưa phát huy hết tiềm năng. Hội LHPN tỉnh đã thẳng thắn nhìn nhận, rút ra bài học và điều chỉnh phù hợp, trong đó nhấn mạnh vai trò của người nòng cốt uy tín, truyền thông theo hướng dễ hiểu, dễ nhớ, dễ làm.

Chia sẻ về hành trình triển khai Dự án 8, bà Nguyễn Thị Quỳnh Hoa, Chủ tịch Hội LHPN tỉnh Nghệ An cho biết: “Hướng tới giai đoạn 2026-2030, Hội LHPN tỉnh Nghệ An dự kiến đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số, phát triển mô hình sinh kế xanh, hỗ trợ phụ nữ yếu thế và thúc đẩy vai trò phụ nữ trong hệ thống chính trị. Đây không chỉ là bước tiếp nối Dự án 8, mà còn là cam kết bền bỉ cho một tương lai phát triển, nơi phụ nữ dân tộc thiểu số được trao quyền bình đẳng”.

PHẠM NGÂN